14/01/2002

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

SAID PULLICINO JOSEPH, AGIUS CARMEL A., CAMILLERI JOSEPH D.

SCHEMBRI CHARLES NOE vs FRENDO FREDERICK NOE ET, PALM SHIPPING AGENCY LIMITED

N/A

FINAL JUDGEMENT

SCHEMBRI CHARLES NOE vs FRENDO FREDERICK NOE ET - 113/1994/2 - TA' L-APPELLI CIVILI (SUPERJURI), MALTA

AGENT TA` BASTIMENT, RESPONSABILITA` GHAL SOMOM TA` FLUS DOVUTI LILL-AWTORITA` MARITTIMA TA` MALTA - AGENT TA` BASTIMENT, RESPONSABILITA` TA` - AGENT TA` BASTIMENT, RINUNZJA TAL-MANDAT

Ir-rapprezentanza tal-propjetarji u armaturi ta' bastimenti hija fil-fatt difiza bejn il-kaptan u r-rakkomandatarju. L-ewwel wiehed jipprovdi ghall-funzjoni teknika jigifieri ghall-govern tal-bastiment. L-iehor hu prepost ghall-funzjoni ekonomika jigifieri ghall-esekuzzjoni tal-kuntratt ta' trasport. Ir-rakkomandatarji huma ta' tlett speci, is-semplici konsenjatarji, r-rakkomandatarji proprji ur-rapprezentanti jew agenti tas-socjetajiet ta' navigazzjoni.

Il-konsenjatarji jew agenti ta' bastiment huma dawk li jigu maghzulin kull darba li bastiment imur fil-port fejn joqghod il-konsenjatarju, fejn ma jkunx hemm rakkomandatarju stabbilit u l-fakultajiet taghhom huma limitati ghall-operazzjonijiet li jkollhom x'jaqsmu u li jkunu l-konsegwenza tal-fatt tal-karikament u tal-iskarikament ta' bastiment, wiehed determinat f'port wiehed. Il-figura guridika taghhom hija kwindi dik ta' mandatarju okkazjonali b'mandat specjali u limitat. Ir-rapprezentanti jew agenti tas-socjetajiet ta'navigazzjoni huma istituri veri u proprji ghaliex jittrattaw u jikkonkludu abitwalment l-affarijietkollha tas-socjeta' li jirrapprezentaw u l-post fejn joqghodu u f'dak il-post huma preposti ghall-kummerc kollu li fl-istes post jigi ezercitat mis-socjeta' mandanti.

Dan l-insenjament kienjirrifletti fil-fatt d-disposizzjonijiet tal-Kodici tal-Kummerc li jipprovdu ghall-agenzija merkantili. L-artikolu 49 tal-Kap. 13 jipprovdi illi fin-nuqqas ta' patt ta' ligi jew ta' uzu kuntrarju r-rapprezentanza kummercjali hija regolata minn disposizzjonijiet tat-titolu XVIII tat-Taqsima II tat-Tieni Ktieb tal-Kodici Civili sa fejn jistghu jghoddu barra mid-disposizzjoni tal-artikolu 1861. L-artikolu 1889, subinciz 1 tal-Kodici Civili, japplika wkoll allura ghar-rapprezentanza kummercjali lijiddisponi illi "l-mandatarju jista' jirrinunzja l-mandat billi jgharraf b'din ir-rinunzja lill-mandant".

L-artikolu 38 tal-Att Dwar l-Awtorita' Marittima (Kap. 352) madanakollu jirregola r-relazzjonijiet bejn l-agent tal-vapur u l-Awtorita' Marittima fir-rigward tal-hlasijiet mitluba minnhaf'din l-istanza ghal "laid up fees" u ghalhekk jikkostitwixxi lex specialis. Rilevanti illi s-subtitolu ta' din id-disposizzjoni partikolari, deskrittiv tal-provvediment, hu illi "agent ma jistax jitlaq agenzija". Dan ifisser illi kuntrarjament ghall-principju generali illi l-mandatarju seta' dejjem jirrinunzja ghall-mandat lilu moghti u minnu accettat, fil-kaz ta' agent ta' vapur, dan kien espressament vjetat mil-ligi sakemm il-vapur jibqa' Malta. Il-ligi dwar dan hi tassattiva, cara u univoka. L-agent kien obbligat jibqa' jagixxi ta' agent u jibqa' responsabbli ghall-obbligi tal-mandanttieghu, f'dan il-kaz is-sidien tal-vapur ghall-finijier ral-Kap. 352.

Dan ifisser illi filwaqt illi fir-rigward tar-relazzjonijiet tieghu ma' terzi persuni r-rinunzja tal-mandat tkun valida utorbot fil-ligi, fir-rigward ta' dawk id-drittijiet u obbligi li jinteressaw lill-istess agent fir-relazzjonijiet tieghu mal-Awtorita' Marittima dan kellu jitqies li ghadu agent nonostante kwalunkwe rinunzja li jaghzel li jaghmel. Mhux biss. Il-ligi riedet tkompli ticcara u tassigura dan il-principju billi fid-disposizzjoni sussegwenti tal-artikolu 39 tispecifika illi fost il-persuni li kienu responsabbli ghall-hlasijiet ta' kull dritt, hlas, jew pagament migbur taht il-Kap. 352 kien hemm espressament "2(b) l-agent tal-bastiment, li jkun hallas jew ha r-responsabilta` li jhallas xi hlas akkont ta` dak il-bastiment". Inoltre fis-subinciz 3 tal-artikolu 39 l-agent jinghata d-dritt li jzommghalih flejjes li jkun ircieva akkont tal-bastiment jew tas-sid sal-ammont li jkun hallas u spejjezragjonevoli inkorsi b'rizultat ta' tali pagament jew responsabbilita'. Dana proprju biex jigi assigurat lill-agent illi jkun kopert ghal kull eventwalita' konsegwenzjali ghall-fatt li l-ligi zzommu responsabbli bhala agent ghaz-zmien li fih il-vapur jibqa' Malta indipendentement minn jekk ikollux jew le l-kopertura tal-mandant tieghu.