31/01/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCIBERRAS PHILIP

SAMMUT JOHN vs SAMMUT EMENUEL

N/A

FINAL JUDGEMENT

SAMMUT JOHN vs SAMMUT EMENUEL - 941/1995/2 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

ACTIO SPOLII, ELEMENTI TA` - ACTIO SPOLII, KWISTJONIJIET LI JISTGHU JIGU KONSIDERATI MILL-QORTI - ACTIO SPOLII, LIEMA TIPI TA` PUSSESS HUMA PROTETTI - ACTIO SPOLII, MA TISTAX TINGHATA L-ECCEZZJONI LI L-ISPOLJAT GHANDU MOGHDIJIET OHRA MINN FEJN JGHADDI - ACTIO SPOLII, PASSAGG LI JIGI OSTAKOLAT - ACTIO SPOLII, VIM VI REPELLERE LICET

Biex l-attur jirnexxi f'azzjoni ta` spoll jrid jipprova tliet affarijiet, u cjoe`:-

i. li huwa kien jipposjiedi b'pussess ta' kwalunkwe xorta jew detenzjoni;

ii. li huwa gie spoljat minndak il-pussess jew detenzjoni;

iii. li huwa mexxa l-quddiem il-kawza fi zmien xahrejn mill-jum li fih sar l-att spoljattiv allegat minnhu;

Hu pacifiku li l-espressjoni "pussess ta' kwalsiasi xorta" tikkomprendi tant il-pussess civili kemm dak sempliciment naturali u anke dak vizzjuz.Pero hu mehtieg dejjem li l-attur jipprova li ghandu dan il-pussess. Anke wiehed qasir hafna u sahansitra pussess momentaneju jibbastaw biex jawtorizzaw l-azzjoni ta' spoll.

Huma komunissimil-kawzi ta' din ix-xorta koncernanti ostakoli jew impedimenti fl-ezercizzju tad-dritt ta' passaggi jew moghdijiet fir-raba.

Biex il-gabillott jirnexxi fl-azzjoni ta' spoll minnhu ntentata biexjigi reintegrat fil-pussess ta' passagg li fih jippretendi li gie turbat, jehtieglu jipprova li huwaghandu l-pussess jew kwazi pussess esklussiv tal-passagg, u mhux bizzejjed li juri li ghandu biss id-dritt li jghaddi mill-passagg.

Huwa immaterjali jekk l-attur ghandux moghdijiet ohra servjenti ghal htigijiet tieghu. Kull prova f'dan il-kuntest ma teliminax l-att arbitrarju ta` min ikun ikkommetta l-ispoll. Dan ghaliex l-azzjoni hi radikata fuq l-esigenzi ta' l-utilita' socjali, intizabiex taghti protezzjoni lil kwalunkwe pussess, u jigi impedut lic-cittadin privat jiehu l-gustizzjaf'idejh. Il-fini tal-azzjoni huwa dak li jigi restawrat l-istat tal-pussess li jkun gie skonvolt, jew turbat.

Huwa proprju ghalhekk li l-istess disposizzjoni tal-ligi tinsisti b'referenza espressa ghall-Art 791 tal-Kap 12 illi l-konvenut f'kawza ta' spoll ma jista' jaghti ebda eccezzjoni li mhix dilatorja qabel ma jkun rega' qieghed il-haga fl-istat pristinu. Huwa b'dan in mira li l-gurisprudenza u d-dottrina legali jinsistu li l-Qorti ghandha tezamina biss il-fatt tal-pussess jew tad-detenzjoni u l-fatt ta' l-ispoll.

Il-ligi tehtieg biss l-element ta` pussess materjali u ta` fatt u m`hemmx ghalfejn ikun animo domini, tant hu hekk li l-azzjoni ta` spoll hija wkoll koncessa lill-possessur li kien antecedentement uzurpa bi vjolenza l-haga ta` haddiehor.

Il-principju "vim vi repellere licet" jista' jigi applikat biss meta l-azzjoni difensiva ssir "confestim" u "in continenti" u mhux "ex intervallo".