05/10/2001

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

SAID PULLICINO JOSEPH, AGIUS CARMEL A., CAMILLERI JOSEPH D.

ELMO INSURANCE SERVICES ET vs MICALLEF JOSEPH PC 537 ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

ELMO INSURANCE SERVICES ET vs MICALLEF JOSEPH PC 537 ET - 1718/1996/1 - OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR), MALTA

DANNI, RESPONSABILITA` TAL-GVERN - DANNI, RESPONSABILITA` TA` IMPJEGAT TAL-GVERN - KOLLIZJONI, DOVERI TA` MIN ISUQ VEIKOLI TA` CERTU KOBOR - KOLLIZJONI, FORZA MAGGURI - KOLLIZJONI, RESPONSABILITA` GHALL-MANUTENSJONI TA` VETTURA

L-eccezzjoni tal-forza magguri ovvjament tisposta l-oneru tal-prova kompletament fuq min jallegaha.Hija eccezzjoni li, jekk provata fit-termini tal-ligi, kienet tezonera lil min jallegaha minn kull responsabilita'.

Din id-difiza tista` tirnexxi biss kemm-il darba fil-kawza ta' l-akkadut ikungie eskluz bl-aktar mod kategoriku l-intervent uman. Konsegwetement jekk precedentement ghall-incident ikun hemm xi nuqqas tas-sewwieq, jew ta' terza persuna responsabbli ghall-vettura minn dan misjuqa, din id-difiza ma jkollha l-ebda sahha.

Il-kuncett tal-kaz fortuwitu jew forza magguri majsehhx meta ghall-hsara ikun ikkontribwixxa l-fatt pozittiv jew negattiv tal-bniedem. Skond il-principju tad-dritt biex ikun hemm il-kaz fortuwitu mhux bizzejjed li jkun hemm avveniment insolitu, sproporzjonat, u li jkun prodott mill-forzi tan-natura imma jehtieg li jkun inevitabbli, b'mod li ma jistax jigi evitat bid-diligenza ordinarja tal-bonus pater familias.

Ghalhekk min jallega l-kaz fortuwitu jrid jipprova li (a) il-fatt li sehh il-kaz fortuwitu, u (b) illi dak il-kaz fortuwituma kienx gie precedut minn xi att delittwuz jew kwazi delittwuz tieghu.

Min ikun qed isuq vettura ta` certu kobor bhal Fire-Engine ghandu jezercita' prudenza massima fis-sewqan b'mod li jassigura li f'kull hin ikun f'pozizzjoni li jikkontrollaha, anke jekk rinfaccjat b'cirkostanzi ta' emergenza subitaneja. Mhux biss il-kobor imma wkoll it-toqol tal-vettura kienu elementi li jimponu kawtelaakbar fuq is-sewwieq, specjalment fir-rigward tal-velocita' ts-sewqan proprju ghaliex kien aktar facli li wiehed jitlef il-kontroll taghha.

Persuna li tkun responsabbli ghall-manutensjoni ta` vettura tkun responsabbli ghad-danni konsegwenti ghal incident stradali kemm-il darba nuqqas fil-qadi ta` dmirijietha jkun kawza prossima u immedjata tal-incident.

Is-sistema nostran indubbjament jirresponsablizza lill-impjegat fl-amministrazzjoni pubblika u jassoggettah personalment ghar-responsablita' personali u konsegwenzjali ghall-agir tieghu fil-qadi tad-doveri tieghu. Dan ma jfissirx illi l-Istat ma jistax ukoll, f'cirkostanzi kongruwi, jkun ukoll responsabbli wahdu jew flimkienma' l-impjegat tieghu ghal tali danni. Dan propju bhala konsegwenza ta' mal amministrazzjoni provata jew inadegwatezza amministrattiva li tkun tammonta ghal traskuragni, negligenza jew inosservanzata' dawk in-normi li l-amministrazzjoni xierqa ta' hwejjeg pubblici kienet tissuggerixxi u li n-nuqqas ta' tharis taghhom seta' jkun il-kawza ta' dannu lic-cittadin. Ir-responsablita' amministrattiva f'Malta, ghalkemm tifforma parti mid-dritt pubbliku, hija wkoll regolata minn dawk il-provvedimenti fid-dritt privat u cioe' fid-dritt ordinarju li kienu applikabbli ghac-cittadin privat sakemm il-ligi ma kienetx specifikatament tezenta lill-amministrazzjoni pubblika minn tali responsabilita'.