31/01/2003

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

DE GAETANO VINCENT, CAMILLERI JOSEPH D., FILLETTI JOSEPH A.

ELLUL PHILOMENA vs ELLUL CHARLES PRO ET NOE

N/A

FINAL JUDGEMENT

ELLUL PHILOMENA vs ELLUL CHARLES PRO ET NOE - 585/2000/1 - TA' L-APPELLI CIVILI (SUPERJURI), MALTA

SOCJETA` KUMMERCJALI, AZZJONIJIET OPPRESSIVI, INGUSTI U DISKRIMINATORJI - SOCJETA` KUMMERCJALI, DRITT TA` AZZJONIST LI JKUN RAPPREZENTAT FUQ IL-BORD TAD-DIRETTURI - SOCJETA` KUMMERCJALI, PROTEZZJONI TA` AZZJONISTI MINORITARJI - SOCJETA` KUMMERCJALI, TNEHHIJA TA` DIRETTUR

L-artiklu 402 tal-Att dwar il-Kumpanniji jipprovdi li:

"Kull membru ta' kumpannija li jilmenta li l-affarijiet tal-kumpannija jkunu tmexxew jew qed jitmexxew jew aktarx jitmexxew b'mod li, jewli xi att jew ommissjoni tal-kumpannija kienu jew huma jew x'aktarx se jkunu, oppressivi b'mod mhuxgust diskriminatorji kontra, jew b'mod mhux gust ta' pregudizzju, ghal membru jew membri jew b'mod li jkunu kontra l-interessi tal-membri in generali, jista' jaghmel rikors lill-qorti ghal ordni tahtdan l-artikolu".

Dawn il-provedimenti huma ta' salvagwardja u ta' protezzjoni ghall-azzjonisti ta' socjeta` kummercjali, b'mod partikolari ghal dawk li huma minoritarji. Ir-rimedji li johorguminn dawn il-provedimenti huma mghotija lill kull azzjonist ta' socjeta` kummercjali. Kull azzjonist, anke jekk hu minoritarju, ta' socjeta` kummercjali, anke jekk hi pubblika, jista' jitlob li jinghataw l-ordnijiet kollha necessarji u opportuni, f'kaz li jirnexxielu jipprova illi minhabba l-gestjoni tal-istess socjeta` huwa qed isofri jew ukoll jista' jsofri xi pregudizzju ta' natura oppressiva,ingusta jew diskriminatorja. Tali gestjoni tista' tirreferi semplicement ghal xi att specifiku jewxi ommissjoni tal-kumpanija. Il-pregudizzju jista' jirreferi ghall-azzjonist li qed jippromuovi l-proceduri, ghal xi azzjonist iehor jew ghall-interessi in generali tal-azzjonisti.

In vista ta' dan kollu jista' jinghad li hu bizzejjed li l-azzjonista jipprova li huwa qed isofri jew eventwalment jista' jsofri xi pregudizzju minhabba xi agir tas-socjeta` li taghha huwa jippossjedi xi ishma.Ma hemmx ghalfejn li huwa jipprova li huwa zgur li ser isofri xi pregudizzju fil-futur. Tali prova tista' ssir fuq bazi ragjonevoli ta' probabbilita`.

Inoltre, skond dak li hemm provdut fis-sub-artikolu (3) tal-istess artikolu 402, il-Qorti tista' tipprocedi biex taghmel kull ordni necessarja u opportuna skond dawn il-provedimenti, jekk jirrizulta li l-ilment tal-azzjonista hu sewwa bbazat u jekk il-Qorti thoss li huwa ekwu u gust li tghamel hekk.

Fil-Ligi Ingliza (ara Art 459 tal-Companies Act, 1985) jinstab rimedju simili li hu maghruf bhala "The Unfair Prejudice Remedy". Il-Qorti ta' l-Appell Ingliza stabbilit fil-kaz "in Re Saul D. Harrison & Sons plc ([1995]) 1BCLC 14)" il-linji ta' gwida dwar kif kellu jkun l-operat biex ikun jista' jigi kkwalifikat bhala, "unfairlyprejudicial" (fit-test tal-Ligi Maltija din il-frazi hi tradotta "b'mod mhux gust ta' pregudizzju"). Wiehed kellu, fl-ewwel lok, jara jekk dak l-operat kienx jew le skond l-istatut tal-kumpannija.Izda fl-applikazzjoni tal-imsemmija dispozizzjoni - ispirata fuq principji ta' ekwita` aktar milli minn drittijiet strettament legali - il-Qorti tiehu in konsiderazzjoni l-aspettativi legittimi ("legitimate expectations") li r-rikorrent jista' jkollu u li sikwiet ikunu ferm aktar wiesgha mid-drittijiet strettament legali li johorgu mill-istatut tas-socjeta`. Dawn l-aspettativi legittimi jitwielduminn xi relazzjonijiet personali partikolari bejn l-azzjonisti. Fil-kaz Ebrahimi vs Westbourne Galleries Ltd. ([1973] AC 360) Lord Wilberforce elenka numru ta' sitwazzjoijiet fejn dan ir-rimedju jista' jinghata (ara ibid proprio 379), sitwazzjonijiet dawn li x'aktarx jinstabu f' kumpaniji zghar privati li ta' sikwiet jissejjhu "quasi partnerships", fosthom is-segwenti:-

(i) an association formed or continued on the basis of a personal relationship, involving mutual confidence - this element will often be found where a pre-existing partnership has been converted into a limited company;

(ii) an agreement, or understanding, that all, or some (for there may be "sleeping members") of the shareholders shall participate in the conduct of the business;

(iii) restriction upon the transfer of the members' interest in the company - so that if confidence is lost, or one member is removed from management, he cannot take out his stake and go elsewhere".

Hawnhekk, il-kumpannija in kwistjoni kienet giet kostitwita bejn mara (ir-rikorrent) u ragel (l-intimat) mizzewgin. Ir-ragel kellu l-maggoranza ta` l-ishma. Sussegwentement, meta nqalghu disgwidi matrimonjali ir-ragel ipprova li inter alia jeskludi lill-martu mit-tregija tal-kumpannija in kwistjoni.

Il-Qorti ta' l-Appell irriteniet li din is-socjeta` kienet tikkwalifika bhala "quasi partnership" fejn il-mara kellha interessi u aspettativi legittimi li jmorru oltre u 'l hinn mis-sinifikat tal-"memorandum and articles" tas-socjeta` in kwistjoni. Certament wahda mill-aspettativi taghha kienet ma tigiximcahhda minn partecipazzjoni fit-tmexxija tas-socjeta` sempliciment ghaliex il-fiducja reciproka spiccat minhabba d-disgwid matrimonjali u r-relattivi proceduri gudizzjarji ta' separazzjoni personali li hemm pendenti bejnha u zewgha.

L-artikolu 402 hu ispirat mhux minn koncetti legalisticiizda minn principji ta' ekwita` u gustizzji li jirrikonoxxu l-interessi u l-aspettativi legittimi limmorru oltre mill-kelma tal-istatut tas-socjeta` jew addirettura tal-ligi stess.

Konsegwentement il-Qorti sabet li kien hemm lok ghall-applikazzjoni tal-Art. 402 fil-konfront tad-decizjoni lil-appellat ha li jelimina lill-martu minn Direttur. Decizjoni din li tkun evidentement "unfairly pregudicial" fil-konfront tal-mara li kellha dritt, bis-sahha tal-aspettattivi legittimi taghha, li fis-sitwazzjoni matrimonjali li kienet tinstab fiha, tissalvagwardja l-interessi taghha u mhux tkun kostretta li thalli l-gestjoni tal-interessi taghha fis-socjeta` jkunu determinati kwazi unikament minn zewgha.

Il-Qorti ghandha poteri deskrezzjonali vasti hafna ghal dak li jirrigwardja r-rimedji li tista' tipprovdi meta tara li ghandha taghti harsien lill-azzjonist kontra pregudizzju mhux gust.