09/10/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

MAC LTD ET vs SAID INTERNATIONAL LTD

N/A

PARTIAL SENTENCE

MAC LTD ET vs SAID INTERNATIONAL LTD - 2345/2000/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

DEJN, HLAS DA PARTI TA` TERZ - DEPOZITU FIL-QORTI, ELEMENTI MEHTIEGA GHALL-VALIDITA` TA` - KONDIZZJONI RISOLUTTIVA, ESPRESSA - KUNTRATT, INADEMPJENZA KONTRATTWALI - KUNTRATT, KONDIZZJONI RIZOLUTTIVA TACITA - KUNTRATT, PATT KOMMISSORJU - KUNTRATT, RIMEDJI DISPONIBBLI F`KAZ TA` INADEMPJENZA - KUNTRATT, XOLJIMENT IPSO IURE - KUNTRATT, ZMIEN GHALL-EZEKUZZJONI TA`

In-nuqqas ta' twettiq f'waqtu ta' obbligazzjoni ma jgibx fix-xejn dik ir-rabta, imma, ghall-kuntrarju, jhalli lok li tista' tintalab l-ezekuzzjoni taghha. Ghalhekk, sakemm il-ftehim ma jkunx sar fihpatt ta' kundizzjoni rizoluttiva espressa li meta ssehh iggib fix-xejn il-kuntratt b'mod li lanqas il-Qorti ma tista' ttawwal iz-zmien lid-debitur ghall-ezekuzzjoni, il-fatt li jkun sar ftehim bilaterali bejn tnejn min-nies jew izjed jista' johloq il-prezunzjoni li tinghadd li saret fih il-kundizzjoni rizoluttiva tacita f'kaz li wahda mill-istess partijiet tonqos li twettaq il-parti taghha. Immadin il-kundizzjoni ma ggibx fi tmiemha ipso jure l-obbligazzjoni (ghajr fil-kuntratti kummercjali),u hija moghtija lill-Qorti mil-ligi s-setgha li taghti lid-debitur zmien xieraq u skond ic-cirkostanzi biex jaghmel dak li kien intrabat. Il-ligi trid li, ghal dak li jirrigwarda koncessjonijiet ta'enfitewsi, lanqas fil-kuntratti kummercjali ma jista' jitqies li l-kundizzjoni rizoluttiva tacita twassal ghall-hall tal-kuntratt ipso jure;

Ir-rimedju ghat-twettiq ta' obbligazzjoni huwa l-ezekuzzjoni taghha. Wahda mill-ghamliet ta' ezekuzzjoni ta' obbligazzjoni u li jgib it-tmiem taghha huwa l-hlas. Il-hlas ta' obbligazzjoni jimplika erba' (4) elementi ewlenin li jridu jirrizultaw biexjista' jinghad li l-hlas jiswa: dawn huma, (i) l-ezistenza tal-obbligazzjoni, (ii) il-fehma li ttemm dik l-obbligazzjoni, (iii) is-sehem ta' l-persuna li thallas u dak ta' dik li tithallas, u (iv) it-twettiq ta' dak li huwa dovut.

Fost ir-regoli li ssemmi l-ligi dwar il-hlas hemm dawk lijghidu li l-hlas irid isir lill-kreditur jew lil xi persuna li jkollha minghandu u li l-kreditur majistax jigi mgieghel li jaccetta jekk mhux il-hlas kollu li jkun dovut. Jista' jizdied jinghad ukoll li ladarba min jonqos li jwettaq obbligazzjoni huwa passibbli ghad-danni, u ladarba f'obbligazzjoni bi zmien in-nuqqas ta' twettiq taghha jitnissel bis-semplici dewmien, id-danni fil-kaz ikunu jikkonsistu fl-imghaxijiet fuq is-somma li jkollha tinghata. Dawn l-imghaxijiet, komputati bir-rata li ssemmi l-ligi, jinghaddu mal-ammont tal-kreditu ewlieni li l-hlas tieghu huwa mistenni li jsir lill-kreditur, l-izjed jekk l-istess kreditur kien sejjah lid-debitur tieghu ghall-hlas b'att gudizzjarju;

Il-ligi trid li d-depozitu tal-ammont dovut lill-kreditur jiswa daqs il-hlas, sakemm tali depozitu jkun sar wara li s-somma tkun giet offerta lill-kreditur u dan irrifjutaha, u sakemm dik l-offerta thares il-kundizzjonijiet tassativament mahsuba fl-artikolu 1175 tal-Kodici. B'zieda ma' dan,biex depozitu jkun jiswa daqs il-hlas, huwa kompitu tad-depozitant li jipprova sufficjentement li tali depozitu kien wiehed maghmul b'harsien tal-ligi wara li l-hlas ikun gie validament offert lill-kreditur;

Dwar il-kwestjoni jekk in-nuqqas ta' twettiq ta' obbligazzjoni tistax tirrimedja ghalih terza persuna jinghad l-ligi taghna thalli li l-hlas jista' jsir mhux biss minn kull persuna lijkollha interess fl-obbligazzjoni, imma wkoll minn kull persuna li, ghalkemm ma jkollhiex interess fl-obbligazzjoni, thallas ghall-beneficcju tad-debitur, f'liema kaz il-kreditur ma jistax jirrifjutal-hlas. Dan kollu jfisser li terza persuna tista' tirrimedja ghan-nuqqas ta' twettiq ta' obbligazzjoni min-naha tad-debitur. Bhalma tista' wkoll tidhol f'rabta kuntrattwali f'isem haddiehor biex twettaq l-obbligazzjonijiet ta' dik il-persuna. Dan jghodd kemm jekk it-terza persuna thallas bl-gharfien tad-debitur u kif ukoll jekk il-hlas isir minn wara dahru. Jidher li l-legislatur holoq eccezzjoni wahda ghal dan il-principju, fejn l-obbligazzjoni tkun wahda "di fare" u l-kreditur jkollu interess li l-obbligazzjoni titwettaq mid-debitur u t-terza persuna ma tkunx intalbet mid-debitur biex thallas;