02/04/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

FENECH GIOVANNI ET vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET

N/A

FINAL JUDGEMENT

FENECH GIOVANNI ET vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET - 2341/2000/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

Iva

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI GHAL SKOPIJIET PUBBLICI - PRINCIPJI REGOLATURI - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI GHAL SKOPIJIET PUBBLICI - DRITT TA` L-ISTAT LI JESPROPRJA PROPRJETA` PRIVATA - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI GHAL SKOPIJIET PUBBLICI - KONSULTAZZJONI QABEL IT-TEHID TAL-PROPRJETA` - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI GHAL SKOPIJIET PUBBLICI - KONTESTAZZJONIJIET LI JISTA` JQAJJEM IC-CITTADIN

Esproprjazzjoni ta' art fl-interess ta' zvilupp urbanistiku u ftuh ta' toroq godda li ma jistax jitqies fic-cirkostanzi, kontra interess pubbliku.

It-tehid ta' prorjeta' biex terz ikun jista' jisfrutta kummercjalment il-proprjeta' tieghu, ma jeskludix interess pubbliku jekk dan jirrizulta.

Il-proprjetarju m'ghandux dritt izomm milli tittiehidlu l-proprjeta', sakemm dan it-tehid isirghal skop pubbliku u versu kumpens gust. Id-drittijiet li l-ligi domestika taghti lill-proprjetarjuhuma dawk li jikkontesta l-iskop tat-tehid tal-proprjeta' tieghu u jesigi kumpens gust. M'ghandu ebda dritt li jikkontesta t-tehid ta' proprjeta' ut sic. Il-poter amministrattiv tal-Gvern li jiehu taht idejh proprjeta' privata hija indiskussa u insindikabbli; dak li jista' jigi kuntestat huwa l-modkif jagixxi u r-raguni ghala ittiehdet art partikolari u l-kumpens offrut. Dan hu rifless ukoll fl-artikolu 37 (1) tal-Kostituzzjoni ta' Malta li jiddisponi li hadd m'ghandu jigi mcahhad mill-proprjeta' tieghu jekk mhux versu kumpens xieraq determinabbli minn qorti jew tribunal indipendenti u imparzjali mwaqqaf b'ligi, u fl-Artikolu 1 ta' l-Ewwel Protokoll li hemm mal-Konvenzjoni Ewropeja.

Dak li ghandu dritt jikkontesta l-proprjetarju huwa l-iskop pubbliku tat-tehid tal-pussess, izda mhux id-dritt insitu fil-Gvern li jespropria proprjeta' fl-interess pubbliku.

Decizjoni li tittiehed art privata tolqot zgur l-interessi tal-proprjetarju ta' dik l-art, u kwindi hu principju ta'gustizzja naturali li l-awtoritajiet jaghtu smigh lill-proprjetarju qabel ma jipprocedu bit-tehid, specjalment meta t-tehid ikun sejjer isir, ghalkemm fl-interess pubbliku, fuq talba ta' terzi.

Fil-kaz meritu ta' din il-kawza, ma setax kien hemm objections qabel it-tehid tal-pussess ghas-semplici raguni li l-proprjetarji ta' l-art ma gewx infurmati li l-art taghhom kienet se tittiehed ghal"skop pubbliku", u huma saru jafu b'dan meta giet ippubblikata id-Dikjarazzjoni tal-President fil-Gazzetta tal-Gvern. Dan hu nuqqas fih innifsu. Il-Gvern, anke meta jagixxi bil-poteri tieghu bhala organu amministrattiv fl-interess tal-pubbliku, irid isegwi l-principji ta' gustizzja naturali, u f'danil-kuntest irid jinforma lill-proprjetarji ta' l-art bil-progett kontemplat, jaghti lill-proprjetarji l-opportunita' li jsemghu lehinhom u jaghtu l-veduti taghhom, u wara jikkunsidra c-cirkostanzi kollha tal-kaz, inkluz l-interess pubbliku, u jiddeciedi.