28/04/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCIBERRAS PHILIP

CIANTAR EMANUEL vs CURMI DAVID NOE

N/A

FINAL JUDGEMENT

CIANTAR EMANUEL vs CURMI DAVID NOE - 153/1994/2 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

Iva

ASSIKURAZZJONI, DOVER TAL-ASSIGURAT LI JSEMMI KULL FATT LI RAGJONEVOLMENT GHANDU JHOSS LI HU RILEVANTI GHALL-ASSIKURATUR - ASSIKURAZZJONI, KUNTRATT ALEATORJU - ASSIKURAZZJONI, UBERRIMA FIDES - PROVA, APPREZZAMENT U VALUTAZZJONI TA` - PROVA, GRAD RIKJEST FIL-KAMP CIVILI - PROVA, ONERU TAL-PROVA TA` FATT HUWA MIXHUT FUQ MIN JALLEGAH U MHUX MIN JICHDU - PROVA, PIZ TA` - PROVA, VEROSIMILJANZA TA` ZEWG VERZJONIJIET KONTRADITTORJI

Huwa principju guridiku fundamentali li l-kuntratt ta' assigurazzjoni ghandu jkun regolat bil-massima bona fede, u dan mhux biss fil-kors ta' l-esekuzzjoni tieghu, imma wkoll fit-trattativi sakemm jigi konkjuz u l-polza maghruga.

In kwantu bazat fuq in-nozzjoni ta' l-uberrimae fidei kuntrattbhal dan ghandu jirrivesti l-bona fede fil-perkors u durata kollu tieghu. Hekk per ezempju jinsab assodat illi l-proposal form hija parti ntegrali tal-polza ta' l-assikurazzjoni; u kwindi dikjarazzjoni falza maghmula fil-formula hija qisha dikjarazzjoni falza fil-polza.

Nuqqas ta` dikjarazzjoni ta` informazzjoni, anki jekk innocenti, tintitola lill-asiguratur li jevita l-kuntratt 'ab initio'.

Aspett iehor tal-kuntratt ta' assigurazzjoni hu li dan hu kuntratt aleatorju definit skond l-Artikolu 964 tal-Kodici Civili, bhala l-kuntratt li fih il-qligh jew it-telf, ghaz-zewg partijiet jew ghal wahda minnhom, ikun jiddependi minn grajja mhix zgura.

Din l-alea hi l-oggett ta'l-assikurazzjoni jew il-presuppost baziku tal-kuntratt u tal-validita` tieghu. U ghalhekk jekk ma jkunx hemm l-alea jonqos l-element principali tal-kuntratt.

L-alea jew ir-riskju jikkonsisti fil-possibilita` ta' event ekonomiku sfavorevoli. Ghalhekk in linea generali meta jissucciedi l-event ekonomikament pregudizzjevoli ghall-persuna assigurata, una volta verifikat u determinat, jinsorgil-obbligu fl-assiguratur li jirrizarcixxi d-danni u jhallas l-indennizz.

Din tibqa', rebus sic stantibus, ir-regola generali. Jekk, invece, jirrizulta li s-sinistru ma kienx estraneju ghal volonta` ta' l-assigurat u jigi pruvat jew determinat bi prova sostenibbli illi hu jkun immiskja ruhufl-event dannuz, allura l-assiguratur ikollu dritt jirrezisti t-talba ghal hlas tal-kumpens u ma jibqax marbut bl-obbligu tal-polza.

Fil-kamp civili l-piz tal-prova huwa mixhut fuq min jaffermafatt, u mhux fuq min jinnegah. B'danakollu f'kawza civili d-dolo jista' jigi stabbilit anke permezzta' presunzjonijiet u ndizji, purke s'intendi jkunu serji, precizi u konkordanti, b'tali mod li majhallu l-ebda dubju f'min hu imsejjah biex jiggudika.

Huwa ben maghruf f'materja konsimili illi mhux kwalunkwe konflitt, kontradizzjonijiet jew inezattezzi fil-provi ghandhom ihallu lill-Qortif'dak l-istat ta' perplessita` li minhabba fihom ma tkunx tista' tiddeciedi b'kuxjenza kwieta jew jkollha b'konsegwenza taqa' fuq ir-regola ta' in dubio pro reo.

Fil-kamp civili ghal dak li huapprezzament tal-provi, il-kriterju ma huwiex dak jekk il-gudikant assolutament jemminx l-ispjegazzjonijiet forniti lilu imma jekk dawn l-istess spjegazzjonijiet humiex, fic-cirkostanzi zvarjati tal-hajja, verosimili. Dan fuq il-bilanc tal-probabilitajiet, sostrat baziku ta' azzjoni civili, in kwantu huma dawn, flimkien mal-proponderanza tal-provi, generalment bastanti ghall-konvinciment. Ghax kif inhu pacifikament akkolt, ic-certezza morali hi ndotta mill-preponderanza tal-probabilitajiet. Dan ghad-differenza ta' dak li japplika fil-kamp kriminali fejn il-htija trid tirrizulta minghajr mathalli dubju ragjonevoli.