31/01/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCIBERRAS PHILIP

MICALLEF NICOLAS vs PACE HENRY

N/A

FINAL JUDGEMENT

MICALLEF NICOLAS vs PACE HENRY - 1043/1992/2 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

ACTIO SPOLII, ANIMUS SPOLIANDI - ACTIO SPOLII, ELEMENTI TA` - ACTIO SPOLII, KONTRA MIN TISTA` TIGI ISTITWITA - ACTIO SPOLII, KWISTJONIJIET LI JISTGHU JIGU KONSIDERATI MILL-QORTI - ACTIO SPOLII, LIEMA TIPI TA` PUSSESS HUMA PROTETTI - ACTIO SPOLII, MA TISTAX TIGI PROMOSSA FLIMKIEN MA` AZZJONI PETITORJA - ACTIO SPOLII, MA TISTAX TINGHATA L-ECCEZZJONI LI L-ISPOLL KIEN LEGITTIMU - ACTIO SPOLII, NATURA TA` - ACTIO SPOLII, TWETTIEQ TA` ORDNI MOGHTI MINN AWTORITA` PUBBLIKA - SUPERFICIES SOLO CEDIT, PROPRJETA` TA` L-ARJA TA` BITHA INTERNA META GID JINQASAM F`SULARI DIFFERENTI

F`azzjoni ta' spoll privileggjat ma ghandux jitqies hlief il-pussess jew detenzjoni tal-ispoljat u l-ispoll tal-ispoljatur.

Huwa ghalhekk li l-ligi (Art 791 (a) Kap 12) u d-dottrina legali ma jippermettux f'kawza ta' din ix-xorta hlief eccezzjonijiet dilatorji. Dan ghaliex l-obbjettiv taghhahuwa t-tutela tal-pussess. Huwa dan illi jaghmilha differenti mill-azzjoni petitorja fejn il-fondament u l-iskop taghha huma r-rikonoxximent u t-tutela tad-dritt. Huwa ghalhekk li l-gurisprudenza tipprojbixxi l-kumulu taz-zewg azzjonijiet: dik possessorja u dik petitorja.

L-azzjoni possessorja privileggjata tipprexxindi mit-titolu tal-proprjeta`. Dan ghaliex kellu jew ma kellux drittijiet dominikali dak il-pussess jaghtih dritt li jezercita l-azzjoni possessorja privileggjata; salv kull xorta ta' azzjoni petitorja li jista' jkollu l-konvenut, li hija ezercibbli b'kawza ohra, 'si et quatenus'.

Difatti jinsab ritenut ukoll illi f'azzjoni ta' din in-natura l-ispoljant ma jistghax jirrispondi 'in difesa' li dak li ghamel kien att legittimu ghaliex l-indagini tal-legittimita` jew le hija rizervata ghall-gudizzju petitorju.

Dan igib bhala konsegwenza illi f'materja ta'spoll ma tistax tigi permessa ebda eccezzjoni qabel ma jigi reintegrat l-ispoll ("spoliatus ante omnia restituendus").

L-azzjoni ta` spoll hija radikata pjuttost fuq l-esigenzi ta' utilita` socjali milli fuq il-principju assolut tal-gustizzja, u hija eminentement intiza sabiex tkun estiza l-protezzjoni lil kwalunkwe pusses, u jigi impedut lic-citaddin privat jiehu l-gustizzja f'idejh; b'mod li l-fini taghha huwa dak li jigi restawrat l-istat tal-pussess li jkun gie skonvolt jew turbat.

Il-proprjetarju jew utilista tal-bitha ghandu wkoll l-ispazju tal-arja soprastanti (Art 323 tal-Kodici Civili) tant li hi gurisprudenza assodata illi l-proprjetarju tal-fond soprastanti addirittura lanqas jista' jonxor mit-twieqi tal-fond tieghu ghal fuq il-bitha ta' haddiehor minghajr il-kunsens ta' dan.

Beni sovrapposti wiehed ghall-iehor huma konsidrati bhala beni vicini ghall-applikazzjoni tal-principju kontenut fl-artikolu 425 tal-Kodici Civili ebda wiehed mill-girien ma jista', minghajr il-kunsens ta' l-iehor, jaghmel twieqi jew aperturi ohra fil-hajt divizorju.

L-actio spolii hi wkoll konsentita bejn ko-possessuri u addirittura kontra l-komplici tal-awtur tal-ispoll u l-mandanti li jkunu nkarigawh.

Meta l-ligi mbaghad issemmi l-pussess "ta' liema xorta jkun" b'dan riedet tfisser li l-protezzjoni taghha kienet intiza mhux biss ghall-hwejjeg korporali, izda anke ghad-drittijiet u hwejjeg inkorporali peress li dawn ukoll huma suggettivi ta' pussess, ad exemplum, is-servitujiet.

Mhix difiza legittima li l-ispoll gie kommess in ezekuzzjoni ta` ordni ta` rapprezentant ta` awtorita` pubblika, ghaliex tali ordni huwa ghall-ispoljat "res inter alios acta".

Il-karenza ta` animus spoliandi ma tistax titqajjem bhala difiza minn min ikun ikkommetta l-ispoll.