10/01/2003

CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)

PACE RAYMOND C.

BRINCAT KENNETH vs AVUKAT GENERALI ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

BRINCAT KENNETH vs AVUKAT GENERALI ET - 38/2001/1 - CIVILI PRIM AWLA (SEDE KOSTITUZZJONALI), MALTA

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, LEGITTIMU KONTRADITTUR - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, RAPPREZENTANZA GUDIZZJARJA TAL-GVERN - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, SMIEGH XIERAQ - TRIBUNAL GHAL TALBIET ZGHAR - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, TLIET TIPI TA` KONVENUT - INTERESS GURIDIKU, ELEMENTI TA` - INTERESS GURIDIKU, SUSSISTENZA MATUL IL-HAJJA TAL-AZZJONI

L-Avukat Generali jirrapprezenta lill-Gvern f'dawk l-atti u l-azzjonijiet gudizzjarji li minhabba n-natura tat-talba ma jkunux jistghu jigu diretti kontra xi wiehed jew aktar mill-kapijiet tad-dipartimenti l-ohra tal-Gvern.

Ghalhekk il-Prim' Ministru mhux legittimu kontradittur f`azzjonijietta` din in-natura.

F`kawzi ta` natura kostituzzjonali jezistu tliet tipi ta` konvenuti:

(i) L-ewwel kategorija tikkomprendi dak li huwa allegat li huma direttament jew indirettament, responsabbli, ghall-kummissjoni jew ommissjoni, ta' xi fatt li jikser xi dritt fundamentali protett mill-ligi;

(ii) Fit-tieni kategorija huma dawk li ghall-omissjonijiet jew kummissjonijiet tal-persuni tal-ewwel kategorija jistghu jkun responsabbli biex jaghtu jew jiffornixxu r-rimedji li s-sentenza, li takkolji l-lament tal-ksur ta' dritt fundamentali, tissanzjona;

(iii) Fit-tielet kategorija mbaghad hemm dawk il-partijiet kollha li jkunu in kawza, meta l-kwistjoni kostituzzjonali tinqala' fuq jew waqt xi proceduri gudizzjarji.

Jistghu madanakollu jigu inkluzi persuni li strettament ma jaqghux f`wahda minn dawn il-kategoriji izda li jiddahhlu fil-kawza unikament sabiex il-gudizzju jkun integru.

Huwa ormai pacifiku illi (a) l-interess guridiku ghandu jkun attwali,jigifieri li ghandu jezisti fil-mument li tigi proposta l-azzjoni, u (b) illi l-interess jehtieg lijkun konkret, personali u sussistenti di fronti ghall-konvenut maghzul bhala legittimu kontraditturtad-domanda, ghaliex anke ghall-konvenut l-interess huwa l-mizura tal-eccezzjoni.

Hu wkoll stabbilit li min jipproponi kawza ghandu jkollu mhux biss interess fl-ezitu taghha, imma dan l-interess ghandu jkun jissussisti fil-konfront tal-konvenut.

Huwa difatti minn dan il-principju tal-kontestazzjoni ta' l-attur fil-konfront tal-konvenut, ta' vjolazzjoni ta' dritt, li tinholoq ir-relazzjoni guridika, li tirradika l-azzjoni kontra l-konvenut u tindikah bhala l-legittimu kontradittur ta' l-attur.

L-interess jehtieg biss li jkun ta' natura guridika jigifieri li jkun jikkorispondi ghall-lezjoni ta' dritt u lanqas hu mehtieg li jkun hemm vjolazzjoni ta' dritt vera u proprju, imma hu bizzejjed li l-ezistenza tad-dritt tkun minaccjata.

F'din il-kawza ir-rikorrent argumenta li ma kienx qed jinghata smiegh xieraq quddiem it-Tribunal ghal Talbiet Zghar. Hu sostna illi:

a) Il-Ligi ma tippermetti li l-gudikant fuq it-Tribunal ghal Talbiet Zghar ikun avukat pratikant u li dan il-fattur seta` johloq konflitt ta` interessi. Il-Qorti irriteniet li din l-allegazzjonikienet infondata fattwalment u li l-Ligi permezz ta` l-istitut tar-rikuza u ta` l-astensjoni, kif ukoll tal-possibilita` ta` appell mid-decizjonijiet tat-Tribunal kienet tipprovdi protezzjoni sufficjenti kontra tali possibilitajiet. Barra minn hekk il-Qorti irriteniet li l-Att dwar it-Tribunal ghalTalbiet Zghar fih innifsu fih ukoll mizuri mirati lejn l-imparzjalita` tal-gudikant.

b) It-tieni argument kienet li l-procedura ta` nomina u ta` tnehhija tal-gudikant kienet tali li timmina l-imparzjalita` ta` l-istess gudikant. Il-Qorti irriteniet li sakemm il-kariga ta' gudikatur ma tistaxtintemm kapriccozament u skond kif jiddeciedi l-Ezekuttiv imma hemm procedura li trid tigi segwita allura hemm salvagwardji idoneji minn pressjonijiet esterni u ghalhekk indipendenza mill-esekuttiv, certament f'dak li ghandu x'jaqsam mal-funzjoni ta' gudikatur fl-istess Tribunal.

c) Ghal dakli jirrigwarda l-garanziji kostituzzjonali il-Qorti irriteniet li ma kien hemm l-ebda dubju u l-ebdakontestazzjoni li t-Tribunal ghat-Talbiet Zghar igawdi mis-salvagwardji kollha li tipprovdi l-Kostituzzjoni almenu f'dak li gie hawn ezaminat u li huwa rejali ghall-kaz odjern fis-sens ta' livell ta'due process of law rikjesta, u dan anke meta ezaminati l-ilmenti tar-rikorrenti fl-isfond ta' dak kollu li jipprovdi il-Kap 380.