13/06/1953

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

CAMILLERI LUIGI A., MONTANARO GAUCI A.J., HARDING WILLIAM

MARIANO SARE' vs ANTONIO ELLUL ET.

N/A

-

N/A

APPALT - ART. 1734, 1111, 1173 (2), 1176 U 1177 TAL-KODICI CIVILI - FORZA MAGGURI - KAZ FORTUWITU - KONDIZZJONI RIZOLUTIVA - KOSTITUZZJONI IN MORA - MANDAT - OBBLIGAZZJONI - RINUNZJA - TERMINU

Id-dispozizzjoni ekwitativa tal-ligi li takkorda lill-appaltatur id-dritt ghall-hlas tax-xoghol li jkun lahaq ghamel fl-ezekuzzjoni ta' l-appalt u ghal kumpens skond il-profitti li kien jaghmel mill-ezekuzzjoni ta' dak l-appalt, meta l-appaltant ixolji l-appalt u jwaqqaf lill-appaltatur mill-kontinwazzjoni tax-xoghol, tippresupponi recess arbitarju ta' l-appaltant mill-kuntratt ta' l-appalt ghal ragunijiet personali jew ta' interess li huwa mhux obligat jispjegahom jew jiggustifika l-legittimita' taghhom. Ghall-kuntrarju, meta r-recess ta' l-appaltant huwa bazat fuq l-inadempjenza ta' l-appaltatur, allura mhix applikabili dik id-dispozizzjoni ekwitativa, izda jissubentraw il-principji komuni relativi ghar-rizoluzzjoni tal-kuntratti, fejn it-tribunal ghandu jfittex jekk kienx hemm dik l-inadempjenza. Imma jekk l-appaltatur ikun irrinunzja ghall-appalt, huwa ma jistax jinvoka favur tieghu dik id-dispozizzjoni ekwitativa. Billi fil-ftehim ta' l-appalt ma jkunx gie stipulat zmien li fihkellu jitlesta x-xoghol, dana ma jfisserx illi l-appaltatur ghandu d-dritt ilesti x-xoghol meta jrid hu; izda jfisser biss li l-appaltant ghandu d-dmir li jikkostitwixxi in mora lill-appaltatur, billi jaghtih zmien ragjonevoli u proporzjonat biex jaghmel ix-xoghol. Id-debitur jibqa' dejjem responsabili ghall-inadempiment ta' l-obligazzjoni minnu assunta sakemm ma jippruvawx li l-inadempiment kien dovut ghal kawza estranea, forza magguri jew kaz fortuwitu: b'mod li hu jibqa' dejjem tenut jekk l-obligazzjoni ma gietx adempita bi htija tieghu jew ta' terzi persuni mqabbdin minnu. Ghaldaqstantl-appaltatur huwa responsabili ghall-htijiet tal-persuni li huwa jqabbad fl-ezekuzzjoni tal-mandat;ghax huwa mandant ta' dawk il-persuni, u bhala mandant huwa tenut ghall-htijiet tal-mandatarji tieghu. L-appalt huwa kuntratt sinallagmatiku, bilaterali, fejn il-kondizzjoni rizolutiva hija dejjem sottintiza ghall-kaz li wahda mill-partijiet tonqos ghall-obligazzjonijiet taghha; izda l-kuntratt majigix rizolut "ipso jure", imma b'ministeru tal-Qorti li mehuda in konsiderazzjoni c-cirkustanzi kollha, tista' taghti zmien ragjonevoli lid-debitur ghall-ezekuzzjoni ta' l-obligi tieghu; salvi dispozizzjonijiet specjali tal-ligi dwar il-kuntratt tal-bejgh. Ghaldaqstant l-appaltant ma jistax "marteproprio" jxolji l-appalt fuq l-allegazzjoni ta' inadempienza ta' l-appaltatur, minghajr ma jirrikorri lill-Qorti, li tista', fil-kaz li jidhrilha xieraq, taghti lill-appaltatur terminu ragjonevoli ghall-ezekuzzjoni ta' l-appalt. Imma l-appaltant terminu ragjonevoli ghall-ezekuzzjoni ta' l-appalt.Imma l-appaltant jibqa' dejjem liberu li jxolji l-appalt bis-sahha tad-dispozizzjoni ekwitativa fuqimsemmija. U ghalhekk, jekk l-appaltant ikun xolja l-appalt fuq allegata inadempjenza ta' l-appaltatur minghajr ma jkun irrikorra lill-Qorti fis-sens fuq imfisser, l-appalt jibqa' xjolt bis-sahha ta' dik id-dispozizzjoni ekwitativa; biss l-appaltant jibqa tenut li jhallas lill-appaltatur l-ispejjez kollha u x-xoghol kollu li dan ikun ghamel, flimkien ma' somma li tigi fissata mill-Qorti skond ic-cirkustanzi, li ma ghandhiex pero' tkun tissupera l-profitti li l-appaltatur seta' rrikava mill-appalt kieku ezegwieh.