23/06/2004

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

FALLON GRECH BLACKMAN vs FILLETTI LARA

N/A

FINAL JUDGEMENT

FALLON GRECH BLACKMAN vs FILLETTI LARA - 474/2002/1 - TAL-APPELLI CIVILI (INFERJURI), TRIBUNAL GHAL TALBIET ZGHAR

PROVA, HTIEGA LI TITRESSAQ L-AHJAR PROVA - PROVA, PRESENZA TA` XHUD FL-AWLA - TRIBUNAL GHAL TALBIET ZGHAR, HTIEGA LI TITRESSAQ L-AHJAR PROVA - TRIBUNAL GHAL TALBIET ZGHAR, PRESENZA TA` XHUD FL-AWLA

Ma jista' qatt ikun dubitat illi anke quddiem it-tribunal iridu jitharsu l-principju ta' gustizzja naturali u fondamentali ta' smiegh xieraq b'mod li z-zewg partijiet, u mhux parti wahda biss, ikollhom l-istess opportunita` li jressqu l-provi taghhom in sostenn tat-talba azzjonata jew tad-difiza. Tali principju, dejjem s'intendi fir-rispett shih tan-normi procedurali, jibqa' sagrosant. Dan ighodd ukoll fil-kaz tat-Tribunal ghal Talbiet Zghar, anke jekk dan, skond l-istess ligi li kkrejatu, hufakoltizzat jimxi bi speditezza u bl-anqas formalizmu possibbli.

Issa kif inhu hekk ragonevoli u logiku l-mezzi tal-provi jappartjenu ghal katalogu ta' normi prefissati mil-legislatur, senjatament l-artikoli minn 558 sa 562 tal-Kodici ta' Organizazzjoni u Procedura Civili. Dawn l-istess mezzi ta' provi, in kwantu elementi probatorji ghar-riljiev partikolari mahsub minnhom, iservu b'mod specjali ta' fonti ghal-liberu konvinciment tal-gudikant.

Fil-kaz tat-Tribunal, a differenza tal-qrati ordinarji, dawn l-istess mezzi ta' prova huma anqas sagramentali, tant li kif jinghad proprju fl-Artikou 9(2)(b) tal-Kap 380, it-Tribunal "ghandu jitgharraf b'kull mod li jista' jidhirlu xieraq u ma jkunx marbut bil-prattika dwar l-ahjar prova jew dwar xhieda fuq kliem haddiehor . ."

Dan affermat, xorta wahda ma kien hemm xejn x'jimpedixxi lit-Tribunal milli jitlob li ssir il-provali hu kien jidhirlu li tkun mehtiega biex il-fatti tal-kawza jigu ahjar apprezzati. B'danakollu danma jfisserx, ukoll, illi kien hemm xi obbligu fuq it-Tribunal f'dan il-kaz li jikkonduci hu l-provital-partijiet. Korrettement intiz l-Artikolu 559 tal-Kap 12 li jiddisponi li "Il-qorti ghandha fil-kazijiet kollha tordna li ssirilha l-ahjar prova li l-parti tista' ggib" kellu jfisser biss illi t-Tribunal ma kellux jaccetta prova li ma kienetx l-ahjar prova. Li jfisser li kieku kien hekk jokkorri anke f'dan il-kaz it-Tribunal kellu dritt jezigi li tingieb dejjem l-ahjar prova li kienet fil-possibilita` tal-parti li tingieb.

Issa hawnhekk l-appellanti lmentat ruhha li hija ma thallietx tressaq xhud mit-Tribunal ghal Talbiet Zghar billi din l-istess xhud kienet prezenti fl-awla waqtid-deposizzjoni ta' xhud iehor.

L-Artikolu 591 Kap. 12 jiddisponi li:

"Bhala regola, ebda persuna prezenti waqt is-smigh ta' kawza ma tista' tingieb bhala xhud fl-istess kawza; izda hu mholli fid-diskrezzjoni tal-qorti li, ghal raguni tajba, tiddispensa minn din ir-regola, f'kazijiet partikolari."

Din id-disposizzjoni ghandha bhala bazi l-principju u l-prekawzjoni tal-ezami separat tax-xhieda; u hi ntiza li tevita li x-xhud li jkun ghad irid jixhed jista' jisma' d-deposizzjoni ta' xhud iehor fuq diversi cirkostanzi, u b'hekk ifixkel l-iskop li, tant fl-ezami kemm fil-kontro-ezami, tista' tigi mikxufa l-inveridicita` pregudizzjevoli tax-xhud; b'mod li r-ragunijiet li ddeterminaw lil-legislatur jistabilixxi din id-disposizzjoni ta' divjet generali jistghu jkunu dawk, fost ohrajn, li persuna prezenti fid-dibattiment gudizzjali tista' tissubixxi l-influwenza tad-diskussjoni u r-rakkont tax-xhieda l-ohra li jkunu ddeponew qabel; u l-interess li jista' jkollha persuna litkun prezenti fit-trattazzjoni tal-kawza li tikkonferma jew tikkontradici cirkostanzi deposti minnxhieda ohra b'xewqa ta' vittorja ta' wahda mill-partijiet jew ta' sokkombenza ghall-parti l-ohra.

Il-Qorti ta' l-Appell izda qieset li t-Tribunal uza sewwa d-diskrezzjoni tieghu u ghalhekk cahad l-appell.