06/05/2009

CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)

FARRUGIA SACCO LINO

SAID FRANCIS vs L-AVUKAT GENERALI

N/A

FINAL JUDGEMENT

SAID FRANCIS vs L-AVUKAT GENERALI - 30/2007 - CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION), MALTA

Yes

SMIGH XIERAQ MINN QORTI INDIPENDENTI U IMPARZJALI FI ZMIEN RAGONEVOLI

Fil-kaz in ezami r-rikorrent qed jitlob li l-Qorti tiddikjara li l-proceduri kriminali kontra tieghuikkawzawlu lezjoni tad-drittijiet fundamentali tieghu ghal smigh xieraq fi zmien ragonevoli u vjolazzjonijiet ta' l-Artikoli 39 u 36 tal-Kostituzzjoni u 6 u 3 tal-Kap 319, u talab ghalhekk dawk ir-rimedji effettivi u opportuni. Il-fatti jirreferu ghall-fatt li r-rikorrent kien gie arrestat u prezentat quddiem il-Qorti tal-Magistrati bhala Qorti ta' Gudikatura Kriminali taht diversi akkuzi u wara55 seduta taht diversi Magistrati, il-kaz gie deciz. Il-kawza damet 8 snien biex tigi deciza biex finalment hu gie liberat mill-akkuzi kollha dedotti kontrih.

Sabiex wiehed jara tirruzltax lezjoni tad-drittijiet ghal smigh xieraq minhabba dewmien jinghad li minn diversi sentenzi lokali u internazzjonali irrizulta li biex jigi determinat dan l-aspett wiehed irid jara:
1)Natura jew komplessita` tal-kaz in kwistjoni;
2)Kondotta tal-partijiet fil-kawza;
3)Mod kif dawk il-proceduri gew trattati u kondotti mill-awtorita` Gudizzjarja stess.

It-tul ta' snin biss mhux necessarjament iwassal ghall-konkluzjoni ta' lezjoni ta' dritt. Huwa veru wkoll li l-fatt li persuna tigi liberata ma jfissirx li l-proceduri kienu frivoli jew vessatorji. Ma hemmx termini rigidi u pre-determinati ghas-sinifikat tal-kliem “zmien ragonevoli”.

Din il-Qorti thoss li fl-interess ta' l-akkuzat u tas-socjeta`, jekk jista' jkun, ikun l-istess gudikant li jibda jisma' u jispicca jisma' proceduri. Tifhem il-Qorti li hafna drabi ghalkemm dan huwa desiderabbli, mhux dejjem possibbli, izda ghandu jsir sforz mill-awtoritajiet biex din ir-regola ma tinkisirx la fil-kamp civili u specjalment fil-kamp kriminali. Fil-kaz in ezami kien hemm 5 Magistrati li kellhom x'jaqsmu mal-kaz, u dan necessarjament wassal ghal telf ta' zmien.

Il-Qorti thoss ghalhekk li t-trapass ta' 8 snin fil-kaz de quo kien wiehed ingustifikat u irragonevoli, specjalment in vista tal-fatt li ma kien hemmxejn daqshekk kumpless fil-mertu tal-kawza. Huwa veru li proceduri kriminali dejjem jinvolvu certudelikatezza izda certament il-Qorti thoss li din il-kawza setghet tigi konkluza f'nofs iz-zmien lidamet.

Ir-rikorrent ihoss li hu kellu trattament inuman u degradanti ghax iqis li mill-assjem tal-kaz kollu, inkluz it-tmexxija tal-proceduri mill-prosekuzzjoni u l-ghajdut li kien hemm fuqu,hu sofra danni morali, ansjeta`, frustrazzjoni u incertezza.

Fil-kaz in ezami, il-Qorti massibx li kien hemm severe mental or physical suffering, u anqas hemm gross humiliation, anqas atti li jgieghlu lill-imputat imur kontra l-volonta` tieghu jew il-kuxjenza.

Biex tasal ghas-somma jew kumpens gust, il-Qorti ghandha tqis is-segwenti kriterji, u cioe`:
a)f'dan il-kaz id-dewmien ingustifikat ma kienx wiehed marginali izda kien wiehed inordinatament twil u eccessiv;
b)il-kawza kienet wahda ta' natura kriminali;
c)id-dewmien fl-ghoti tas-sentenza necessarjament ikkawzastat ta' incertezza, frsutrazzjoni, qtigh ta' qalb u ansjeta`;
d)ir-rikorrenti ma intraprenda l-ebda inizjattiva biex jissollecita speditezza fl-andament tal-kawza tieghu u dan hlief fil-proceduraodjerna.

Fil-kaz in ezami irrizulta b'mod car li r-rikorrent kien ipprova jissollecita l-proceduri.

Ghaldaqstant din il-Qorti tiddikjara li l-proceduri fl-ismijiet ‘Il-Pulizija (SpetturJoseph Cordina) vs Francis Said' deciza fit-28 ta' Marzu 2006 fil-Qorti tal-Magistrati (Malta) bhalaQorti Guridikatura Kriminali gew lezi d-drittijiet fundamentali tar-rikorrenti ghal smigh xieraq minn Qorti indipendenti u imparzjali fi zmien ragonevoli u tad-dritt li ma jkunx soggettat ghal trattament inuman jew degradanti. Ma tilqax it-talba ghad-dikjarazzjoni riferibbli ghall-Artikolu 36 tal-Kostituzzjoni u 3 tal-Konvenzjoni, izda tiddikjara li sehhu vjolazzjonijiet ta' l-Artikolu 39 tal-Kostituzzjoni ta' Malta u ta' l-Artikolu 6 tal-Konvenzjoni Ewropea ghad-Drittijiet tal-Bniedem. Bhala rimedju, thoss li ghandha taghti kumpens pekunjarju lir-rikorrent fl-ammont ta' €12,000.