01/06/2001

CONSTITUTIONAL

ARRIGO NOEL V., VALENZIA GEOFFREY, CARUANA DEMAJO GIANNINO

DEPASQUALE IMH DR. ANTON vs AVUKAT GENERALI

N/A

FINAL JUDGEMENT

DEPASQUALE ONOR IMH DR ANTON vs AVUKAT GENERALI - 725/1999/1 - CONSTITUTIONAL, MALTA

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, APPLIKAZZJONI TA` LIGIJIET LI JKUNU QED JIGU ATTAKKATI IN SEDE KOSTITUZZJONALI - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, SOPRASESSJONI - QORTI KOSTITUZZJONALI, APPLIKAZZJONI TAL-LIGIJIET - QORTI KOSTITUZZJONALI, IMPORTANZA TAL-GURISPRUDENZA - SOPRASESSJONI, META HIJA PERMESSA

L-obbligu tal-Qrati taghna f'din is-sistema huwa (dejjem fil-parametri ta' dak li tipprovdi l-Kostituzzjoni) li japplikaw l-ligijiet promulgati mill-organu legislattiv ta' l-istat, anke fejn jista` jidrilhom illi xi ligi partikolari setghet, li kieku, tirregola b'mod ahjar u aktar espedjenti dik is-sustanza jew dik il-procedura li ghaliha giet promulgata. Fl-interpretazzjoni tal-ligijiet ta' pajjizna kif fuq imfisser il-Qorti hija mghejjuna b'decizjonijiet precedenti taghha, ghax minkejja illifis-sistema taghna ma jezistix il-kuncett ta' binding precedent huwa ovvju li pronunzjamenti gudizzjarji precedenti fejn il-materja partikolari tkun giet approfondita, ma ghandhomx jigu rovexxati leggerment u minghajr raguni tant serja li jwasslu lill-Qorti ghal konkluzzjoni li tali interpretazzjoni hija wahda jew ingusta mal-mghodija taz-zminijiet jew wahda li nterpretat ligi partikolari b'mod inkorrett. Dawn ir-regoli ta' interpretazzjoni japplikaw ukoll ghall-Qorti Kostituzzjonali minkejjailli hija (bhal Prim'Awla tal-Qorti Civili - Sede Kostituzzjonali, li ghandha gurisdizzjoni originali) f'dawn il-materji u cioe' ta' allegat ksur tad-Drittijiet tal-Bniedem taht l-Artikoli 33 sa 45 tal-Kostituzzjoni awtorizzata li "taghmel dawk l-ordnijiet, tohrog dawk l-atti u taghti dawk id-direttivi li tqis xieraq sabiex twettaq, jew tizgura t-twettiq ta' kull wahda mid-dispozizjonijiet ta' l-imsemmija Artikoli 33 sa 45 (maghdudin) li ghall-protezzjoni taghhom tkun intitolata dik il-persuna"(Artikolu 46 (2) tal-Kostituzzjoni).

Huwa l-obbligu ta' kull Qorti biex tisma' u tiddeciedi kull kawza fiz-zmien ragonevoli skond ic-cirkostanzi tal-kaz partikolari - obbligu li jidher partikolarment impost fuq din il-Qorti li hu mahsub illi s-smiegh quddiemha "ghandu jkun b'kull heffa possibbli" (sub-artikolu (7) ta' l-Artikolu 46 tal-Kostituzzjoni).

Bhala tali s-soprassessjoni ma hijiex kontemplata fis-sistema guridika taghna li tikkontempla biss l-eccezzjonijiet tal-lis alibi pendens u tal-Konnessjoni tal-Kawzi li pero' huma istituti differenti. Dan nonostante l-principju tas-soprassessjoni giet introdotta fis-sistema guridika taghna bis-sahha tas-sub-artikolu (3) ta' l-Artikolu 46 tal-Kostituzzjoni li hekk jipprovdi:

"Jekk f'xi proceduri f'xi Qorti li ma tkunx il-Prim'Awla tal-Qorti Civili, jew il-Qorti Kostituzzjonali, tqum xi kwistjoni dwar il-ksur ta' xi wahda mid-disposizzjonijiet ta' l-imsemmija Artikoli 33 sa 45 (maghdudin), dik il-Qorti ghandha tibghatil-kwistjoni quddiem il-Prim'Awla tal-Qorti Civili kemm-il darba fil-fehma taghha t-tqanqil tal-kwistjoni ma tkunx semplicement frivola jew vessatorja; u dik il-Qorti ghandha taghti d-decizjoni taghhafuq kull kwistjoni mibghutha quddiemha skond dan is-sub-artikolu u, bla hsara ghad-disposizzjonijiet tas-sub-artikolu 4 ta' dan l-Artikolu, il-Qorti li quddiemha tkun qamet il-kwistjoni ghandha tiddisponi mill-kwistjoni skond dik id-decizjoni."

Is-soprassessjoni hija, minnha nnifisha, mizuraeccezjonalissima ghaliex tiffrena l-andament normali ta' kawza b'mod billi twaqqaf ghalhekk dik l-ispeditezza li tesigi l-gustizzja biex kull kawza tinqata' fi zmien ragonevoli.

L-istat prezenti ghalhekk tal-ligi taghna hija li ebda Qorti ma ghandha tissopprassjedi hlief kif provvdut fis-sub-artikolu (3) ta' l-Artikolu 46 tal-Kostituzzjoni fuq ikkwotat ghax l-accettazzjoni ta' dan il-principju jista' biss iwassal ghal kroll totali tas-sistema tal-gustizzja taghna li hija gia' mghobbija b'diversi diffikultajiet li mhux il-kompitu ta' din il-Qorti li tidhol fihom f'din is-sentenza.

Huwa principju kardinali tal-ligi li sakemm provvediment ta' l-istess ligi ma jigix dikjarat null ghandu jkompli fl-applikazzjoni shih tieghu anke fejn il-validita' ta' l-istess qed tigi attakkata