Fil-Qosor
ORDNI PUBBLIKU
Il-kuncetti tal-Ordni Pubbliku m'ghandhomx jigu intesi f'sens internazzjonali,astratt u universali, imma jsibu l-limiti taghhom fl-Ordinament Guridiku nazzjonali tal-pajjiz.
ACTIO DE IN REM VERSO
L-elementi tar-rimedju komunement maghruf bhala "de in rem verso" huma tlieta, u cioe', "l'arricchimento", "il vincolo di causalita" u "il carrattere ingiusto dell'arricchimento". Dan it-tielet element bazikament ifisser illi din l-azzjoni ma hijiex applikabbli metahemm kuntratt li jirregola r-relazzjonijiet bejn il-partijiet. Ir-rimedju "de in rem verso" huwa rimedju sussidjarju li jista' jigi invokat biss meta bejn il-partijiet m'hemmx kuntratt li b'mod espress u definit jorbot il-partijiet.
Jekk persuna, fuq kuntratt, torbot lilha nfisha ghall-esekuzzjoni ta' xi obbligazzjoni, jekk dak il-kuntratt ikun validu u mhux soggett ghar-rexissjoni, l-istess irid jigi esegwit, u ma jistax jigi sottomess li l-esekuzzjoni ta' dak il-kuntratt johloq arrikiment ingust.
Dan hu konformi mal-principju li darba bejn il-partijiet hemm ftehim li jirregola r-relazzjonijiet ta' bejniethom, hu prezunt li qabel ma iffirmaw dak il-ftehim qiesu c-cirkustanzital-kaz u l-interessi taghhom, u allura darba iffirmaw il-kuntratt, huwa dak il-kuntratt li jissanzjona r-relazzjonijiet ta' bejn il-kontendenti, u mhux xi principju iehor, ancorche' bazat fuq l-ekwita'. Il-principju tar-rispett ghal volonta' tal-partijiet huwa wiehed fondamentali u dak li ftehmufuqu il-partijiet ghandu "forza ta' ligi" ghalihom (artikolu 992 tal-Kodici Civili), u l-Qorti m'ghandhiex tuza d-diskrezzjoni taghha biex tissostitwixxi ghal dak li ftehmu l-partijiet il-volonta' taghha.
DISKRIMINAZZJONI
Materja ta' diskriminazzjoni ma hijiex rizervata biss ghall-investigazzjoni u rettifika mill-organi gudizzjarji kostituzzjonali. Jekk l-organi l-ohra, proprju bhalma hi l-Prim' Awla tal-Qorti Civili, jistghu jipprovdu skond il-ligi ordinarja rimedju xieraq u adegwat ghal lezjoni, attwali jew mhedda, ta' jedd fundamentali, kien dan l-istess rimedju li kellu, ughandu, fl-ewwel lok jigi mfittex.
Fil-kuntest ta' deskriminazzjoni hu risaput illi dak li jrid jigi ppruvat huwa illi l-allegat trattament kien differenti minn dak li nghata lil persuni ohra li kienu ta' l-istess deskrizzjoni taghhom. Il-paragun li minnu jehtieg li tohrog id-distinzjoni lihi l-bazi tar-reklam ta' diskriminazzjoni "timporta zewg elementi, u cioe', li l-lanjant ma giex ittrattat b'certu mod waqt li haddiehor fl-istess cirkostanzi (in pari conditione) gie jew kien gie ttrattat b'certu mod waqt li haddiehor fl-istess cirkostanzi ma giex. Fi kliem iehor irid isir paragunbejn l-izvantaggjat u l-ivvantaggjat fuq terren ta' cirkostanzi pari".
Ghalhekk, ikun hemm deskriminazzjoni meta l-kazijiet ugwali jew persuni f'sitwazzjoni ugwali jigu trattati b'mod differenti u ma jkunx hemm bazi oggettiva u ragonevoli ghal tali trattament differenti.
ARTIKOLU 2156(F) KODICI CIVILI
Il-preskrizzjoni ta' hames snin taht l-Artikolu 2156(f) tal-Kap. 16 ghandujircievi interpretazzjoni in bazi ghar-regola ta' l-ejusdem generis in korrelazzjoni max-xorta ta' krediti msemmija fl-incizi li jigu qabel ta' l-istess artikolu, u li mhux accettabbli interpretazzjoni estensiva ta' dan il-paragrafu. L-espressjoni "kull kreditu iehor" jidher li dejjem giet interpretata bhala li tirreferi ghal kreditu ta' flus jew li jkollu l-istess natura bhal flus.
Kull kreditu iehor hemm imsemmi m'ghandux jiftiehem illi jista' jkun kwalunkwe kreditu, ikun li jkun, immadak biss li mhux imsemmi espressament fl-istess disposizzjoni, u li jkollu l-istess natura bhal flus, bhal meta jkun jittratta, biex jinghata ezempju, minn kreditu li gej minn self ta' haga fungibblili ma tkunx flus. Is-self ta' flus jifforma oggett ta' l-ewwel applikazzjoni in ispecje, imma metas-self ikollu bhala oggett hwejjeg ohra fungibbli, jidhol fit-tieni applikazzjoni generali.
Fejn il-kreditu mhux ta' flus jew ma jkollux l-istess natura bhala flus, il-paragrafu (f) ta' l-artikolu 2156 mhux applikabbli. Hekk, per ezempju, il-kreditu naxxenti mill-actio pauliana ma jaqax taht il-preskrizzjoni kkontemplata f'dan il-paragrafu (f).
FTEHIM KOLLETTIV
Jidher li l-Qrati taghna dejjem qisu Ftehim Kollettiv bhala kuntratt legali u enforzabbli bhal kull kuntratt iehor.
NOVAZZJONI
In-novazzjoni hija mod ta' estinizzjoni tal-obbligazzjoni, liema istitutkien jezisti anke fid-dritt Ruman, u dan l-istitut illum jinsab inkorporat fl-artikolu 1179 et seqtal-Kodici Civili. Skond l-artikolu 1179(a) hemm novazzjoni "meta d-debitur jaghmel mal-kreditur tieghu dejn gdid, u dan jigi mqieghed flok il-qadim, illi jispicca". L-artikolu 1180(2) jzid li n-novazzjoni "mhix prezunta; l-intenzjoni li ssir ghandha tidher bic-car". L-artikolu 1181 isegwi li "ma hemmx novazzjoni jekk l-obbligazzjoni l-qadima ma tigix maqtula, ghalkemm tigi mbiddla".
Huwa veru li mhux mehtieg li l-'animus novandi' tkun espressa, u li tista' tkun anke tacita, pero', irid ikun hemm kontradizzjoni assoluta bejn il-fatt tal-partijiet u l-volonta' taghhom li jzommu fermal-obbligazzjoni originarja. Jekk imbaghad il-kunsens tad-debitur mhuwiex bil-fors mehtieg, huwa dejjem indispensabbli l-kunsens tal-kreditur u tal-espromittent. . U fil-kaz li l-elementi kollha majirrizultawx b'mod car u univoku, in-novazzjoni m'ghandhiex tigi prezunta".
Biex ikun hemm novazzjoni hemm bzonn li jkun hemm l-inkompatibilita' ta' l-ezistenza ta' zewg obbligazzjonijiet, u f'kaz ta' dubbju, in-novazzjoni ghandha tigi eskluza.
Ma hemmx novazzjoni jekk l-obbligazzjoniantika ma tigix maqtula, imma semplicement modifikata; ghalhiex, billi ssir xi modifikazzjoni fi ftehim, ma tavverax ruhha novazzjoni bejn il-partijiet, jekk ma kienx hemm l-intenzjoni li ssir obbligazzjoni gdida in sostituzzjoni ghall-antika, li tigi mill-partijiet imhassra. Mhux kull modifika, ghalhekk, iggib l-estinzjoni tal-obbligazzjoni, billi l-partijiet jistghu jzidu jew inaqqsu xi haga minghajr ma tigi annullata l-obbligazzjoni, bir-rizultat li tkun giet biss modifikata . In-novazzjonitrid tigi pruvata minn min jallegaha, u f'kaz ta' dubju ghandha tigi eskluza.
INTERPRETAZZJONI TA` KUNTRATT
Hu veru li, f'certi kazijiet, jekk ftehim hu vag, generali u minghajr kriterjighal holqien tieghu, il-Qorti ma tkunx tista "tohloq" ftehim hi kontra l-volonta' tal-partijiet pero', meta l-ftehim huwa car u jaghti kriterji stabbilit kif jista' jitpogga fis-sehh, jekk parti wahda tonqos milli taghmel il-parti taghha biex il-ftehim ikun jista' jigi determinat, il-Qorti, f'dawnic-cirkustanzi, ma tkunx qed timponi l-ghazla taghha l-partijiet, izda tkun qed twettaq hi stess dakli jkunu ftehmu fuqu l-partijiet.
