05/10/2001

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

SAID PULLICINO JOSEPH, FILLETTI JOSEPH A., DEPASQUALE FRANCO

RISIOTT MICHAEL ET vs BAJADA CARMEL NOE ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

RISIOTT MICHAEL ET vs BAJADA CARMEL NOE ET - 484/1994/1 - TA' L-APPELLI CIVILI (SUPERJURI), MALTA

SERVITU`, GHAL UTILITA` PRIVATA - SERVITU`, GHAL UTILITA` PUBBLIKA - SERVITU`, LIGIJIET SPECJALI U REGOLAMENTI TAL-BINI

L-Artikolu 402 tal-Kodici Civili jipprovdi dwar zewg tipi ta` servitujiet: dawk mahluqa mill-Ligi ghal utilita` pubblika u dawk ghal utilita` privata. Is-servitujiet ghal-utilita` privata huma elenkati fl-artikoli 403 et seq. tal-Kodici Civili, filwaqt li s-servitujiet mahluqa ghal utilita` pubblikahuma stabbiliti minn ligijiet jew regolamenti specjali.

Meta servitu` ghal utilita` pubblika tohloq dritt a karigu ta` fond servjenti a favur fond dominanti, tali servitu` taghti dritt lis-sid tal-fond dominanti li jagixxi ghat-tutela tad-drittijiet tieghu hekk kif derivanti minn dik is-servitu` pubblika. Dan ir-rapport huwa wiehed bejn privati u huwa ghal kollox indipendenti mir-rapportbejn l-Awtorita` pubblika li tiggestixxi l-ligi specjali li tohloq is-servitu` pubblika u l-privat.

Il-ligijiet specjali dwar il-bini jiggeneraw mhux biss relazzjoni ta' natura amministrattivabejn l-awtorita' u dak li jinhariglu l-permess - relazzjoni li fiha terzi ma jistghux jindahlu jekkmhux bil-modalitajiet u proceduri mahluqa fl-istess ligi specjali - izda joholqu wkoll drittijiet privati li ghandhom min-natura ta' servitujiet legali. Minn tali drittijiet privati jiskaturixxi l-interess tas-sid tal-fond dominanti li jagixxi ghat-tutela tad-drittijiet tieghu.

L-Awtorita' tal-Ippjanar kellha tara li l-permessi li tohrog lill-applikanti jkunu konformi ma' dawk l-istess regolamanti u policies u li finalment kienet dik l-istess awtorita' li kellha l-obbigu li tara li kull zvilupp isir skond dak il-permess. Kien proprju ghalhekk li l-istess Att holoq struttura li biha gewimwaqqfa l-Kummissjoni ghall-Kontroll tal-Izvilupp biex tisma' u anke tagixxi fuq ilmenti ta' kullmin hu interessat. Dan kollu pero' japplika fir-rigward tar-relazzjonijiet bejn l-Awtorita' u min japplika u min jinghatalu l-permess. Hu veru li l-persuni aggravati setghu jintervjenu fil-konsiderazzjoni ta' applikazzjonijiet ghall-hrug ta' permess pero' ma kellhom ebda dritt li jintervjeni fir-rigward tal-esekuzzjoni materjali biex jassiguraw li l-jeddijiet taghhom naxxenti mill-holqien ta' servitujiet legali krejati bil-ligi jew bir-regolamenti jkunu sewwa osservati. Hu hawn it-terz kellud-dritt illi jirrikorri ghall-Qorti in kontradittorju mhux tal-Awtorita' imma tal-garr li kien obbligat josserva l-esercizzju tas-servitu biex jassigura li dak il-jedd stabbilit ghall-vantagg tal-fondfuq il-fond ta' haddiehor, li kien johrog mil-permess moghti mill-istess awtorita' skond ir-regolamenti specjali jew ligijiet li kienu jikkrejaw tali servitu', jigi skruplozament rispettat. Kien proprju ghalhekk li l-permess mghoti hu bhala regola kondizzjonat ghall-proviso li din bla pregudizzjutad-drittijiet ta' terzi. Drittijiet li kienu wkoll jinkludu dawk li joriginaw proprju mill-holqienta' servitu' ghall-utilita' pubblika. Id-dritt allura li c-cittadin jista' jivvanta in servitu ghall-utilita' pubblika kontra cittadin iehor biex jigi rispettat fir-rigward tieghu servitu' li l-proprjeta' tieghu tgawdi u li tkun mahluqa ghall-utilita' pubblika ma gie bl-ebda mod pregudikat bil-promulgazzjoni tal-Att numru 1 tal-1992 dwar l-Ippjanar tal-Izvilupp. Hu proprju f'dan ix-xenarju illid-distinzjoni netta bejn id-dritt pubbliku u d-dritt privat qed tigi sa certu punt offuskata biex testendi protezzjoni lic-cittadin privat fejn jirrizulta li dan ikun qed isofri pregudizzju fit-tgawdija tal-jeddijiet tieghu f'dan il-kaz bil-limitazzjoni imposta fuq il-proprjeta' tieghu bil-holqienta' servitu' ghall-utilita' pubblika u dana kontra l-abbuz tat-terz fl-esercizzju ta' tali servitu'.

L-Awtorita' ta' l-Ippjanar ghandha parametri precizi li fihom hi kellha tezercita il-funzjonijiet partikolari u eskluzivi taghha. Parametri li pero' ma jeskludux l-intevent tal-Qorti jew id-dritt tac-cittadin li jagixxi quddiemhom ghar-rivendikazzjoni tal-jeddijiet li l-ligi civili tikkonferilhom fosthom it-tgawdija ta' servitu' mahluqa ghall-utilita' pubblika li per definizioni jekk il-fatti hekk juru, taghti jedd stabbilit ghall-vantagg tal-fond fuq fond ta' haddiehor sabiex isir uzuminn dan il-fond ta' haddiehor jew sabiex ma jithalliex li sidu juza minnu kif irid.