01/03/2001

CIVIL COURT, FIRST HALL

PACE RAYMOND C.

HEALEY STEPHEN vs FARRUGIA VELLA CLYDE ET

N/A

NOT AVAILABLE

HEALEY STEPHEN vs FARRUGIA VELLA CLYDE ET - 1841/1998/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

ATT TA` TWELID - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, DRITT FONDAMENTALI GHAR-RISPETT TAL-HAJJA PRIVATA - FAMILJA, RABTA FAMILJARI - LEGITTIMITA` TA` L-ULIED, AZZJONIJIET RELATTIVI - LEGITTIMITA` TA` L-ULIED, IMPUNJAZZJONI TA` - PATERNITA`

Hemm tliet azzjonijiet permessibbli fil-ligi taghna sabiex tigi attakata l-legittimita' ta' l-uliedu cioe':-

L-azzjoni ta' diskonoxximent jew ta' denegata paternita' a bazi tal-artikolu 70 tal-Kap 16 li hija miftuha ghar-ragel li fic-certifikat tat-twelid huwa indikat bhala missier it-tifelimwieled fiz-zwieg, u dan fil-kazijiet indikati tassativament fis-subartikolu (1) (a) sa (d), liemaazzjoni tattakka l-presunzjoni "pater est quae iustiae demonstrat", u twassal biss mhux biex jigi determinat il-missier tat-tarbija imma biss ghad-dikjarazzjoni li r-ragel ta' l-omm ma huwiex il-missier, liema azzjoni ghandha tigi prezentata fit-termini stretti moghtija fl-artikolu 73 tal-Kap 16.

It-tieni azzjoni hija dik moghtija biss lit-tifel ai termini tal-artikolu 84 sabiex jitlob l-istat ta' iben legittimu u ghaliha japplikaw ir-regoli stabiliti fl-artikoli 82 sa 85 tal-Kap 16. Illi din l-ahhar azzjoni tat-tfittxija ta' paternita' hija moghtija biss lit-tifel u hija estiza lill-werrieta jew dixxendenti tieghu fil-kaz biss previst mill-ligi. It-Tifel ghandu d-dritt li jitlob stat kuntrarju ghal dak li jaghtieh l-att tat-twelid meta ma jkollux pussess ta' stat konformi ma' l-att tat-twelid, u ebda limitazzjoni ohra ma timponielu l-ligi ghall-ezercizzju ta' dik l-azzjoni. Ghaldaqstant lilu ma tolqtux il-limitazzjoni li tolqot lil persuni ohra interessati, konsistenti f'illihuma jkollhom jippruvaw l-impossibilita' fisika ta' koabitazzjoni tal-presenti genituri tat-tifel fi zmien rilevanti minhabba lontananza. Meta t-tifel ma hux ostakolat fl-ezercizzju ta' l-azzjoni ta'ricerka tal-paternita' tieghu bil-fatt li dik l-impossibilita' fisika ma tirrizultalax; l-unika limitazzjoni li tolqtu hija dik illi tolqtu meta huwa jkun jippossjedi stat konformi mal-att tat-twelidtieghu.

It-tielet azzjoni hija dik kontemplata fl-artikoli 76 u 77 tal-Kap 16 fejn ghal dakli huwa relevanti ghal dik il-kawza fl-artikolu 77 jinghad li: Il-legitimita' ta' tifel imwieled matul iz-zwieg tista' tigi attakkata minn kull min ghandu interess, jekk jipprova illi, fiz-zmien bejnit-tlett mitt gurnata u l-mija u tmenin gurnata qabel it-twelid tat-tifel, ir-ragel kien f'impossibilita' li jghammar ma' martu minhabba li kien il-boghod minna.

Illi din l-ahhar azzjoni imsemmija ta' impunjazjoni ta' legittimita' hija miftuha ghal kull terz, inkluz lill-omm u lill-istess tifel peress li hija disponibbli ghal min ghandu interess, inkluz il-persuna li tallega li hija missier it-tifel.

L-azzjoni a bazi tal-artikolu 77 hija subordinata ghal dak li hemm provdut fl-artikolu 81 li jipprovdi li l-istat ta' iben legittimu ma jistax jigi attakkat minn hadd, lanqas mill-iben innifsu jekk il-minuri ikun akkwista l-istatus ta' iben legittimu mill-att tat-twelid u l-pussess tal-istess stat li jaqbel ma tali att.

Illi fi kliem iehor l-azzjoni ittenta skond l-artikolu 77 sabiex tirnexxi trid issir fl-ewwel lok a bazi ta' iben jew bint li skond l-att ta' twelid majkunx ikkunsidrat bhala legittimu, jew ghalkemm l-istess att ta' twelid jikkunsidrah legittimu, huwa ma jkunx jippossedi l-istess stat ta' legittimu.

Dawn id-disposizzjonijiet tal-ligi u l-principji fuq enuncjati huma in konformita' mad-dritt fundamentali protett fil-Kostituzzjoni ghar-rispett ghall-hajja privata u familjari tieghu, skond id-disposizzjonijiet tal-artikolu 32 (c) tal-istess, u artikolu 8 tal-Ewwel Skeda tal-Kap 319, u tali limitazzjonijiet fl-azzjonijiet proponibbli sabiex tigi attakkata l-legittimita' tal-persuna huma fil-fatt protetti a bazi tas-subartikolu (2) tal-artikolu 8 stante li l-istess saru skond il-ligi u huma mehtiega f'socjeta' demokratika fl-interessi tas-sigurta' pubblika ghall-protezzjoni tal-morali u ghall protezzjoni tad-drittijiet u libertajiet ta' haddiehor.

Il-kuncett ta' family tie jinkludi mhux biss relazzjonijiet naxxenti minn zwiegizda dak li gie deskritt bhala relazzjonijiet bejn partijiet li jghixu flimkien m'hux f'ghaqda ta'zwieg u li tali kuncett jinkludi "that biological and social reality prevail over a legal presimption".