16/10/2008

CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)

MICALLEF JOSEPH R.

SALIBA PHILIP DOTT PRO ET NOE vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

SALIBA PHILIP DOTT PRO ET NOE vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET ET - 640/1998/1 - CIVILI PRIM AWLA (SEDE KOSTITUZZJONALI), MALTA

Iva

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM; ARTIKOLU 14 U ARTIKOLU 1 TA L-EWWEL PROTOKOL TAL-KONVENZJONI GHALL-PROTEZZJONI TAD-DRITTIJIET TAL-BNIEDEM - ESPROPJAZZJONI

Il-Qorti rat ir-rikors imressaq fit-13 ta' Marzu, 1998, li bih ir-rikorrent, bhala sidien ta' sehemta' nofs mhux maqsum minn ghadd ta' binjiet li kienu jinsabu fl-Isla, garrbu ksur tal-jeddijiet taghhom imharsin bl-Artikoli 14 u 1 tal-Ewwel Protokoll tal-Konvenzjoni ghall-Protezzjoni tad-Drittijiettal-Bniedem u tal-Libertajiet Fundamentali. Ir-rikorrenti qed jitolbu li din il-Qorti taghtihom kull rimedju xieraq kontra dan il-ksur. Jghidu li dan sehh meta, fi Frar tal-1951, il-Gvern ha l-imsemmi bini f'idejh b'titolu ta' pussess u uzu u, xi zmien wara u bla ma kiseb il-kunsens taghhom, waqqa' dak il-bini u tella' minfloku bini gdid iehor u nqeda minn bicca minn dak il-gid biex wessa' t-triq ta' quddiemu. Kien biss f'Gunju tal-1993 li l-Gvern kien iddikjara li l-imsemmi akkwist kellu jkun b'titolu ta' dominju pubbliku. Ir-rikorrenti jilmentaw li l-ghamil tal-Kummissarju intimat jikseril-jedd taghhom ghat-tgawdija bla xkiel tal-pussess ta' hwejjighom taht l-Artikolu 1 tal-Ewwel Protokoll tal-Konvenzjoni, u l-jedd taghhom li ma jkunux diskriminati taht l-Artikolu 14 tal-Konvenzjoni.

Mill-fatti li johorgu mill-atti tal-kawza, l-Qorti ssib li t-tehid tal-gid tar-rikorrentil-ewwel taht titolu ta' pussess u uzu u, wara, b'dominju pubbliku m'ghandux jitqies bhala tehid tal-gid, ghaliex ir-rikorrenti ghadhom sal-lum maghrufin bhala s-sidien tal-bini mehud. Ghalhekk, l-ghamil tal-intimat jikkostitwixxi ghamla ta' kontroll fl-uzu ta' dak il-gid. Il-Qorti tqis li ghat-tehid jew indhil fl-uzu tal-gid tar-rikorrenti, l-intimat qieghed ihallas lir-rikorrenti l-kera tal-gharfien. Meta wiehed jiehu qies tal-kera ta' dak iz-zmien dwar djar qodma u mal-fatt li l-gid ma kienxf'idejn l-awtur tar-rikorrenti b'titolu ta' proprjeta' hielsa, ma jidhirx li t-tehid tal-pussess min-naha tal-Gvern u l-kumpens moghti gab fir-rikorrenti dak il-pregudizzju kbir li jsemmu fis-sottomissjonijiet taghhom.

Ir-rikorrenti jqanqlu ukoll il-kwestjoni tal-abbuz li sar min-naha tal-Kummissarju intimat bil-fatt li, minkejja li l-bini taghhom ittiehed taht titolu ta' pussess u uzu, dan qabad u garraf il-bini bla ma talab il-kunsens taghhom u minflok bena u ha bicca mill-gid taghhombiex wessa' t-triq. Dwan dan, il-Qorti ssib li, minn kif sehhew il-grajjiet tal-kaz, jidher li t-tehid fiziku tal-gid tar-rikorrenti sehh sahansitra qabel ma nharget id-dikjarazzjoni formali tat-tehid taht pussess u uzu, ghaliex il-bini ttella' minnufih wara tmiem il-Gwerrra. Fit-tieni lok, jidher li din il-Qorti hija mizmuma ratione temporis milli tqis dan l-aspett tal-ilment, minhabba dak lijipprovdi l-Artikolu 7 tal-Kapitolu 319 tal-Ligijiet ta' Malta u ghaliex iz-zmien li l-gid kien mizmum taht titolu ta' pussess u uzu kien bosta snin qabel l-1 ta' April, 2002. Ghal dawn ir-ragunijietil-Qorti qieghda ssib li r-rikorrenti ma garrbux ksur tal-Artikolu 1 tal-Ewwel Protokoll tal-Konvenzjoni bl-ghamil tal-intimat Kummissarju tal-Artijiet.

Rigward il-jedd tar-rikorrenti li ma ssirx diskriminazzjoni maghhom jidher li huma jilmintaw mill-fatt li l-intimat ghazel li l-bini li kien ittiehed b'titolu ta' uzu u l-pussess fl-1951 ittiehed taht titolu ta' dominju pubbliku fl-1993 umhux b'xiri assolut. Huma jishqu li f'kazijiet ohrajn bhal taghhom il-Gvern kien xtara l-gid esproprjat b'xiri assolut minghand is-sidien esproprjati. Ghalhekk, iqisu li nghataw trattament differenti minn haddiehor u b'hekk garrbu diskriminazzjoni. Fil-kaz li ghandna quddiemna, johrog li l-ghazlatal-intimat li jiehu l-binja taht titolu ta' dominju pubbliku hija wahda mill-ghazliet li l-ligi espressament taghtih id-dritt li jaghmel. Ghaldaqstant, l-intimat ma kienx marbut li t-tehid iwettqu tabilfors b'titolu ta' xiri assolut.

Ir-rikorrenti ma wrew bl-ebda mod li xi nies jew sidienohrajn fl-istess qaghda taghhom inghataw trattament ahjar minnhom. Il-Qorti ma ssibx li hemm wisq izjed li jista' jwassal biex jitqies ukoll li d-differenza fit-trattament kienet wahda diskriminatorja ghall-finijiet tal-Artikolu 14 tal-Konvenzjoni u ma jistax jinghad li l-ilment tar-rikorrenti huwawiehed misthoqq.