19/05/1958

CIVIL COURT, FIRST HALL

MAGRI ALBERT J.

ANGELO SPITERI vs GIUSEPPE ZAMMIT ET.

N/A

-

N/A

ART. 980, 985, U 409 TAL-KODICI CIVILI - IMGHAX - INTERESS - KJAMATA FIL-KAWZA - LEGAT - SELF - SOLDARJETA' - UZUFRUTTWARJU

Hu ormaj pacifiku fil-gurisprudenza nostrali illi l-interess huwa l-mizura, mhux biss tal-azzjoni, imma anki tal-eccezzjoni; jigifieri illi dan l-interess ghandu jinsab tant f'min jippromwovi gudizzju, kemm f'min jigi mharrek biex jikkontradicieh. Dan l-interess ghandu jkollu diversi rekwiziti; fost hwejjeg ohra, ghandu jkun legittimu, jigifieri ghandu jkun konfermi ghad-dritt; u jekk dan ikun biss interess, u mhux anki dritt, l-azzjoni ma tregix; u ghandu wkoll ikun sussistenti fil-konfront tal-konvenut maghzul bhala kontradittur legittimu fil-kawza. L-uzufruttwarju generali ghandu dejjemjigi kunsidrat bhala legatarju; u bhala tali mhuwiex obligat personalment ghad-djun tal-eredita'. Xejn ma jiswa illi, skond il-ligi, l-uzufruttwarju universali huwa obligat ihallas l-imghaxijiet tad-djun li jkun hemm fuq l-assi; ghaliex dan l-obligu jirrikorri biss fil-konfront tal-eredi proprjetarji, u mhux anki b'mod dirett fil-konfront tat-terzi kredituri, li jagixxu biex jinkassaw kreditu lighandhom kontra l-eredita'. Ghaldaqstant l-uzufruttwarju generali ma ghandux jigi konvenut fil-kawza li t-terz kreditur jaghmel biex jinkassa kreditu li huwa ghandu kontra l-eredita', avvolja jigi mharrek ghall-interess guridiku, barra mir-rekwiziti fuq imsemmija, ghandu jkun attwali, u mhux ipotetiku; u ghalhekk dak l-uzufruttwarju, konvenut f'gudizzju simili, ghandu jigi liberat mid-domanda, bhala li ma ghandux interess fil-gudizzju. Fil-kaz ta' self minghajr ftehim dwar meta ghandu jigi restitwit il-kapital, ikun hemm, guridikament, ftehim minghajr terminu konvenzjonali; u kwindi, biex jibdew jiddekorru l-imghaxijiet, jehtieg li d-debitur jigi kostitwit in mora per mezz ta' att gudizzjarju; ghax fl-assenza ta' terminu stabbilit ghar-restituzzjoni, il-principju "dies interpellat pro homine" ma jsehhx, u l-imghax ma jibdiex jghaddi. Jekk mbghad l-interpellazzjoni ssir wara l-mewt tad-debitur lil xi whud mill-eredi, u ohrajn ma jigux notifikati bl-interpellazzjoni l-imghax jibda jghaddi minn notifika, u biss kontra dawk li jkunu gew interpellati; u l-eredi jistghu jkunu obligati jhallsu d-dejn mhux solidalment, imma skond ma jirtu; jigifieri skond is-sehem taghhom fil-wirt.