Referenza: 8/2004/1

Dettalji tas-Sentenza


Data
16/12/2004
Qorti
CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)
Ġudikatura
MICALLEF JOSEPH R.
Partijiet
I.T.C. LTD vs AVUKAT GENERALI ET
ECLI
N/A
Judgement Type
FINAL JUDGEMENT

Dettalji tal-Appellati


Appellata
Iva

Kliem Ewlieni / Fil-Qosor


Kliem Ewlieni
ARTIKOLU 181 B (2) TAL KAP 2 - ARTIKOLU 39 TAL KOSTITUZZJONI TA MALTA - ARTIKOLU 6 TAL KONVENZJONI TAD DRITTIJIET FUNDAMENTALI TAL BNIEDEM - BORD TAL APPELL DWAR KUNTRATTI PUBBLICI - L AVUKAT GENERALI; RAPREZENTANT TAL GVERN - QORTI KOSTITUZZJONALI; SETGHA - SMIGH XIERAQ
Fil-Qosor
B'din l-azzjoni, l-kumpannija rikorrenti qeghda tghid li l-intimati kisrulha l-jedd fondamentali ta'smigh xieraq fi proceduri ta' appell li saru wara li saret sejha ghal offerti ghall-pubbliku dwar attivita' ta' celebrazzjonijiet fl-okkazjoni tas-shubija ta' Malta fl-Unjoni Ewropeja. Il-kumpannijarikorrenti kienet tefghet offerta, izda l-ghazla marret fuq organizzazzjoni ohra li kkonkorriet ukoll. Il-kumpannija rikorrenti ressqet avviz ta' oggezzjoni dwar l-ghazla li saret u nzammet laqgha mill-Bord tal-Appell dwar il-Kuntratti Pubblici biex jigi trattat l-appell taghha. Il-kumpannija rikorrenti tghid li r-rapport tal-Bord tal-Ghazla li bis-sahha tieghu kienu gew mistharrga l-offerti mressqa ma kienx thalla jitressaq mill-Bord tal-Appell imsemmi hlief ghal xi siltiet minnu. Minhabba f'hekk, l-kumpannija rikorrenti tghid li ma kellhiex smigh xieraq fid-determinazzjoni ta' dritt taghhadwar il-gara ghall-appalt tal-imsemmija celebrazzjonijiet.

F'din il-kawza, ix-xilja tal-kumpannija rikorrenti tirrigwarda ghamil jew agir tal-Bord intimat, imma l-Artikolu 181B (2) tal-Kap 12jghid li jrid ikun l-Avukat Generali li jirrapprezenta lill-Gvern f'dawk l-azzjonijiet gudizzjarji li minhabba n-natura taghhom ma jkunux jistghu jigu diretti kontra wiehed jew aktar mill-kapijiet tad-dipartimenti l-ohra tal-Gvern. Matul iz-zmien gie stabilit li meta jitressqu azzjonijiet li jallegaw ksur ta' dritt fondamentali mwettaq minn xi qorti jew tribunal, maghdud maghhom tribunal amministrattiv, huwa sewwasew l-Avukat Generali l-persuna li jirrapprezenta tali enti gudizzjarju, u dan minkejja li la kien hu personalment l-awtur tal-allegat ksur u wkoll lanqas se' jkun hu li jaghmel tajjeb ghar-rimedju li l-parti rikorrenti tinghata f'kaz li jirrizulta li tassew kien sehh ksur ta' jeddfondamentali taghha.

Il-Bord intimat huwa kostitwit bis-sahha ta' ligi u l-istess ligi taghmilha cara li d-decizjonijiet jew rakkomandazzjonijiet li jaghmel ikunu kolleggjali u jorbtu dwar il-gara tal-appalt li jkun, ukoll jekk ma jkunux unanimi. Minn dan, il-Qorti tasal ghall-fehma li ma kien qatt mahsub li, dwar l-ghamil tieghu, il-Bord intimat ma kienx mizmum li jwiegeb kollettivament ghal xi ilment, biex minfloku jitharrku l-komponenti individwali tieghu.

Is-setgha ta' din il-Qorti Kostituzzjonali fil-kompetenza kostituzzjonali taghha li tistharreg ilmenti ta' allegat ksur ta' jeddijiet fondamentali mharsa mill-Kostituzzjoni jew mill-Konvenzjoni testendi wkoll sahansitra fl-operat ta' Qrati ohrajn u kif ukoll ta' Tribunali mahtura bis-sahha ta' xi ligi, u kif ukoll ta' Kummissjonijiet imwaqqfin bis-sahha ta' dispozizzjonijiet tal-Kostituzzjoni nnifisha. Ma nghatat l-ebda raguni tajba ghaliex il-Bord intimat ghandu jinghata trattament preferenzjali jew differenti f'dan il-kaz.

L-artikolu 39(2) tal-Kostituzzjoni huwa maghmul minn zewg principji: l-ewwel irid li qorti jew awtorita' ohra b'setgha li tiddeciedi dwar l-ezistenza jew l-estent ta' dritt jew obbligu civili ghandha tkun indipendenti u ma xxaqleb lejn l-ebda naha (imparzjali); it-tieni jrid lipersuna li tersaq quddiem qorti jew awtorita' bhal dik ikollha smigh xieraq fi zmien ragonevoli. Min-naha l-ohra, l-artikolu 6(1) tal-ECHR jrid li fid-decizjoni tad-drittijiet civili u l-obbligi taghha, kull persuna ghandha jedd ghal smigh imparzjali u pubbliku fi zmien ragonevoli minn tribunal indipendenti u imparzjali mwaqqaf b'ligi.

Ghall-finijiet tal-Kapitolu IV tal-Kostituzzjoni, wiehed jifhem li l-kelma “Qorti” tirreferi ghat-tribunali gudizzjarji mahsuba fid-dispozizzjonijiet tal-Kapitolu 12 tal-Ligijiet ta' Malta, filwaqt li “awtorita' b'setgha li tiddeciedi” tirreferi ghal kull korp gudizzjarju jew kwazi-gudizzjarju li jaf l-ezistenza tieghu bis-sahha u fit-termini ta' ligi. Jidher li, ghall-finijiet tal-artikolu 6 tal-ECHR qorti jew tribunal irid ikun igawdi gurisdizzjoni shiha li biha jista' jqis kwestjonijiet ta' fatt u wkoll ta' dritt, u li ma jkunx marbut (jew iqis ruhu marbut) minn xi korp jew persuna ohra mhix gudizzjarja fid-determinazzjoni tal-qofol tal-kwestjoni li titressaq quddiemu. Kriterju essenzjali biex japplikaw id-dispozizzjonijiet taht ezami hu li l-Qorti jew l-awtorita' li tkun, iridu jkunu imparzjali u indipendenti.

Il-Bord ma jista' bl-ebda mod jitqies bhala indipendenti, u dan billi aspetti essenzjali tal-kostituzzjoni u tat-twettiq tal-funzjonijiet tieghu jiddependu mill-Prim Ministru. Minbarra dan, id-decizjonijiet tieghu huma rakkomandazzjonijiet definittivi u ma jigux ezegwiti minnu, ghalkemm huma finali dwar il-kwestjoni tal-ghoti tal-kuntratt li jkun u jobbligaw lill-intimat Direttur tal-Kuntratti li jwettaqhom. L-ebda tigbid tal-immaginazzjoni ma jista' jwassal biex l-intimat Direttur tal-Kuntratti jitqies li huwapersuna b'fakultajiet gudizzjarji.

Meta tqum il-kwestjoni jekk il-kaz kienx jirrigwarda d-determinazzjoni ta' dritt civili wiehed irid jifli zewg fatturi: l-ewwel fattur huwa l-aspett tad-“determinazzjoni” (jigifieri d-decizjoni u l-process li jwassal ghaliha fil-qafas ta' kontestazzjoni);it-tieni jirrigwarda x'jikkostitwixxi d-dritt jew obbligu civili. Dan jinghad ghaliex l-artikolu 6jrid japplika fil-qafas ta' “kwestjoni” jew “disputa” dwar l-imsemmija drittijiet jew obbligi civiliezistenti bejn zewg individwi jew bejn individwu u l-Istat.

B'dawn id-drittijiet kien mifhum li kienet qeghda ssir riferenza ghad-dritt privat u mhux pubbliku, b'mod li l-Konvenzjoni ma kinitx meqjusa li thares lill-individwu fil-jedd ta' smigh xieraq dwar kull jedd jew obbligu li huwa jista' jqanqal taht il-ligi ta' pajjizu. Izda, f'kazijiet bejn l-individwu u l-Istat, tqies li ghamil tal-Istat li jolqot direttament il-jedd ta' proprjeta' tal-individwu jikkostitwixxi ghamil li jiddetermina dritt civili. Dan jghodd ukoll fejn l-ghamil tal-Istat jirreferi ghal tehid ta' proprjeta' jew esproprjazzjoni.

L-ilment tal-kumpannija rikorrenti ma jistax jitqies li jaqa' fl-ambitu ta' determinazzjoni ta' dritt (jew obbligu) civili taghha. Lanqas ma jista' jinghad li l-organu (f'danil-kaz il-Bord intimat) li qieghed jigi mixli bil-ksur tal-jedd taghha ghal smigh xieraq kien qortijew awtorita' ohra gudizzjarja kif iridu d-dispozizzjonijiet relattivi li jharsu dak il-jedd. Ghalhekk, il-Qorti jkollha tasal ghall-fehma li l-azzjoni tar-rikorrenti, kif formulata, ma tistax titqies misthoqqa ghaliex ma taqax fil-parametri xierqa kostitutivi li jwasslu ghal dikjarazzjoni li tassew sehh ksur tad-dritt ta' smigh xieraq tal-kumpannija rikorrenti;

Ghaldaqstant, il-Qorti tiddikjara li l-artikoli 39 tal-Kostituzzjoni u l-Artikolu 6 tal-Konvenzjoni, li fuqhom hija mibnija t-talba, ma japplikawx ghall-ilment imressaq mill-kumpannija rikorrenti, u ghalhekk ma ssibx li tista' tiddikjara li l-Bord intimat kiser il-jedd taghha ghal smigh xieraq u tordna lill-kumpannija rikorrenti thallas l-ispejjez tal-kawza, minbarra dawk relattivi ghall-eccezzjonijiet preliminari u dawkmarbutin mas-sentenza preliminari tal-15 ta' April, 2004, li ghandhom jithallsu mill-intimati.




Programm Operattiv 1
CONvErGE connected eGovernment


Dan is-sit jagħmel użu mill-cookies biex jiggarantilek l-aħjar esperjenza. Jekk ma tbiddilx is-settings tiegħek, nifhmu li qed taċċetta l-użu tal-cookies b’mod awtomatiku. Iktar Informazzjoni