07/07/2003

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

ABDILLA MARYROSE ET vs MAGRI PETER ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

ABDILLA MARYROSE ET vs MAGRI PETER ET - 1284/2000/1 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), MALTA

LOKAZZJONI, MEZZADRIA - LOKAZZJONI, MEZZADRIA - DURATA TA` - ZGUMBRAMENT, OKKUPAZZJONI TAHT TOLLERANZA

Il-mezzadria hija speci ta' lokazzjoni u ghalhekk ghandha tigi regolata mill-ligijiet governanti l-lokazzjoni. Fin-nuqqas ta' skrittura tali kuntratt ma jistax jestendi ruhu ghal aktar minn erba' snin.

Ftehim li bih persuna jkollha tikkoltiva fond rustiku u taqsam il-frott mal-koncedent li jkollu a kariku tieghu il-hlas tal-kera jikkostitwixxi kuntratt ta' "colonia parziaria".

Dottrinalment il-mezzadrija ghandha affinita` kbira mal-lokazzjoni eppure tippartecipa mill-kuntratt ta' socjeta`. Dan fis-sens li fih l-element tad-divizjoni tal-profitti bhas-socjeta.

Jibqa' l-fattilli ghalkemm huwa veru illi f'mezzadrija hemm hafna elementi tas-socjeta`li jimmodifikaw xi ftit in-natura taghha, izda, almenu skond il-legislatura taghna, ma jaslux biex ibiddlu n-natura prevalenti tal-kuntratt ta' lokazzjoni.

Ghalhekk kemm fil-ligi taghna kif ukoll fil-gurisprudenza il-mezzadrija huwa trattat fl-istitut tal-lokazzjoni, u ghalhekk regolat mid-disposizzjoniiet relattivighal-lokazzjoni.

L-Artikolu 1532 tal-Kodici Civili jahseb ghall-kaz fejn ma jkunx hemm ftehimespress jew cirkostanzi li jistghu juru x'kienet l-intenzjoni tal-partijiet dwar iz-zmien tal-kiri.Jipprovdi imbaghad illi fil-kaz ta' kiri ta' raba', jekk il-fond jaghti frottijiet jitqies li sarghaz-zmien mehtieg ghall-gabra tal-frottijiet ta' erba' annati. Biex iz-zmien ghall-aktar minn erba'snin jista' jitqies validu dan ried ikun inkorporat f'kitba. Dan, kif wara kollox, jinsab hekk espressament provvdut fl-Artikolu 1233 (1)(e) tal-Kodici Civili.

Ma jistax ikollok mezzadria meta mill-ftehim milhuq bejn il-partijiet jonqos l-element baziku, konfluwit fih, tal-kompartecipazzjoni tal-qligh jew perditi.

L-Artikolu 1589 tal-Kodici Civili jghid li "l-kiri ta' raba jinhallbil-mewt tal-gabillott meta jkun gie miftiehem bil-patt tal-qsim tal-frottijiet bejn sid il-kera u l-gabillott".

Il-precitat artikolu 1589 ma jeskludix kazijiet ohra ta' terminazzjoni imma bissjaghmel eccezzjoni ghall-principju generali enuncjat fl-Artikolu 1572 li l-kuntratt ta' kiri ma jinhallx bil-mewt ta' sid il-kera jew tal-kerrej.

Il-ligi specjali (Kap 199) ma tapplikax ghall-mezzadrija billi fih jinghad expressis fid-definizzjoni tal-kelma "kirja" illi din ma tinkludiex ftehim ta' kirja li bis-sahha tieghu l-prodott ghandu jinqasam bejn sid il-kera u l-kerrej, u ghalhekkil-mezzadrija baqghet regolata bid-disposizzjonijiet tal-Kodici Civili.

Min igawdi minn hagapermezz tat-tolleranza m'ghandu ebda titolu, hlief il-kunsens tas-sid li jkun jista' jigi ritirat minn mument ghall-iehor.