19/05/2004

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

FOGG INSURANCE AGENCIES LTD NOE vs CARABOTT PIERRE

N/A

FINAL JUDGEMENT

FOGG INSURANCE AGENCIES LTD NOE vs CARABOTT PIERRE - 1828/1998/1 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), MALTA

BEJGH, DIFETT FIL-KONSENJA - BEJGH, JINKLUDI L-ACCESSORJI TA` L-OGGETT MIBJUGH - BEJGH, KWALITA` PATTUWITA TISTA` TITQAJJEM PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, RIMEDJU AESTIMATORJU MHIX DISPONIBBLI PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, RIMEDJU REDIBITORJU MHIX DISPONIBBLI PER VIA DI ECCEZZIONE - BEJGH, VETTURA FI STAT TA` WRECK

Huwa principju tal-ligi, ex-Artikolu 1393 tal-Kodici Civili, illi "l-haga ghandha tigi kkunsinnata fl-istat li kienet tinsab fiz-zmien tal-bejgh".

Minn dan huwa dezunt illi oltre l-obbligazzjoni li jitrasferixxi l-proprjeta` u l-pussess, kemm guridiku kif ukoll reali u 'di fatto', l-venditurghandu, b'adempiment, jikkonsenja l-haga venduta fl-istess stat li kienet fil-mument tal-ftehim. Li jfisser allura illi bejn i-zmien tal-bejgh u l-konsenja jaggrava fuq il-venditur l-obbligu tal-kustodja tal-oggett mibjugh. Dan hu sew precizat fl-Artikolu 1126(1) tal-Kodici Civili dwar l-effettita' l-obbligazzjonijiet. Fih testwalment jinghad li "fl-obbligazjoni li biha wiehed jintrabat li jaghti haga tidhol l-obbligazzjoni li jikkunsinna l-haga, u li jikkonservaha sal-kunsinna". Dan igibghal konsegwenza illi jekk l-oggett konsenjat jipprezenta alterazzjonijiet jew nuqqasijiet aktar gravi minn dawk ipotizzabbli fil-kaz ta' kustodja diligenti l-venditur jitqies responsabbli u jkollu jwiegeb ghall-inadempiment.

Ragonevolment, il-venditur huwa tenut li jikkonsenja l-oggett mibjugh flimkien mal-accessorji u l-pertinenzi kollha tieghu li kienu jezistu fil-mument tal-kuntratt. Dan johrog kjarament hafna mid-dispost tal-Artikolu 1398 tal-Kodici Civili.

Ix-xerrej ghandu dritt jirrivendika dawn l-accessorji jekk ikunu ghadhom jezistu in natura u mhux jitlob l-ekwivalenttaghhom meta hu jopta li jinsisti ghall-ezekuzzjoni tal-kuntratt.

Trattandosi ta' vendita` ta' "wreck" - aspett dan li ma kellu qatt jintilef di vista - certament il-kwestjoni ma kellhiex ticcentra la fuq il-kwalita` mweghda (Art 1390) u lanqas fuq il-vizzju redibitorju (Ara 1424). F'dan il-kaz la kien hemm l-wahda u lanqas l-ohra, konsiderat l-oggett vendut 'per se'. Kieku si trattava minn vizzji mohbija (u mhux ukoll apparenti kif hekk hu normalment mistenni f'kaz ta' "wreck") jew mankata kwalita` sopravvenuta derivanti minn kustodja negligenti wiehed seta' forsi jikkonsidra l-materja mill-ottika tal-precitati disposizzjonijiet b'mod allura li x-xerrej seta' anke jitlob riduzzjonifil-prezz (Ara Bianca, op cit, pagna 365). Hawn pero` m'ghandniex sitwazzjoni konsimili izda qaghda ta' inadempjenza kontrattwali. Din allura kienet taghti dritt ta' azzjoni "ex contractu" fondatafuq il-konsenja da parti tal-venditur ta' oggett li ma kienx fl-istess stat li kien jinsab fil-mument tal-bejgh, meta vizwalizzat u ezaminat mill-konvenut appellant.

Ghall-Qorti dan kollu jfisser illi l-konvenut appellant kellu x-xelta li jew jitlob ir-rizoluzzjoni tal-ftehim jew l-ezekuzzjoni tieghu fis-sens ta' talba gudizzjarja ghal konsenja tal-accessorji li hu jghid li kienu mankanti fil-mument tal-konsenja tar-"wreck". Ma jistghax allura jippretendi li jibqa' passiv, izomm ir-"wreck" fil-pussess tieghu u wkoll jippretendi minn fuq li jirrezisti t-talba ghall-hlas billi jinvoka diminuzzjoni fil-prezz.

Hemm distinzjoni netta bejn bejgh tal-kwalita` pattwita u bejgh ta' oggett li fih difetti latenti. Fil-kaz tal-ewwel tista' titqajjem "per via di eccezzione". Mhux hekkfil-kaz tat-tieni.