08/03/1952

CIVIL COURT, FIRST HALL

CAMILLERI ALBERT V.

CARMELO MIFSUD ET vs MARIA GIORDANO ET

N/A

-

N/A

ART. 634 (D) TAL-KODICI CIVILI - DEMENZA - IMPUNJAZZJONI - INSANITA` MENTALI - INTERVALL LUCIDU - KAPACITA` TESTAMENTARJA - PROVA - TESTMENT

Il-ligi tammetti latitudini konsiderevoli fl-interpretazzjoni ta` l-istat metnali in kwnatu jirriferixxi ruhu ghall-kapacita` testamentarja. u giet sostnuta b'success il-validita` ta testment maghmulminn "persuna" lik ienet "a priori" turi kapacita` dubbja, imma li gie pruvat likienet "a prior" turi kapacita` dubbja, imm ali gie pruvat li kellha itelligenza sufficjenti, ghalkemm inferjuri ghall-medja, gahll-ezercizzju legali tad-dispozizzjoni ta` hwejjigha. B'mod li, f'materja ta` validita` ta` testmenti, il-kwisjtoni kollha tirraggira ruhha dwar il-problema jekk il-partikulari testatur jinsabx f'kondizzjoni mentali tali, minhabba fl-inkapcita` naturali. L-eta` avanzata, mard jew insanita`, li jifhem li dak li jkun qieghed ihallieh lil "certa" persuna jew persuni, li jifhem li dak li jkun qieghed ihalli bit-testment mill-istess proprjeta tieghu jkun qiegehd ihallieh lil "certa" persuna jew persuni, li jifhem il-portat ta` l-estensjoni ta`l-assi tieghu, u li jifhem in-natura u l-effetti ta` l-att proprju fir-relazzjoni mal-pretensjonijiet naturali ta` dawk il-persuni li jigu eskluzi bit-testment teighu. Fir-ricerka dwar l-istat mentali ta-ttestaur il-kriterji li jistghu jigu segwiti huma diversi u varjati. Fost dawn il-kriterji hemm il-valjazzjoni tad-dispozizzjonijiet jitnissel konvinciment aktar sod tant mill-fatt ta` l-ezami ta` l-ahhar volonta` per se, li jista` joffribhala ndizju l-istat metnali tat-testatur, kemm ukoll mill-mottiv jew motivi lij ispiraw it-testatur, specjalment jekk dawk il-motivi li jispiraw it-testaur, specjalment jekk dawk il-motivi jkunu gewespressi mit-testaur filwaqt tat-testment jew fl-okkazjoni meta iku qieghed jigi kontemplat dak l-att solenni; u fl-ahharnett mill-kondizzjonijiet mentali u fizici tat-testaur fil-mument menta jkun ghamel it-testment impunjat. Ir-regola tal-ligi li huma nkapaci jiddisponu minn hwejjighom dawk lima jkunux f'sensihom ghandha tigi provvduta us ostanzjata minn min ikun qieghed jattakka t-testmentminhabba l-inkapacita`; u min jimpunja testment ghal vizzju tal-menti tat-testatur mhux biss huwa obligat jipprova dak il-vizzju, izda l-prova tieghu ghandha tkun tikkolpixxi wkoll il-muement stess jew iz-zmien prosimu meta sar it-testment. Fl-ipotesi tal-vizzju tal-menti abitwali, pruvatal -abitwalita`, it-testment maghmul mill-persuna hekk kolpita ghandu jigi prezunt li huwa invalidu, jekk minisostni l-validita` tieghu ma jippruvax li dak it-testment sar f'mument ta` intervall lucidu. immaghall-calidita` ta` testmanet huwa bizzejjed li t-testatur ikollu l-kuxjenza, jew ahjar li jkun jafu jifhem x'ikun qed isir, u li fil-fatt ikun sar, b'mod li mhux imprexindibilment mehtieg lil -volonta` intelligenti u libera tat-testatur tkun perfettament u rigorzament sana. Fuq l-iskorta ta` dawn il-principji, u wara ezami dettaljat tac-cirkustanzi tal-kaz, il-Qorti f'dan il-kaz irriteniet illi t-testment impunjat minhabba kl-allegat insanita` mentali tat-testatur kien validu.