26/02/1960

OF APPEAL (COMMERCIAL)

HARDING WILLIAM, MONTANARO GAUCI A.J., MAMO ANTHONY J.

JOHN FALZON NE vs SILVIO MIFSUD NE

N/A

-

N/A

ART 380. TAL-KODICI TAL-KUMMERC - DANNI - KAZ FORTUWITU - NOLEGG - PROVA

Jekk il-bastiment noleggjat ma jkunx lest biex jghabbi l-merkanzija fiz-zmien miftihem, in-noleggjant jirrispondi lejn in-noleggjatur ghad-danni u l-imghaxijiet. Jekk in-noleggjant jinvoka l-akz fortuwitu bhala motiv ta' ezenzjoni tieghu mir-resposabbilita' ghad-danni dovuti minhabba ritard fl-ezekuzzjoni tal-kuntratt tan-nolegg, l-onere tal-prova tal-kaz fortuwitu hu mixhut fuqu. L-impossibilita' tal-ezekuzzjoni tal-obligazzjoni li ghanda l-effikacja li tillibera mid-danni minhabba inadempjenza tal-obligazzjoni, ma hix, per regola dik relattiva ossija subbjettiva, imma dik assoluta. Il-fatt tat-terz, per regola, jista' kollu effikacja liberatorja mir-responsabbilta' bhala forza magguri meta t-terz ma jkollu ebda relazzjoni mad-debitur tal-obligazzjoni; u l-kawza tal-inadempjenza ma tezonerax minhabba l-fatt biss li tkun tikkonsisti fil-fatt tat-terz, imma d-debitur tal-obligazzjonijibqa' responsabbli tal-fatt kolpuz tal-persuni li bihom hu jinqeda biex jadempixxi l-obligazzjoni tieghu. Anzi jekk l-obligat jassumi l-obligazzjoni mea kien jaf li l-ezekuzzjoni taghha ikenet tiddependi mill-fatt tieghu, u mhux il-fatt tat-terz, ghax assuma obligazzjoni li tabilforz kienet tikkomprendi l-fatt tat-terz u l-kaz fortuwitu jezonera mill-inadempjenza tal-obligazzjoni biss meta l-obligat ma jkunx pogga ruhu volontarjament u xjentement fil-pozizzjoni li jkollu jissubixxi l-influwenza tal-fatt tat-terz. Fl-ahharnett, hu komunement accettat li l-fortuwitu, bhala fatt liberatorju,ghandu jkun sopraggunt, u mhux fatt li kien prevedibbli fil-mument tal-kuntratt. U allura n-noleggjant li assuma li jezegwixxi n-nolegg permezz ta' bastiment li kien qieghed jissewwa f'data determinata, gahndu jirrispondi ghad-danni u l-imghaxijiet lejn in-noleggjatur, jekk huwa jezegwixxi n-nolegg wara z-zmien stipulat minhabba li l-bastiment ma kienx lest fil-waqt li jkun jista' jezegwixxi t-trasport fiz-zmien stabbilit.