09/07/2008

OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR)

SCIBERRAS PHILIP

BORG NAZZARENO ET (APPELLANTI) vs THEUMA TERESA ET (APPELLATI)

N/A

FINAL JUDGEMENT

BORG NAZZARENO ET (APPELLANTI) vs THEUMA TERESA ET (APPELLATI) - 7/2002/2 - OF APPEAL (CIVIL, INFERIOR), GOZO

L-atturi qeghdin jitolbu li l-Qorti tordna li l-konvenuti jigu zgumbrati minn gewwa l-ambjenti li huma accessibbli minn gewwa l-fond proprjeta' ta' Carmela Theuma. Min-naha taghhom il-konvenuti jsostnu li l-konvenuta Tereza Theuma ghandha kirja li hi protetta taht il-Kap. 69.

L-atturi bbazawtalba taghhom fuq l-argument li l-kirja li saret lil Anthony Theuma, missier il-konvenuti, hi nullaghaliex “..kontra l-ligi sanitarja” minhabba l'fatt illi dawn l-ambjenti ma ghandhomx toilet”. Il-kwistjoni dwar il-validita tal-kirja ghaliex qeghdin isostnu li l-ambjenti ma jinklludux loki, hi regolata mill-Artikolu 106 tal-Ligijiet tal-Pulizija (Kap. 10). Fejn fond jinkera ghall-uzu bhala abitazzjoni u ma jkollux loki, dan il-fatt wahdu ma jwassalx ghan-nullita' tal-ftehim u wisq inqas ma jaghti lis-sid xi jedd li jkecci lill-inkwilin hlief fejn jinhareg certifikat mis-Suprintendent tas-Sahha Pubblika li fih jiccertifika “illi l-fond ma jistax jigi provdut b'loki jew jigi maghmul tajjeb ghall-abitazzjoni”. Certifikat li ma tressqitx prova li nhareg f'dan il-kaz.

Skond l-Ordinanzali Tirregola t-Tigdid tal-Kiri (Kap. 69), fond tfisser bini. Il-Bord Li Jirregola l-Kera jiddikjarali l-ambjenti mertu ta' din il-kawza jikkwalifikaw bhala residenza “biex persuna jikkwalifika taht dan il-Kap (cjoe' Kap. 69) u jkollu l-protezzjoni tal-istess ligi”. Fil-kaz ta' dar ta' abitazzjoni kerrej tfisser, fejn l-inkwilin ma jhallix warajh armla jew armel, “dawk il-membri tal-familja tal-kerrej li jkunu joqghodu mieghu fi zmien tal-mewt tieghu”. Dan ifisser li fil-kaz ta' dar ta' abitazzjoni anke min m'huwiex werriet ghandu l-jedd ghall-protezzjoni taht il-Kap. 69 diment li hu membru tal-familja tal-inkwilin u joqghod mieghu fi zmien tal-mewt tal-kerrej. Il-konvenuta Tereza Theuma tikkwalifika bhala membru tal-familja ta' Anthony Theuma ghaliex it-tifla tieghu. Il-provi li ressqu l-atturi m'humiex tali li jikkonvincu lill-Qorti li dawn l-ambjenti ma kienux jintuzaw bhala parti mill-post fejn kien ighix l-inkwilin Anthony Theuma u bintu l-konvenuta Tereza Theuma.

Ghaldaqstant l-Ewwel Qorti ddecidiet l-kawza billi, filwaqt li ddikjarat li ghalkemm jirrizulta li wara l-mewt ta' Anthony Theuma l-konvenuta Carmen Theuma m'ghandha l-ebda jeddijiet fuq l-ambjenti mertu ta'din il-kawza u m'hemm l-ebda provvediment x'jinghata in kwantu m'hijiex tippretendi li hi inkwilinau lanqas li qeghda tokkupa l-post mertu tal-kawza, tichad it-talba ta' l-atturi.

L-appell ta'l-atturi fil-kontestazjoni ta' din id-decizjoni jirpoza ruhu fuq zewg aggravji. Il-wiehed, legali,fis-sens li l-kirja kienet nulla ghaliex l-ambjenti mikrija kienu sprovvizti minn “toilet”. L-iehor, kontrastanti l-evalwazzjoni tal-provi li saret mill-Ewwel Qorti. Din il-Qorti ta' l-Appell jidhrilha li s-soluzzjoni adotta mill-Ewwel Qorti hi sostanzjalment gusta u legali.

Sid il-kera huobbligat, minn natura stess tal-kuntratt, li jzomm il-haga fi stat li wiehed jista' jaghmel minnhal-uzu li ghalih giet mikrija [Artikolu 1539 (b)], u, allura, inter alia li jaghmel dawk ir-riparazzjonijiet kollha li jsiru mehtiega u li skond il-ligi jmissu lilu. Jekk fl-ambjenti mikrija ma jkunxhemm toilet ma kienx aspettat li l-obbligu prevvist fl-artikolu succitat jestendi ruhu ghal dan. Lanqas ma ghandu jfisser illi ghan-nuqqas ta' dak it-toilet minn dawk l-ambjenti, il-kirja ta' fond aduzu ta' abitazzjoni ghandha titqies invalida.

La l-kerrej originarju ma abbandunax l-ambjenti lokati, u, anzi, baqa' jaghmel uzu minnhom ghal skop ta' abitazzjoni, l-imsemmija Teresa Theumama tistax titqies li tilfet id-dritt li tibqa' zzomm dawk l-ambjenti b'kera biex tkompli tghammar fihom. Hi kellha interess derivanti lilha mill-inkwilin missierha li ghandu jigi protett ghall-finijiet tal-ligi bil-kera taht il-Kapitolu 69. Dan anke ghaliex, kif sewwa rilevat mill-Ewwel Qorti, fil-kaz taghha kienu jikkonkorru z-zewg rekwiziti li jippreciza l-Artikolu 2 tal-Kapitolu imsemmi fir-rigward ta' post ta' abitazzjoni.

Ghaldaqtant din il-Qorti ta'l-Appell tirrespingi l-appell utikkonferma s-sentenza appellati.