Summary
Meta kambjala tigi girata, it-terz possessur ghandu dritt jagixxi fuq dak li jidher "on the face" tal-kambjala; kambjala girata takkwista ezistenza awtonoma u titqies bhala obligazzjoni fiha nfisha indipendenti mill-obbligazzjoni li wasslet ghal-hrug taghha. Is-sitwazzjoni kienet tkun differenti kieku l-kambjala ma kienetx giet girata, izda baqghet fil-patroncinju tal-kreditur tal-obbligazzjoni,ghax f'dik is-sitwazzjoni l-kambjala ma jkollhiex ezistenza awtonoma, imma titqies biss bhala provatal-"underlying obligation" li tista' tkun mistharga mill-Qorti f'azzjoni tal-kontraent / kreditur li jagixxi a bazi tal-kambjali.
Meta kambjala tibqa fil-patrimonju tal-kredituri tal-obbligazzjoni (cioe` ma tigix girata), ma takkwistax natura awtonoma indipendenti mill-obbligazzjoni li tat lok ghall-istess kambjala. Hu biss meta l-kambjala tkun girata li din takkwista valur "on the face of it", u allura ikun dipendenti fuq dak li johrog u jidher mill-kambjala stess. Kambjala, kif inhumaghruf, ma tohloqx novazzjoni, u meta tibqa f'idejn il-parti kontraenti ma tistax tigi distakkata mill-obbligazzjoni originali.
L-iskop ta' kambjala hija li tista tigi girata malajr u meta tigi girata takkwista karattru awtonomu. Minghajr kambjala, kreditur jista jaghmel kuntratt ta' cessjoni ta' dritt taht il-ligi civili, pero`, fil-konfront tat-terz akkwirent, id-debitur xorta jkun jistajissolvela eccezzjonijiet li jolqtu n-negozju. Ghalhekk, ghall-kreditur, dan id-dritt ta' cessjonima tantx hu effettiv ghax ma tantx issib nies lesti jiehdu kreditu ta' haddiehor, u fl-istess hin jibqghu esposti ghall-kwistjonijiet inerenti ghal-obbligazzjoni li ghalih ma kienux parti. Ghalhekkinholqot il-kambjala. Peress li minn jixtri kambjala, qed jixtri titolu ta' kreditu awtonomu, jaf li kwistjonijiet naxxenti mill-obbligazzjoni li waslet ghall-dak il-kreditu, jibqghu estranei ghalih,ghax hu, bhala terz akkwirent, jista jfittex biss fuq il-kambjala. Bejn il-partijiet, pero`, il-kambjala m'ghandiex ikollha din in-natura ghax il-kambjala tkun biss prova tad-dejn li inholoq bejn l-istess partijiet, u allura l-obbligazzjonijiet reciproci tal-istess partijiet huma rilevanti ghall-kull kawza li ssir ghall-hlas. Fi kliem iehor, azzjoni fuq kambjala bejn il-partijiet li hargu l-istess, ma tistax timxi wahedha minghajr riferenza ghall-ftehim li wassal ghall-hrug taghha. Il-Qortima tistax tordna lill-B ihallas lill-A fuq kambjala, meta A ma jkunx wettaq l-obbligi tieghu li waslu ghall-hrug ta' dik il-kambjala! (ara ukoll l-artikolu 152 (2) tal-Kodici tal-Kummerc). Il-legislatur Malti ma ghamilx il-kambjala titolu esekuttiv, specifikament biex il-kambjala, diment li tkun ghada fil-pussess tal-persuna favur min inharget, ma tigix uzata bhala magna ta' estorzzjoni, izda minn jitlob hlas fuqha ikun irid jiggustifika t-talba tieghu, ghax altrimenti tista tkun obbligazzjonibla kawza (jekk ma jkunx wettaq id-doveri tieghu) li ma tistax tigi enforzata. Kambjala ma tohloq qatt novazzjoni tal-obbligazzjoni precedenti, u f'kazi simili l-kambjala hija intiza biss biex tiffacilita l-pagament, u mhux ghall-skop iehor - pro solvendo u mhux pro soluto."
Kambjala giratatrid tigi trattata a bazi ta` dak li jidher fuq l-istess kambjala, u meta l-kambjala hija accettatamill-konvenut personalment, l-azzjoni trid issir kontra tieghu u hadd aktar. Fil-fatt, biex tigi accettata s-sottomissjoni tal-konvenut li hu iffirma f'isem kumpanija, jridu jigu accettati zewg presupposti - li l-isem tad-drawee nizel bi zball fuq il-kambjala, fis-sens li kellha tigi indikata s-socjeta` "limited", u li hu iffirma wkoll bi zball, fis-sens li kellu jiffirma "for and on behalf" tal-kumpanija. Dawn iz-zewg presupposti, pero`, ma jirrizultawx mill-kambjala, u biex jigu accettatijkun irid jintrifes il-principju li terz possessur ghandu jkun gwidat biss minn dak li jidher fuq il-wicc tal-kambjala, u jkun ifisser ukoll strapp ghal-principju ta' awtonomia ta' kambjala f'idejn il-giranti.
Lil min tkun indirizzata l-kambjala mhux daqshekk importanti ghat-terz; dak li hu responsabbli ghal-hlas huwa dak li accetta l-kambjala: tieghu hija l-firma importanti u sine qua nonghall-validita` tal-kambjali, u r-relazzjoni tat-terz possessur hija biss ma dik il-persuna li accettat u iffirmat l-istess kambjala. Fil-fatt, hu accettat li, meta tinhareg kambjala, id-drawee ikunghadu outsider, u jsir parti fuq il-kambjali malli jaccetta l-istess obbligazzjoni bil-firma tieghufuq l-istess kambjala. (Artikolu 148 Kodici tal-Kummerc). L-azzjoni kambjarja ghandha hajja ghal kollox indipendenti minn kwalunkwe obbligazzjoni li setghet ippreceditha jew obbligazzjoni li setghetiggenerata. Il-kawza guridika tal-kambjala tassumi karattru indipendenti malli l-kambjala tigi ffirmata u girata, u f'idejn it-terz possessur dik il-firma hija l-qofol tal-obbligazzjoni u, f'idejh,il-kawza guridika gdida tal-kambjala hija identifikata bil-ligi mal-firma li tkun saret fuq il-kambjala.
Ir-responsabilita tad-debitur taht kambjala tohrog mill-firma tieghu. Huwa principju ingliz in materja illi min jiffirma kambjala huwa personalment responsabbli biex jonora l-kambjala, udan sakemm ma jkunx iffirma "for and on behalf of a principal".
Ghall-validita` ta' kambjala,irid ikollok indikazzjoni tad-drawee, izda l-identifikazzjoni tista tirrizulta tramite l-firma tal-accettant, li hi l-qofol tal-obbligazzjoni li tohrog minn kambjala. Jekk xi hadd jiffirma ghal entita` inezistenti, huwa jassumi responsabilita` personali.
Kambjali ghandhom karattru awtonomu uindipendenti min-negozju li seta' ta' lok ghal hrug taghhom. Ghalhekk, jekk dawn ikunu iffirmati minn persuna, l-azzjoni kambjarja tista' issir biss kontra tieghu, u ma tistax tirnexxi kontra s-socjeta' li fil-fatt iffirmat il-kuntratt ta' akkwist, avvolja dik is-socjeta` hi guridikament rappresentata mill-persuna li iffirmat il-kambjali.
L-artikolu 1322(3) tal-Kodici Civili ma jelenkaxil-firma ta' kambjala bhala att ta' ammistrazzjoni straordinarja. Il-lista tal-atti straordinarja hija wahda kompluta, u ma tistax tigi estiza biex tkopri attijiet mhux hemm imfisra. Huma biss dawkl-atti elenkati fl-artikolu 1322(3)(a) sa (m) li ghandhom jitqiesu ta' natura straordinarja u, ghalhekk, ghandhom ukoll jinghataw interpretazzjoni restrittiva. Min imkien mis-subinciz (3) tal-artikolu 1322 l-att li ta' lok ghal din il-kawza ma jista jikwalifika bhala att ta' amministrazzjoni straordinarja, u, kwindi, ma kienx mehtieg il-firma ukoll ta' mart il-konvenut fuq il-kambjali.
