04/10/2002

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

MAGRI ALBERT J.

SAMMUT EMANUEL vs BEZZINA ALFRED ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

SAMMUT EMANUEL vs BEZZINA ALFRED ET - 1323/1999/1 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), MALTA

APPALT; COMPLETION DATE - APPALT; GROUTING - APPALT; NUQQAS TA FTEHIM BEJN L-APPALTANT U L-APPALTATUR - APPALT; NUQQAS TA SUDISFAZZJONI TAX XOGHOL

L-artikolu 171(3) tal-Kap 12 tal-Ligijiet ta' Malta jiddisponi li s-sentenza li tinghata fil-qrati tal-Magistrati (Malta) u dawk ta' Ghawdex ma tehtiegx li tkun tinkludi r-ragunijiet kollha li wasslughaliha, izda tista' biss issemmi l-punti ewlenin li fuqhom il-Qorti tkun ibbazat il-konkluzzjonijiet taghha. Dan id-dritt izda ma jeskludiex lill-gudikant li fil-parti operativa tas-sentenza, li, skont l-artikolu 23 tal-istess Kap 12, ghandha tinqara fil-pubbliku, tinkludi talbiet jew l-eccezzjonijiet li jkunu gew decizi u kull dikjarazzjoni mahsuba li tkun konlusiva jew vinkolanti.

Mill-provi prodotti jidher li r-relazzjonijiet ta' bejn il-kontendenti naxxenti mill-appalt in kwistjonihadu xejra ghall-aghar minhabba nuqqas ta' ftehim bejn l-appaltant u l-appaltatur dwar diversi aspetti tax-xoghol u partikolarment meta kellu jintemm, l-volum ta' xoghol gornaljier li kien qed jigi ezegwit, l-assenza ta' apparat adegwat u l-kwistjoni tal-“grouting”.

Din l-Qorti tal-Appell mataqbilx mal-konkluzzjoni fis-sentenza appellata li ma kienx hemm “provi sodi” u li konsegwentementl-istess qorti kellha “tiddecidi l-vertenza arbitrio boni viri.” Fil-fatt b'dan il-mod certament masaritx gustizzja u dan ghar-raguni segwenti.

F'materja teknika bhal ma huwa xoghol ta' tqeghid ta' madum, sew tal-art kif ukoll ta' mal-hajt, fejn qed jigi allegat li x-xoghol ma kienx sar skont l-arti u s-sengha, kien mistenni li l-Qorti tqabbad persuna kompetenti biex tirrelata dwar l-fundatezza tal-allegazzjoni u finalment tiddecidi skont din ir-referenza jekk jkun jidhrilha li hija gusta u ragionevoli u dana b'rispett lejn dak li jipprovdi l-artikoli 681 tal-Kap 12. Fl-assenza ta' din il-hatra, il-Qorti trid ta' bilfors tifli sewwa l-provi biex tara jekk l-allegati nuqqasijiet jirrizultawx u anke tiehu in konsiderazzjoni dawk il-provi teknici li setghu resqu l-partijiet.

Fil-kaz in ezami jirrizulta li l-istess konvenuti, minhabba li ma kienux sodisfatti bix-xoghol tal-attur, inkarigaw perit Arkitett Buontempo li kkonkluda li l-kont finali ghandu jkun fl-ammont ta' LM594. Dan ir-rapport gie ezebit mill-konvenuti in sostenn tal-eccezzjoni taghhom dwar xoghol hazin.

L-artikolu 563A tal-Kap 12 tal-Ligijiet ta' Malta jiddisponi li “Meta persuna tissejjah bhal xhud, l-opinjoni taghha fuq kull kwistjoni rilevanti li dwarha hi kwalifikata taghti xiehda bhala espert, ghandha tintlaqa' bhala xiehda biss jekk, fil-fehma tal-qorti, dik il-persuna jkollha l-kwalifiki mehtiega dwar dik il-kwistjoni.” Il-Perit Arkitett ghandu l-kwalifiki necessarji biex jesprimi opinjoni dwar xoghol ta' madum. Isegwi li l-opinjoni espressa fir-rapport ghandha l-effett ta' xiehdata' espert in materja li torbot lill-kontendenti. In effetti dan ir-rapport gie presentat mill-konvenuti in sostenn tal-ilment taghhom, u qed jigi accettat mill-istess attur.

Dwar l-allegazzjoni li saret mill-konvenuti li huma, bhala konsegwenza tan-nuqqasijiet tal-attur, sofrew danni, l-unika accenn ghad-danni sar mill-konvenuta fix-xiehda taghha fejn sostniet li hija sofriet danni minhabba l-“grouting” li kien sar. F'dan ir-rigward l-attur jghid li ma kienx hu li xtara l-materjal izdakienet l-konvenuta. Da parti taghha l-konvenuta, filwaqt li tammetti li kienet hija stess li xtratil-materjal, il-grouting kien abjad u kien l-attur li haltu u pproduca il-kulur li ma kienx accettat. L-attur ma jikontestax dan il-fatt. L-attur, li kien l-espert in materja, ma ghamilx tahlita tajbata' kulur u grouting bir-rizultat li dan gie ta' kulur mhux acettabbli u konsegwentement l-Perit kien korrett meta ghamel l-osservazzjoni tieghu u d-debita riduzzjoni fil-prezz.

Dwar l-allegat ftehim tal-“completion date” hemm nuqqas ta' qbil bejn il-kontendenti. Izda ghandu jinghad li ankejekk ghal grazja tal-argument wiehed kellu jaccetta l-verzjoni tal-konvenuti dwar t-terminu ghall-ezekuzzjoni tax-xogholijiet, jirrizulta ampjament li dawn qatt ma setghu jigu konkluzi fiz-zmien stabbilit billi l-attur ma giex provdut bill-materjal ghat-tqeghid “in tempo” minhabba fatturi estraneiu cioe “shut down” fil-fabbrika li kienet ser tipprovdi l-materjal. Dan ghalhekk ma kienx nuqqas tal-attur izda pjuttost tal-konvenuti li ma hasbux minn qabel biex jipprovdu l-madum kollu ‘on site'. Ghalhekk ma jistghux l-konvenuti jaddebitaw lill-konvenut xi danni naxxenti minn nuqqas taghhom.

Ghalkemm huwa minnu li minn jordna x-xoghol u jhallas ghalih ghandu jkun sodisfatt bir-rizultat,dan ma jfissirx li meta jinqala' nuqqas ta' ftehim bejn l-appaltant u l-appaltatur dwar in-natura tax-xoghol hija biss il-kelma ta' minn jghati x-xoghol li ghandha valur. Ghalhekk jezistu l-qrati u ghalhekk hemm il-possibilita' ta' hatra ta' esperti indipendenti. F'dan is-sens din il-Qorti ma taqbilx mal-kumment li sar mill-ewwel qorti.

Ghaldaqstant din il-Qorti tirriforma s-sentenza appellata billi tiddikjara li l-attur huwa dovut is-somma bilancjali ta' LM294.50 u dana in bazi ghar-rapport peritali ppresentat mill-istess konvenuti tal-AIC Buontempo, u bl-imghax legali mid-decizjoni ta' din is-sentenza.