12/06/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

HSBC BANK MALTA PLC vs REGISTRATUR TAL-QRATI ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

HSBC BANK MALTA PLC vs REGISTRATUR TAL-QRATI ET - 1555/2001/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

SPEJJEZ GUDIZZJARJI, DETERMINAZZJONI AD VALOREM - SPEJJEZ GUDIZZJARJI, DETERMINAZZJONI FIL-KAZ TA` TALBA GHAR-REXISSJONI TA` FTEHIM - SPEJJEZ GUDIZZJARJI, DETERMINAZZJONI FUQ IL-BAZI TA` DIKJARAZZJONI - SPEJJEZ GUDIZZJARJI, INTAXXAR FUQ IL-BAZI TA` DIKJARAZZJONIJIET JEW SKRITTURI IMDAHHLA FIL-PROCESS - SPEJJEZ GUDIZZJARJI, INTAXXAR TA` - SPEJJEZ GUDIZZJARJI, TAXXA TISTA` BISS TIGI VARJATA B`AZZJONI AD HOC

Huwa stabilit li t-tassazzjoni tad-drittijiet gudizzjarji hija mharsa mill-principju li wiehed ihares lejn it-talba li tkun saret jew mis-sentenza li tkun inghatat meta s-somma m'hijiex determinabblimit-talba. Bil-kelma "talba" wiehed jifhem il-qofol tal-kwestjoni mqanqla bil-process gudizzjarju, umhux semplicement it-talba kif formulata fl-att promotur tal-azzjoni. Tali principju m'huwiex wiehed inflessibbli ghaliex huwa kwalifikat bil-principju li t-tassazzjoni tista' tinstilet minn dak lif'kawza jissejjah "il complesso del tema contenzioso" minn fejn wiehed jista' jsib xi jkun tassew il-valur tal-kontestazzjoni;

Mill-prattika li ilha mwaqqfa ghal zmien twil, t-tassazzjoni "ad valorem" hija ibbazata fuq talbiet li jwasslu ghall-passagg ta' flus jew fondi jew ghat-trasferimentta' proprjeta' jew jeddijiet marbutin ma' dan. Meta kawza ma taqax f'kategorija bhal dawn li ghadhom kemm issemmew, it-tassazzjoni generalment issir a bazi ta' dikjarazzjoni;

Huwa minnu wkollli bhala principju stabilit, il-valur ta' kawza jitqies fuq it-talbiet u mhux fuq l-interess effettiv tal-atturi, ghalkemm l-interess guridiku ta' parti f'kawza huwa x'aktarx determinanti biex wiehedjasal biex jistabilixxi t-taxxa tkunx "ad valorem" jew dikjarazzjoni;

It-Tariffa li tiggwidal-likwidazzjoni ta' dritt dovut lil avukat f'kawza li fiha tkun inghatat decizjoni dwar punt ta' dritt jew ta' fatt, tghid li dik id-decizjoni tigi intaxxata ad valorem jekk kemm-il darba "jkollha x'taqsam ma' valur determinat jew determinabbli skond il-ligi jew mill-process". Dan ifisser ukoll lil-valorizzazzjoni tal-azzjoni tista' ssir mhux biss mill-att promotur, imma minn kull taghrif jew prova li tinsab fl-atti;

F'kaz fejn kawza tirrigwarda t-thassir ta' kuntratt minhabba xi cirkostanza li ggibu ma jiswiex jew minhabba xi cirkostanza fejn, ghalkemm il-kuntratt jiswa, jista' jithassar (kawzali ta' rexissjoni) wiehed irid ihares lejn il-persuna li tressaq il-kawza: b'dan illi jekk l-azzjoni ssir minn wiehed mill-partijiet li deher fuq il-kuntratt, it-tassazzjoni bhala regola ssir "ad valorem", filwaqt li fejn l-azzjoni ghat-thassir jew nullita' ssir minn terza persuna li jkollha interess, it-tassazzjoni ssir bhala semplici "artikolu" jew dikjarazzjoni;

Meta wiehediqis iz-zmien tassew qasir moghti mil-ligi lil min irid jikkontesta taxxa ta' spejjez gudizzjarji, wiehed malajr jintebah li t-tressiq tar-rikors huwa procedura ta' certa urgenza li ma tippermettix it-tehid ta' hafna zmien f'diskussjonijiet biex tigi aggustata taxxa diga' mahruga u cirkolata.

Hija biss bis-sahha ta' azzjoni ghal ritassa li taxxa mahruga mill-intimat tista', b'ordni tal-Qorti, tigi mhassra u l-kriterji tar-ritassa stabiliti: ma jidhirx li huwa ghaqli u rakkomandat li jinghad li r-Registratur tal-Qrati, ladarba jkun hareg taxxa ta' spejjez gudizzjarji, ghandu "jinnegozja" ma' xi parti dwar il-valur tal-kawza jew aspetti ohra relatati. Il-kriterji li ghandhom imexxu lir-Registratur fit-tfassil u l-hrug ta' taxxa huma dawk stabiliti fil-ligi u mhux dawk li l-partijiet ihossuhom komdi bihom;