10/10/1958

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

MAMO ANTHONY J., MONTANARO GAUCI A.J., HARDING WILLIAM

ANTONIO BARTOLO vs PAWLU VELLA

N/A

-

N/A

DANNI - DRITT TA' OBLIGAZZJONI - ILMA - SERVITU` PERSONALI - SIEQJA - TOLLERANZA

Hu risaput universalment u komunement f'dawn il-Gzejjer illi, anki fil-kaz ta' raba' bi qbiela, soltu jsir bejn id-diversi gabillotti ta' apprezzamenti diversi ftehim li jirregola s-servizz ta' dan ir-raba' ghal dak li jehtieg.Aktar ma jun estiz ir-raba' mqabbel lid-diversi gabillotti, sija jekk ikun tal-Gvern, kemm jekk ikun tal-Mensa, kemm jekk ikun tal-privat, aktar ikunu komplikati dawn is-servigi regolati b'dan il-ftehim, specjalment f'dawk li jissejhu territorji tal-fewdi, jew primogenituri. U kien ikun gwaj kbir kieku il-Qrati kellhom jiddiskonoxxu dan il-ftehim semplicement ghax il-gabillotti li ghamluh ma humiex is-sidien tar-raba', bla ma tigi provvduta teorija legali li tissanzjonah u tipprotegieh; u ghalhekk il-Qrati minn zmien irrikonoxxew il-validita' ta' ftehim simili. Ghall-validita' ta' ftehim simili ma tehtiegx l-iskrittura; ghax il-ftehim ikun jirrigwarda l-"Jus Conductionis". B'mod li ma jistghax wiehed mill-gabillotti jsostni li ma kienx hemm, meta ma humiex sidien tar-raba' li jkun involut, kostituzzjoni ta' generu specjali ta' servitu' tutelabbli, u li, minflok, din tkun semplici att ta' tolleranza; invece hu veru li hu validu ftehim simili, anki verbali bejn gabillotti mhux sidien, li bih joholqu servizz, jew obligazzjoni personali, jew stat ta' fatt, fir-rapporti bejn xulxin dwar raba' u raba' minnhom detenut in konduzzjoni; liema ftehim hu tutelabbli fil-possessorju. U ftehim simili ma jippregudikax lis-sid; ghaliex servizz jew obligazzjoni simili "non inhaeret praedio" u "non ambulat cum dominio". Konsegwentement, jekk bejn gabillotti kondutturi ta' diversi apprezzamenti ta' raba' jsir ftehim dwar kif ghandha titqieghed sieqja biex tirregola d-distribuzzjoni tal-ilma, u wiehed mill-gabillotti, bi vjolazzjoni ta' dak il-ftehim, jaghlaq is-sieqja, huwa responsabbli ghad-danni li dik il-vjolazzjoni ta' ftehim tarreka lil gabillott iehor.Jekk dan il-ftehim huwiex vinkolanti b'mod li xi wiehed, mill-gabillotti jista' jitterminah bi pre-avviz, hija kwistjoni ohra, li l-Qorti tal-Ewwel Istanza f'din il-kawza qatghet fis-sens li l-gabillott ma kienx marbut b'dak il-ftehim ghal dejjem, imma li kien responsabbli ghad-danni ghax ma tax pre-avviz li kien ser jaghlaq is-sieqja, jew ahjar li ma pruvax bizzejjed li huwa ta dan il-pre-avviz;imma l-Qorti tal-Appell dehrilha li ma kienx necessarju li tidhol fil-kwistjoni jekk dan il-ftehim kienx vinkolanti talment li ma setghax jigi rexiss bi pre-avviz adegwat u fi zmien utili, ghaliex mill-provi dan il-pre-avviz adegwat u fi zmien utili ma kienx hemm. L-allegazzjoni tal-gabillott konvenut ghad-danni ghax ghalaq is-sieqja, fis-sens illi l-hsarat lamentati mill-gabillott attur kienu jigru xorta wahda anki kieku s-sieqda kienet miftuha, u kienet tigri bhala "vis major" minhabba temporal li ghamel, ma hix f'lokha fil-gudizzju ghad-deklaratorja tar-responsabilita' ghad-danni jista', minghajr ma hu prekluz bid-deklaratorja tar-responsabilita', jipprova, jekk ikun il-kaz, li dannu bhala effett tal-vjolazzjoni minnu kommessa ma kienx hemm.