07/10/1954

OF COMMERCE

GOUDER TANCRED

EDWARD RIZZO vs JOSEPH COST CHRITIEN PR ET NE

N/A

-

N/A

ART. 1074 TAL-KODICI CIVILI - ART. 832, 869 U 870 TAL-PROCEDURA CIVILI - ASSOCJAZZJONI IN PARTECIPAZZJONI - AZZJONI "DE IN REM VERSO" - DANNI - DELITT U KWAZI-DELITT - DEPOZITU - MANDAT KAWTELATORJU - PENALI - SERVIGI

F'kaz ta` assocjazzjoni in partecipazzjoni, l-azzocjant ma ghandux dritt ghal mercedi ghall-opera lijippresta favur l-assocjazzjoni, jekk b'konvenzjoni ma jigix diversament stabbilit. Bhala regola,il-kumoens teighu jikkonsisti fl-utili li huwa jippercepixxi mill-assocjazzjoni; izda ma tirripunjaxghan-natura ta` l-assocjazzjoni l-attribuzzjoni ta` interessi lill-assocjant jew lill-assocajt. Fin-nuqqa a` dik il-konvenzjoni, is-servigi li jippreta l-assocjant ghandhom jiqiesu li jikkostitwixxul-konferiment teighu fl-assocjazzjoni, kif l-assocajt ma jippercepix interessi fqu il-kapital li jeroga bhala konferiment fl-assocjazzjoni. Meta l-assocjazzjoni jkollha bhala oggett operazzjoni singola, u ma jkunx gie stipulat zmien meta dik l-assocjazzjoni gahndha tispicca, dan iz-zmine ghandu jigistabboli gahl dak lijkun mehtieg biex tigi mitmuma l-operazzjoni li ghaliha tkun saret l-assocjazzjoni. u ma jistax jgi ritenut lil-assocajt jakkwista b'xi mod idd-ritt ghal kumpens hall-prestazzjonijiet li jkun lahaq ghamel minhabba l-fatt lil-assocajzzjoni tkun operat ruhha bil-kunsens reciprokuta` l-assocjati; ghaliex, sabiex jigi rikonoxxut lill-assocjant dak id-dritt ghal kumpesn ghas-servigi minnu prestati, unikament ghaliex l-assocajzzjoni li kellu ma`l -assocjat spiccat konsenswalmentqabel il-waqt, wiehed irid necessarjament jasumi illi r-rapport guridiku jista` jbiddel in-natura tieghu u jassumi rapport guridiku originali jkun gie xolt qabel il-waqt bil-kunsens tal-partijiet interessati - assunzjoni li ma ghandhiex bazi fid-dritt. Laqnas jista` dan id-dritt jigi rikonnuxut inraguni ta` arrikiment indebitu ta` l-assocajt, jekk ma jirrikorrux it-tliet elementi ta` l-azzjoni "de in rem verso", jigifieri l-arrikkiment, il-vinkolu tal-kawzalita`, ul-karattru ingust ta` larrikiment. Il-fatt li min jottjeni l-ispedizzjoni ta` mandat kawtelatarju jibqa` sokkombenti fil-gudizzju li l-mandat kien intiz biex jikkawtela mhuwiex, wahdu, raguni suffcjenti biex jigu akkordati lill-ezekutat id-danni u l-interessi; imma kull kaz ghandu jigi trattat skond il-meritu teighu, billi jittiehdu f'kalkolu u apprezzxament ic-cirkustanzi kollha ta` dak il-kaz, qabel ma wiehed jikkonkjudisija ghar-responsabilita` li ggib dritt ghall-indenizz, sija ghar-respobsailita` liggib dritt ghall-indenizz, sija ghall-eskluzjoni ta` dak id-dritt. bhala regola, jista` jinghad illi r-responsabilita` ta`min jottjeni l-hrug ta` mandat kawtelaorju mhix diversa, ulanqas akbar, minn dik rigwardanti l-akzijiet ta` delitti u kwazi delitti; u mill-lokuzzjoni diversa tad-dispozizzjonijiet relattivi tal-ligi jidher illil-penali ghandha tigi akordata meta l-mandat ikun gie ottenut in mala fede, jew b'dolo, mentri r-rifuzjoni tad-danni u interssi tista` tigi moghtija anki f'kazi ta` kolpa, umhux bissf'kazi ta` dolo. Fil-kaz prezenti, l-attur kien issobixxa mandat ta` impediment ta` safar, u , biexjillibera ruhu mill-effeti ta` dak il-mandat u jkun jista` jsiefer, huwa ddepozita l-ammont dedott fil-mandat. Irrizulta lil-mandat gie otjea l-mandat kien inkolpa meta talab fil-mandat somma akbar minn dik li kellu jiehu; u ghalhekk il-Qorti kkundannatu ghad-danni u interessi lejn l-ezekutat, ligew maghmula jikksista fl-interessi tas-sitta fil-mija fuq l-ecess itlub fil-mandat; u dan ghall-perijodu bejn il-jum meta sar id-depozitu u dak li fih l-ezekutat seta` jiehu l-passi okkorrenti biex jizbanka dak l-eccess.