28/02/2002

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

FORMOSA GAUCI AGATHA SIVE AGATHINA vs LANFRANCO AVV. DR. FRANCIS ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

FORMOSA GAUCI AGATHA SIVE AGATHINA vs LANFRANCO AVV. DR. FRANCIS ET - 621/2001/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

INTERESS GURIDIKU, ELEMENTI TA` - INTERESS GURIDIKU, INTERESS MERAMENT MORALI

L-interess mehtieg irid ikun wiehed dirett, legittimu u kif ukoll attwali, u jrid johrog minn stat attwali ta' ksur ta' jedd, liema ksur ikun jikkonsisti f'kundizzjoni pozittiva jew negattiva li xxejjen jew tipprova ggib fix-xejn dritt li jappartieni lid-detentur jew li lilu jkun misthoqq.

Illi l-interess guridiku f'attur huwa dak li l-imharrek jirrifjuta li jaghraf il-jedd tal-istess atturu li, fih innifsu, johloq il-htiega tal-vertenza. Ghalhekk, dan igib mieghu il-konsegwenza li l-ewwel u l-aqwa interess guridikament ammissibbli huwa dak li kull persuna ghandha, jigifieri li titlobli, fil-konfront taghha, isir haqq jew li tigi msewwija ingustizzja maghmula fil-konfront taghha.

Biex tali interess ikun tutelat minn karattru guridiku, irid ikun iwassal ghal rizultat ta' utilita' u vantagg ghal min irid jezercita l-jedd , b'mod li jekk l-azzjoni ma tistax twassal biex tipproduci tali rizultat ghal min jibdiha, dik l-azzjoni ma tistax tregi. Kien minhabba dan il-principju li ghadd ta' sentenzi cahdu l-jedd tal-azzjoni lil min ried jikseb b'sentenza biss dikjarazzjoni minghajr oggett materjali.

Jizdied jinghad ukoll li ghal dak li jirrigwarda l-aspett ta' attwalita' tal-interess li biex azzjoni tista' ssehh u titqies imsejsa b'interess kif imiss, trid tkun kapaci li tipproduci rizultat vantagguz jew utli ghal min jipproponiha u li dak ir-rizultat jista' jigi utilizzat.

Minbarra dan, u dejjem ghal dak li jirrigwarda l-aspett tal-attwalita' tal-interess f'attur, irid jintwera li dak l-interess jibqa' jsehh matul il-hajja kollha tal-azzjoni, u mhuxbiss fil-bidu taghha, ghaliex jekk dan l-interess jintemm fix-xejn, il-konsegwenza immedjata tkun lil-imharrek jinheles milli jibqa' fil-kawza.

Gie stabilit ukoll mill-Qrati li dak li jfisserl-interess tal-attur ghandu jkun jidher mill-att tac-citazzjoni nnifisha , u ghalkemm il-mottiv tal-interess mhux mehtieg li jkun imsemmi fic-citazzjoni, ghandu jirrizulta mill-provi jekk kemm-il darba jigi kuntrastat.

Dwar il-kwestjoni tal-attwalita' tal-interess, b'mod partikolari dak l-interess li ghandu juri l-attur biex isostni l-kawza, inghad ukoll li fil-prattika gudizzjarja wiehed jista' jressaq kawza biex jikseb dikjarazzjoni preordinata ghal azzjoni definitiva u ahharija, minkejja li din ma tkunx giet inkluza fl-azzjoni ta' accertament . Madankollu, f'kaz bhal dan, l-Qorti trid tkun soddisfatta li jkun hemm l-interess mehtieg, anki preordinat ghall-kawza l-ohra, u li d-dikjarazzjoni miksuba fil-kawza ta' accertament tkun tifforma l-bazi tal-kawza l-ohra li tista' ssir 'ilquddiem.

L-interess mhux tabilfors ikun wiehed li jigi kwantifikat f'somma determinata ta' flus jew gid, u jista' jkun ukoll meqjus imsejjes jekk jimmira li jhares jew jaghti gharfien ghal jedd morali jew suggettiv , imbasta l-jedd invokat ma jkunx wiehed ipotetiku.

Jaqghu taht skrutinju tal-Qrati wkoll dawk l-azzjonijiet li, ghalkemm imsejsin fuq jedd tal-attur, ikunu mahsuba esklussivament biex jaghmlu hsara lill-imharrek minghajr ma jaghtu l-ebda vantagg utli lill-attur, ghajris-"sudisfazzjon" li jkun qaghbar lill-istess imharrek. Dawn l-azzjonijiet huma maghrufa fid-duttrina bhala acta ad aemulationem. F'kazijiet bhal dawn, id-duttrina tqis li azzjonijiet ta' din l-ghamla huma sahansitra illegali u jonqos fihom l-interess guridiku mehtieg.

Interess merament morali li bih l-attur jipprova jsalva l-gieh ta` persuna mejta di per se ma jammontax ghall-interess rikjest sabiex tigi proposta azzjoni.