Summary
Hemm diversi kwalitajiet ta' agenziji marittimi u n-natura guridika taghhom tvarja skond il-funzjonijiet li jizvolgu u tista' wkoll tvarja minn kaz ghal kaz.
Gurisprudenza anterjuri kienet stabiliet tliet xorta ta' rakkomandatarji, ossija "1. is-semplici konsenjatarji, jew agenti tal-vapur, li jigu maghzulin kull darba li l-bastiment imur fil-post fejn joqghod il-konsenjatarju, fejn ma jkunx hemm rakkomandatarju stabili; u l-fakoltajiet taghhom huma limitati ghall-operazzjonijiet relattivi ghall-karikament u skarikament ta' bastiment wiehed determinat, f' post wiehed; 2. ir-rakkomandatarji, li huma dawk li jirrapprezentaw lill-armaturi b' mandat generali, ghal dak li jirrigwarda l-ezekuzzjoni ekonomika u kummercjali tal-kuntratt tat-trasport, li jestendi ruhu ghall-operazzjonijietkollha kemm huma relattivi ghall-bastimenti kollha ta' l-armaturi; 3. ir-rapprezentanti jew agentitas-socjetajiet ta' navigazzjoni, li huma instituri veri u proprji, ghax jittrattaw u jikkonkludu abitwalment l-affarijiet kollha tas-socjeta` li jirrapprezentaw fil-post fejn joqghodu, u f' dak il-post huma preposti ghall-kummerc kollu li fl-istess post jigi ezercitat mis-socjeta` mandanti";
Effettivament illum tista' tghid li hemm bosta tipi ohra ta' rakkomandatarji. Ir-rapprezentant lokali ta' l-armatur esteru, imbaghad, avvolja kien semplicement konsenjatarju tal-bastiment ghal dik id-darba biss li l-bastiment kien Malta, u hekk kien mandatarju okkazjonali bil-fakoltajiet tieghu limitati ghall-operazzjonijiet attinenti u konsegwenti ghall-fatt tal-karikazzjoni u ta' l-iskarikazzjoni ta' bastiment determinat, ghandu r-rapprezentanza attiva u passiva ta' l-armatur ghal dawk l-operazzjonijiet specifici, u kwindi hu persuna legittima biex jirrapprezenta lill-armatur f'azzjoni ghad-danni pretizi minn ezekuzzjoni hazina ta' obbligazzjoni assunta ghat-trasport ta' merkanzija u ghad-danni konsegwenzjali.
Konsegwentement, ir-rakkomandatarju "jista' jigi citat ghan-nom ta' l-armaturi, basta jkunu attijiet li ma jeccedux il-generu ta' affari li r-rakkomandatarju hu nkarikatminnhom." Bhala persuni nkarikati bil-konsenja tal-merkanzija "huma persuni legittimi biex jirrispondu ghal domanda dwar nuqqas ta' konsenja tal-merkanzija."
In linea ta' principju l-estensjoni tar-responsabilita` ta' l-agent versu r-ricevitur fil-post ta' l-izbark tal-merkanzija hi dik pattwita fil-post ta' karikazzjoni.
Hawnhekk qamet kwistjoni ulterjuri jekk gjaladarba fil-mori tal-gudizzju l-konvenuta ma kienetx ghadha agenti ta' l-armaturi dan kienx igib li r-relazzjoni guridika li inizzjalment kienet twieldet mas-socjeta` attrici ma kienetx aktar tenibbli u ghaldaqstant jekk il-konvenuta setghetx tippretendi li tinhareg il-barra mill-proceduri intentati fil-konfront taghha fil-veste specifikata;
Il-qorti cahdet dan l-argument tal-konvenuta billi:
(1) Unavolta jinsab stabbilit li s-socjeta` konvenuta kienet "discharging agent" u gjaladarba ukoll l-azzjoni proposta ghandha konnessjoni diretta mar-rizultanzi dannuzi riskontrati fil-merkanzija fil-mumenttal-konsenja, ex post facto l-izbark taghha, dan kollu ghall-Qorti kien jikkostitwixxi fil-konfronttas-socjeta` konvenuta f' dik il-veste fonti legali ta' rapprezentanza processwali attiva;
(2) Rapprezentanza din li ma tispiccax semplicement ghax ikun kompjut il-mandat, jew dan ikun rizolutjew revokat, jew ghar-raguni sostenuta mis-socjeta` konvenuta li ma ghadhiex l-agent jew ghax il-vapur bidel ismu u tbiddlu wkoll l-armaturi. Ir-relazzjoni guridika, li issa qed tigi attakkata bhalali ma ghadhiex tezisti in virtu ta' dik l-istess raguni sottomessa, twieldet mill-fatt tad-danni riskontrati a tempo debito fil-merkanzija trasportata b' dak il-vapur f' dak il-mument fokali, u minnuskarikata. Kif ampjament manifest, l-inkariku ghal dan l-izbark gie assunt mis-socjeta` konvenutau l-arrangamenti li hi kellha mal-principali taghha huma ghal kollox irrilevanti ghall-fini tad-determinazzjoni tar-responsabilita ghall-hsarat riskontrati li ghalihom kellu jwiegeb min kien accetta l-inkarigu fil-konfront ta' l-importatur. Kull rapport bejn is-socjeta` konvenuta u l-vapur jew l-armaturi tieghu huma certament ghall-importatur u/jew l-assikurazzjoni tieghu res inter alios acta. Dak li jghodd hu r-rapport bejn il-garr u skariku tal-merce u l-kondizzjoni taghha;
(3) Ghall-iskop procedurali, imbaghad, hu ghalhekk indifferenti jekk fil-kaz partikolari kienx hemm mutament ta' l-armaturi jew ta' l-isem tal-vapur. Dik tibqa' materja li ma tinteressax din il-kawza kif proposta u, in pessima ipotesi, tikkoncerna biss, jekk ikun il-kaz, lis-socjeta` attrici li tkun trid taffronta l-problema ta' l-esegwibilita` jekk din tinsorgi. Certament, pero`, ma twassalx biex tippenalizza r-relazzjoni guridika, sostantiva u procedurali, li gja twieldet u li ghandha per konsegwenzatkompli tissussisti sa l-ezitu finali;
(4) Ikun antiguridiku u ghal kollox kuntrarju ghall-principji ta' gudizzju u ta' l-interessi tal-kummerc marittimu jekk jigi ammess illi sitwazzjoni bhaldik hawn kontemplata ghandha tinnewtralizza r-relazzjoni guridika gja krejata, u d-drittijiet, ankeprocedurali, akkwiziti mit-terzi. Tali koncessjoni, jekk accettata, taghmilha facli ghal kull rakkomandatarju jew agent biex isostni dak sottomess mis-socjeta` konvenuta u b' hekk jeludi d-drittijiettat-terzi li maghhom hu jew il-principal tieghu kkonkordaw. Dan apparti wkoll kwestjonijiet ta' spejjez estravaganti kemm gudizzjarji kif ukoll ta' ricerki biex it-terz joqghod ifittex lill-attwaliarmaturi, bit-tahbit u hela ta' energija li tali ricerka tikkomporta, u li fuq kollox ghandha tkun evitata u skoraggita;
