11/05/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

CUSCHIERI NOEL

GRECH JOSEF vs TESTA JOANNE

N/A

FINAL JUDGEMENT

GRECH JOSEF vs TESTA JOANNE - 1890/2000/2 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

GHERUSIJA, DANNI MATERJALI - GHERUSIJA, DANNI MORALI - GHERUSIJA, ELEMENTI TAL-AZZJONI GHAD-DANNI - GHERUSIJA, MHUX BIL-MIKTUB - GHERUSIJA, RAGUNI VALIDA GHAT-THASSIR TA` - GHERUSIJA, RIGALI MOGHTIJA IN KONTEMPLAZZJONI TAZ-ZWIEG - GHERUSIJA, THASSIR TA`

Biex l-azzjoni ghad-danni konsegwenti ghat-thassir ta' gherusija tirnexxi jehtieg li jikkonkorru s-segwenti fatturi: [1] l-esistenza ta' gherusija; [2] reziliment ingust da parti tal-konvenuta; u [3]danni materjali konsegwenza ta' dan ir-reziliment.

Biex jinghad li hemm gherusija mhux mehtieg li jkun hemm kuntratt formali ta' gherusija jew li jkun gie moghti c-curkett [bhala arrha sponsalia] jew li jkun hemm l-istipulazzjoni taz-zmien tac-celebrazzjoni taz-zwieg, jew il-konjizzjoni jew il-kunsens tal-genituri. Dak li hu mehtieg hija l-kapacita' tal-partijiet li jikkuntrattaw l-gherusija; u din il-kapacita' hija dik stess li wiehed jista' jikkuntratta z-zwieg.

l-kawza gusta li taghtilok ghar-resiliment tal-gherusija ghandha tigi ravvista f' ostakolu jew impediment ta' natura gravi u jrid jkun fondat u imprevvidibbli .. qualche cosa che mi avrebbe impedito di contrarli sel' avessi prevista. L-incident soppraggiunt irid ikun ta' gravita' konsiderevoli li jiskonfina fil-forza maggiore.

Guridikament il-weghda taz-zwieg tikkostitwixxi veru proprju kuntratt bilaterali u ghalhekk wiehed mill-effetti tieghu huwa li ma jistax jithassar hlief bil-kunsens reciproku tal-partijiet u ghar-ragunijiet maghrufin fil-ligi [Art.992 Kap.16]. Ir-rizoluzzjoni ta' kuntratt hijahaga serja u jista' jkollha konsegwenzi dizastrusi ghall-kontraenti stante li r-revoka ta' konvenzjoni tfisser li din tigi mhassra retroattivament bhal li kieku qatt ma ezistiet.

Il-fatt li persuna ma tantx tkun konvinta li tkun trid tizzewweg u ghalhekk thassar l-gherusija ma jammontax ghalraguni valida kif fuq indikat u ghalhekk jesponi lil tali persuna ghad-danni.

Illi f' materja ta' danni, f' kazijet ta' thassir ta' gherusija ghandha ssir distinzjoni bejn danni morali u dannimaterjali stante li dawn iz-zewg figuri guridici jemanu minn ligijiet differenti.

L-iskop tal-Kap.5 huwa l-introduzzjoni ta' rimedju ghar-risarciment tad-danni morali ossia un compenso dell' ingiuria sofferta konsegwenza tal-ksur tal-weghda taz-zwieg liema somma hija likwidabbili mill-Qorti;izda ghalkemm ghall-applikazzjoni ta' din il-ligi jehtieg li l-promessa tkun saret bil-miktub kifjiddetta l-Artikolu 1233[g] tal-Kap.12, il-mankanza ta' skrittura ma tirrendix inammissibbli azzjonighad-danni materjali effettivament sofferti konsegwenzjalment ghall ingiusta azione tal-kolpevoli,stante li d-dritt ghal dawn id-danni jemani minn ligi diversa.

Filwaqt li r-rigali kontemplati fl-Artikolu 1808 u cioe' dawk moghtija fl-okkazzjoni taz-zwieg jibqghu ta' min jaghmilhom, u min jircevihom ghandu biss juzahom waqt iz-zwieg; fil-kaz tad-donazzjonijiet indikati fl-Artikolu 1809,moghtija b' kontemplazzjoni taz-zwieg, il-kelma 'donazzjoni' ghandha tiftiehm fis-sens guridiku taghha, cioe' tal-passagg tal-proprjeta' minn wiehed ghall-iehor. Izda d-donazzjoni hija subordinata ghall-fat li jsir iz-zwieg, f' liema kaz il-proprjeta' tghaddi mid-donatarju lid-donant. F' dan is-sens l-Art.1809 m' hux haga ohra hlief l-applikazzjoni tar-regola tad-dritt li jekk il-kondizzjoni massirx minhabba l-htija tad-donanti, allura din titqies li avverat ruhha [Artikolu 1606].