30/06/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

VALENZIA GEOFFREY

ZAMMIT AUTOMOBILES LIMITED vs BEZZINA CHARLES

N/A

PARTIAL SENTENCE

ZAMMIT AUTOMOBILES LIMITED vs BEZZINA CHARLES - 2434/1997/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

BEJGH, DEKADENZA TA` SENTEJN GHALL-EZERCIZZJU TAL-AZZJONI TAHT L-ART. 1390 - BEJGH, DIFETT MOHBI RIMEDJU DISPONIBBLI - BEJGH, DISTINZJONI BEJN DIFETT U KWALITA` - BEJGH, KWALITA` PATTUWITA RIMEDJU DISPONIBBLI - BEJGH, KWALITA` PATTUWITA TISTA` TITQAJJEM PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, META X-XERREJ IZOMM L-OGGETT DIFETTUZ - BEJGH, MHUX TAL-KWALITA` PATTUWITA - META X-XERREJ IZOMM L-OGGETT MIBJUGH - BEJGH, RIMEDJU REDIBITORJU MHIX DISPONIBBLI PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, TERMINU TA` DEKADENZA GHALL-AZZJONI FUQ IL-BAZI TAL-BEJGH TA` OGGETT MHUX TAL-KWALITA` PATTUWITA - BEJGH, XERREJ MA JISTAX JZOMM L-OGGETTI IN VENDITA U MA JHALLASX IL-PREZZ

L-azzjoni skond l-artikolu 1407(1) tintilef gheluq sentejn minn dakinhar tal-kuntratt u dan il-perjodu huwa wiehed ta' dekadenza. Fil-kaz li tinghata eccezzjoni dwar nuqqas ta' kwalita' pattwita dinatrid tigi proposta fi zmien sentejn mill-konsenja ta' l-oggett mibjugh. Il-kompratur ma jistax jaghti l-eccezzjoni meta jkun spicca z-zmien li seta' jaghmel l-azzjoni.

L-artikolu 1424, l-actioredibitorja jew aestimatorja, jipprovdi li l-bejjiegh hu obbligat jaghmel tajjeb ghal difetti li majidhrux tal-haga mibjugha illi jaghmluha mhux tajba ghall-uzu li ghalih hija mahsuba jew li jnaqqsudaqshekk il-valur taghha illi x-xerrej ma kienx jixtriha jew kien joffri prezz izghar li kieku kienjaf bihom.

Dan l-artikolu jippresupponi illi l-kompratur ikun accetta l-oggett lilu konsenjat ghaliex kien jifhem li dan kien skond l-ordni u tal-kwalita' pattwita. Sitwazzjoni din ghal kollox diversa minn dik kontemplata fl-artikolu 1390 fejn allura l-kompratur ikun ghadu ma ghamilx l-att ta' volonta' li bih ikun accetta l-oggett lilu konsenjat.

Meta l-haga kunsinnata mill-bejjiegh tkun afflitta min xi vizzju okkult, ir-rimedji tal-bejjiegh ikunu dawk previsti minn dan l-artikolu u cioe' jew l-azzjoni redibitorja jew l-azzjoni kwantu minoris. Il-ligi tipprovdi li x-xerrej jista' jaghzel billi jigi 'l quddiem bl-azzjoni redibitorja li jaghti lura l-haga u jitlob ir-radd tal-prezz inkella billi jigi 'il quddiem bl-azzjoni aestimatorja, jzomm il-haga u jitlob lura dikil-bicca mill-prezz li tigi stabbilita mill-Qorti.

Gie kostantement ritenut minn dawn il-Qrati u dan jirrizulta wkoll mit-test tal-ligi, illi d-dritt naxxenti minn vizzju redibitorju ma jistax jigi dedott b'eccezzjoni imma ghandu jigi ezercitat fi zmien utili b'azzjoni.

Minn naha l-ohra l-artikolu 1390 tal-Kodici Civili jipprovdi li jekk il-haga li l-bejjiegh igib biex jikkonsenja ma tkunx tal-kwalita' imwieghda jew ma tkunx bhal kampjun li fuqu l-bejgh ikun sar, ix-xerrej jista' jaghzel jew li jirrifjuta l-haga u jitlob id-danni jew li jircievi l-haga bi prezz anqas fuq stima ta' periti.

F'din l-eventwalita' l-ligi tispecifika bi precizjoni kif kellu jagixxi l-kompratur li ma kienx sodisfatt bl-oggett li l-venditur ipprova jikkonsenjalu. Il-ligi taghti direttivi precizi x'kellu jaghmel il-kompratur biex jehles mir-rabta kontrattwali li kien dahal fiha li jakkwista l-oggett minghand il-venditur la darba dak l-oggett ma jkunx skond il-kwalita' mwieghda jew majkunx skond il-kampjun.

Id-difiza ewlenija tax-xerrej kienet li jirrifjuta l-oggett materjalment jew billi jiddepozitah taht l-awtorita' tal-Qorti. Jista' wkoll jaghzel li jaccettah u jhallasghalih prezz anqas. Din kienet difiza li x-xerrej seta' javvanza ukoll per via di eccezione jekk il-bejjiegh jinterpellah biex ihallas il-prezz ta' l-oggett in vendita'. Mill-banda l-ohra, jekk ix-xerrej jaghzel li jzomm l-oggett lilu konsenjat u bl-ebda mod ma jirreagixxi skond kif trid il-ligi ghall-fatt li dak l-oggett ma jkunx skond il-kampjun jew tal-kwalita' pattwita, hu jkun iqieghed jippregudika rrimedjabbilment il-posizzjoni tieghu.

Fi kliem iehor, ix-xerrej m'ghandux dritt izomm l-oggett konsenjat lilu u ma jhallasx il-prezz miftiehem sakemm dak l-istess oggett ma jigix sostitwit b'iehor tal-kwalita' pattwita jew skond il-kampjun. Li naturalment ma jfissirx li x-xerrejma kellux il-jedd li jesigi li l-bejjiegh jonora l-obbligi tieghu li jikkonsenja l-oggett skond il-ftehim u skond il-kampjun u li ma jhallsux jekk mhux wara li l-venditur ikun adempixxa dan l-obbligu.

L-azzjoni ex contractu taht l-artikolu 1390 tiddefendi lill-kumpratur ghall-inosservanza tal-obbligi kontrattwali kontra l-konsenja ta' oggett divers fil-kwalita' minn dak promess lilu. L-azzjoni redibitorja tipprotegih kontra l-obbligu accessorju tal-venditur li jikkonsenja l-oggett minghajr diffett.

Ghalkemm l-azzjoni ex contractu u l-azzjoni redibitorja ghandhom l-istess fondament razzjonali, l-azzjoni ex contractu hija esperibbli biss meta l-haga konsenjata tkun sostanzjalment diversa minn dik kuntrattata, meta l-kwalita' tal-oggett konsenjat tkun diversa minn dik tal-oggett mibjugh b'mod li ma tkunx tikkorrispondi ghall-generu tal-oggett kuntrattat, u hekk il-konsenja tkun konsenja ta' 'aliud pro alio'."