27/04/1953

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

CAMILLERI LUIGI A., HARDING WILLIAM, MONTANARO GAUCI A.J.

LOUIS BORG vs ORLANDO DEBONO

N/A

-

N/A

APPALT - ART. 1734 TAL-KOD. CIVILI - GUDIKAT - LIBERAZZJONI "AB OBSERVANTIA"

Hu veru li l-gudikat johrog mid-dispozitiv tas-sentenza, u huwa wkoll veru li, biex jigi nterpretattajjeb id-dispozittiv, jixraq li jigi raffrontat mal-motivazzjoni, u li t-termini generici tad-dispozitiv jistghu jigu ristretti mill-parti konsiderativa tas-sentenza; imma meta d-dispozitiiv tas-sentenza jikkonsisti sempliciment f'liberazzjoni "ab observantia", huwa guridikament inkoncepibili li ghal dak id-dispozitiv merament ritwali jigu sostitwiti l-konsideranti tas-sentenza bhala decizjoni fil-meritu. U ghalhekk, meta s-sentenza tkun illiberat "ab observanita", ma jistax jinghad li kien hemm gudikat vinkolanti bejn il-partijiet, u l-kwistjoni ghandha tigi kunsidrata "ex nova". L-appaltant jista' jinhall mill-appalt meta jrid, bi dritt eccezzjonali li taghtih il-ligi, bla ebda bzonn li jadduci ebda gustifikazzjoni u bla ebda bzonn li jootjeni dikjarazzjoni gudizzjarja; u dan anki jekk ix-xoghol ikun inbeda, u avvolja l-appaltatur ikollu interess li jkompli l-opera ntrapriza; salvl-indennizz li l-appellant huwa tenut li jhallas lill-appaltatur fis-sens tal-ligi. Konsegwentementl-appaltatur ma ghandu ebda dritt jikkostringi l-appaltant jippermettilu jkompli l-opera. B'applikazzjoni ta' dawn il-principji fil-kaz prezenti, l-appaltatur kien harrek lill-appaltant ghall-hlas ta' somma minnu pretiza ghal xoghol li huwa kien ghamillu, u l-Qorti wara li rragunat li huwa ma kellux dritt jithallas ta' dak ix-xoghol qabel ma jsewwi xi difetti li kellu f'dak ix-xoghol, illliberatlill-appaltant mill-osservanza tal-gudizzju. In segwitu ghal dik is-sentenza l-appaltant ma rieduxikompli x-xoghol, u l-appaltatur rega harrek lill-appaltant biex dan jippermettilu jkompli x-xoghol inkella l-appaltant ihallsu dik is-somma. Il-Qorti rriteniet illi, in vista tal-precedenti liberazzjoni "ab observantia", l-appaltatur ma kellu ebda dritt jinsisti li jkompli x-xoghol hu, u illi l-appalant kien fid-dritt kollu li jinhall mill-ftehim; u konsegwentement cahdet it-talba ta' l-appaltatur kontra l-appaltant biex dan ihallieh ikompli x-xoghol. U cahdet ukoll it-talba alternativa ghall-hlas tas-somma tax-xoghol li kien ga sar, bhala li kienet konsegwenzjali ghall-ewwel talba, bir-rizerva lill-appaltatur li jesperixxi d-drittijiet tieghu ghal dik is-somma f'azzjoni separata u "adhc".