13/03/2001

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

SAID PULLICINO JOSEPH, FILLETTI JOSEPH A., DEPASQUALE FRANCO

JET-TECH LTS vs COPPOLA MARCON

N/A

NOT AVAILABLE

JET-TECH LTS vs COPPOLA MARCON - 1205/1999/1 - OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR), MALTA

ACTIO CAMBIARIA, ECCEZZJONIJIET AMMISSIBBLI - ACTIO CAMBIARIA, GHOTI TA` GARANZIJA ADEGWATA GHAR-RADD TAL-VALUR TAL-KAMBJALA F`KAZ LI DIN TIGI ANNULLATA FI PROCEDURI SEPARATI

L-artikolu 198 tal-Kodici tal-Kummerc jistabilixxi tassattivament illi f'azzjoni kambjarja jistghu jinghataw biss: (1) eccezzjonijiet li huma personali ghall-possessur tal-kambjala li ma jistghux idewwmu l-hlas taghha jekk dawn ma jkunux dwar krediti likwidi u li jistghu jinqatghu malajr fil-kawzali tkun miexja; u (2) li jekk dawn l-eccezzjonijiet ikunu jehtiegu ezami fit-tul, is-smiegh taghhomisir f'kawza ghaliha, u sadanittant il-kundanna ghall-hlas tal-kambjala, bil-garanzija jew minghajrha, skond kif jidhrilha l-Qorti, m'ghandhiex tkun imdewwma.

B'disposizzjoni esplicita tal-ligi, eccezzjonijiet li jirrikjedu indagini fit-tul, ma jistghux idewmu l-pagament ta' kambjali li jkunuimmaturaw. Il-Qorti trid tordna l-pagament bil-kawzjoni jew minghajrha u tpoggi l-konjizzjoni tal-eccezzjonijiet ghal gudizzju separat.

Filwaqt li minnu eccezzjonijiet personali huma opponibbli ghall-possessur tal-kambjali li qed jitlob il-hlas taghha u jistghu jirrigwardaw tant l-origini tal-obbligazzjoni kemm l-ezercizzju taghha, u dan a vantagg tal-konvenut kjamat biex jonora l-kambjala, kellu jkun ovvju li l-oggett tal-azzjoni kambjarja ma setax u m'ghandux ikun konfuz mal-oggett likien jifforma l-obbligazzjoni naxxenti minn negozju u li ta lok ghall-hrug taghha. Il-ligi stess, proprju bl-insistenza fuq l-awtonomija tal-azzjoni kambjarja u bil-limitazzjoni tal-eccezzjonijiet lisetghu jinghataw ghaliha, kif ukoll bl-insistenza fuq l-ispeditezza fid-determinazzjoni tal-azzjoni, kienet tiddistingwi u ssalva n-negozju originali li jibqa' soggett ghall-verifika u kontestazzjoni, anki wara li tkun giet determinata l-azzjoni kambjarja u anki wara li tkun giet onorata l-kambjalab'konsegwenza tal-esekuzzjoni ta' sentenza fuqha motghija.

L-Artikolu 198 tal-Kodici tal-Kummerc infatti necessarjament jimplika illi eccezzjonijiet li kienu ta' natura personali ghall-possessur u li allura setghu joriginaw min-negozju li ta lok ghall-hrug tal-kambjala imma li setghu idewmud-determinazzjoni tal-azzjoni kambjarja, kellhom bhala regola jigu skartati. Dan dejjem salv id-dritt li tali eccezzjonijiet jistghu jigu ventilati f'azzjoni li tikkontesta n-negozju originali.

Minn nahha l-ohra l-Qrati taghna jammettu eccezzjoni wahda ghall-applikabilita' ta' l-imsemmi artikolu 198. Din hi meta l-eccezzjoni tkun tolqot l-ezistenza tal-kambjali stess bhal meta l-kunsensta' l-accettant tal-kambjala jkun vizzjat minhabba vjolenza jew dolo. F'kazijiet bhal dawn, il-providwar l-allegata nullita' tal-kambjali jistghu jinstemghu fl-istess gudizzju fejn jigi mitlub il-hlas tal-kambjali.

Meta l-eccezzjoni tolqot l-ezistenza nfisha tal-kambjala, bhal fil-kaz ta' vjolenza jew dolo, allura l-kunsens ta' l-accettant ikun vizzjat, u bhala konsegwenza, il-kambjala tkun nulla u l-principju kanonizzat bl-artikolu 198 ma jkunx applikabli.

Il-Qorti tal-Appell qieset li dawn iz-zewg linji ta' taghlim gurisprudenzjali ma kienux irrikonciljabbli sakemm fl-applikazzjoni ta' l-artikolu 198 il-Qorti zzomm dejjem quddiem ghajnejha r-ratio legis ta' l-azzjoni kambjarja, u ma tiskartax l-awtonomija innata taghha, u ttendi biex issalva l-element ta' speditezza ttemperat b'sens ta' gustizzja u ta' kawtela tad-drittijiet tal-partijiet.

F'dan ir-rigward id-disposizzjoni espressa tal-ligi li taghti l-poter lill-Qorti li timponi fuq l-attur li jaghti garanzijaadegwata ghar-radd tal-valur tal-kambjala f'kaz li din tigi fi procedura appozita inficjata hu strument validu u approprjat biex l-azzjoni kambjarja tigi salvata bil-karatteristici partikolari taghha,waqt illi tassigura protezzjoni xierqa lill-konvenut accettant. Ghalhekk meta tigi imposta garanzija adegwata l-Qorti ma jkolliex ghalfejn tissoprasjedi sakemm tigi deciza l-kawza rigwardanti l-validita' tal-kambjali f'sede ohra.