11/04/1984

OF CRIMINAL APPEAL (INFERIOR)

AGIUS CARMEL A.

IL-PULIZIJA vs DR. JOSEPH CASSAR GALEA LL.D.

N/A

-

N/A

AVUKAT GENERALI - DRITT TA' APPELL TA' L-AVUKAT GENERALI - KOMPETENZA TAL-QORTI TAL-MAGISTRATI - KWERELA - PRESKRIZZJONI

F'dan il-kaz il-Qorti tal-Magistrati bhala Qorti Istruttorja illiberat lill-akkuzat peress li l-azzjoni kienet preskritta. L-Avukat Generali appella minn din id-decizjoni in vista tal-fatt li l-EwwelQorti "arrogat lilha nnifisha kompetenza li f'daka l-istadju ma kellhiex u ddecidiet fuq l-eccezzjoni tal-preskrizzjoni b'mod li lliberat assolutament lill-imputat mill-akkuzi kontrih dedotti". Id-difiza eccepiet l-inappellabilita' tad-decizjoni moghtija mill-Qorti Istruttorja ghat-tenur ta' l-artikolu 413 (2) tal-Kodici Kriminali (Illum 401 (2)) u sostniet li r-rimedju li talvolta kien jispettalill-prosekuzzjoni kien dak ipprovdut fl-artikolu 445 (3) ta' l-istess Kodici (illum 433(3)) u mhuxdak ipprovdut mill-artikolu 425 (illum 413). Il-Qorti ta' l-Appell Kriminali, qabel xejn, spjegatx'rimedju ghandu l-Avukat Generali f'kaz ta' decizjoni ta' din il-Qorti. Jekk l-Ewwel Qorti tkun merament, wara li tikkompila l-provi, waslet ghall-konkluzjoni li m'hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imputat jitqieghed that att ta' akkuza u ordnat il-liberazzjoni tieghu fis-sens u fit-termini ta' l-artikolu 412 (2) tal-Kodici Kriminali, allura l-Avukat Generali m'ghandux ir-rimedju ta' appell fit-terminit ta' l-artikolu 425 ta' l-istess Kodici, izda jagixxi biss that l-artikolu 445 (3). Jekk pero' mid-decizjoni ta' l-Ewwel Qorti jkun evidenti li dik il-Qorti tkun nezghat il-vesti taghha ta' Qorti Istruttorja u libset dik ta' Qorti ta' Gudikatura Kriminali, b'mod li l-Avukat Generali jkun gie impedut milli jezercita l-fakultajiet li taghtih il-ligi u b'mod li dik is-sentenza tista' tigi opposta bhala gudikat, allura l-Avukat Generali ghandu certament id-dritt ta' appell fil-limiti u fit-termini ta' l-artikolu 425 tal-Kodici Kriminali. Il-Qorti ta' l-Appell Kriminali kompliet tispjegax'inhija precizament il-funzjoni tal-Qorti tal-Magistrati bhala Qorti Istruttorja u x'limitazzjonijiet huma ssenjati mill-istess ligi ghal dawk il-funzjonijiet. Il-funzjonijiet u poteri tal-Qorti Kriminali tal-Magistrati tal-Pulizija Gudizzjarja bhala Qorti ta' Istruttorja kif stabbiliti u delimitati mill-Kodici Kriminali ma jhallux lok ghal dubbju. Dik il-Qorti bhala Qorti ta' Istruttorja mhixhaga ohra hlief strument f'wiehed mill-istadji tas-sistema akkuzatorja taghna u ghalhekk hu importanti li ma jkunx hemm invazjoni tal-mansjonijiet li l-ligi tirriserva lil haddiehor. Il-Qorti tal-Magistrati bhala Qorti ta' Istruttorja ghandha primarjament il-funzjoni li tigbor il-provi u tiddecidijekk hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imputat jitqieghed taht att ta' akkuza. Jekk f'gheluq il-kumpilazzjoni dik il-Qorti tkun tal-fehma li m'hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imputat jitqieghed taht att ta' akkuza tista' biss taghmel wahda minn zewg affarijiet: Tista' fl-ewwel lok jekk jidhrilhali r-reat mhux ta' kompetenza tal-Qorti Kriminali imma ta' kompetenza tal-Qorti tal-Pulizija Gudizzjarja bhala Qorti ta' Gudikatur Kriminali u li ghalih l-azzjoni ma tmissx lill-parti offiza, taghtis-sentenza fuq ir-reat skond l-artikolu 389 (illum 377) tal-Kodici Kriminali u tordna li l-attijietflimkien ma' kopja tas-sentenza jigi mibghuta lill-Avukat Generali skond l-artikolu 413(3) tal-Kodici Kriminali. F'dan il-kaz dik il-Qorti tkun iddecidiet mhux bhala Qorti ta' Istruttorja izda bhalaQorti ta' Gudikatura u jkun hemm dritt ta' appell fit-termini ta' l-artikolu 425 ta' l-istess Kodici. Fit-tieni lok tista' semplicement tordna l-liberazzjoni ta' l-imputat u tibghat l-attijiet tal-kumpilazzjoni flimkien ma' l-oggett li jkollhom x'jaqsmu mad-delitt lill-Avukat Generali fiz-zmien litrid il-ligi. F'dawn iz-zewg kazijiet l-Avukat Generali ghandu funzjonijiet specjali u partikolarirriservati ghalih hekk kif appena jircievi l-atti msemmija. Meta l-Ewwel Qorti pero' timxi skond l-artikolu 413(2) ma tkunx qed tiddecidi l-kaz definittivament u l-ligi ma tridx li dik il-Qorti bhalaQorti ta' Istruttorja tiddecidi hi l-kaz definittivament hlief jekk qabel tiddecidi li r-reat hu ta' kometenza esklussiva taghha u tikkonverti ruhha f'Qorti ta' Gudikatura. Altrimenti m'hemmx alternattiva hlief li semplicement tiddecidi fit-termini ta' l-artikolu 413(2) b'mod li thalli l-Avukat Generali jezercita l-funzjonijiet tieghu li f'dan il-kamp gew ekwiparati ghal dawk ta' Chief Magistrate bil-liberta' kollha li l-istess ligi stabbiliet. Il-funzjonijiet tal-Qorti Istruttorja ma jinkludix id-dritt li tiddecidi fuq kwistjoni bhal ma hi dik tal-preskrizzjoni estentiva ta' l-azzjoni. Dana ghaliex hu evidenti minn dak li jipprovdi l-legislatur illi Qorti li tiehu konjizzjoni ta' u tiddecidi eccezzjoni ta' preskrizzjoni trid tkun necessarjament Qorti li ghandha gurisdizzjni tiehu konjizzjoni u tiddecidi l-akkuza fil-meritu. Jekk l-eccezzjoni tal-preskrizzjoni tigi akkolta twassal bla dubbju ghall-final acquittal. Il-ligi tipprovdi dwar l-estinzjoni ta' l-azzjoni kriminali u dinnecessarjament tigi decizi minn dik il-Qorti li jkollha gurisdizzjoni li tiehu konjizzjoni tal-meritu, lanqas ma jista' jkollha guridizzjoni tiehu konjizzjoni ta' l-eccezzjoni dwar estinzjni tal-meritu. Il-Qorti ta' l-Appell Kriminali osservat li, in vista tal-fatt li decizjoni ta' Qorti Istruttorja tista' tkun biss discharge u mhux final acquittal, fil-kaz in dizamina l-Qorti Istruttorja kkonvertiet ruhha f'wahda ta' Gudikatura u ddecidiet definittivament il-kawza; haga li ma setghetx taghmel.Ghaldaqstant, ma jistax ikun hemm dubbju li l-Avukat Generali seta' jinterponi appell fil-limiti ufit-termini ta' l-artikolu 425 tal-Kodici Kriminali. Sakemm il-Qorti ta' Istruttorja ma tiddikjarax li r-reat mhux ta' kompetenza tal-Qorti Kriminali imma ta' komptenza taghha (artikolu 415 - illum414), jew inkella sakemm il-process ma jkunx mibghut mill-Avukat Generali fit-terminu ta' l-artikolu445 (5) (illum 433 (5)) jew 382 (illum 370) tal-Kodici Kriminali, il-Qorti Istruttorja kull ma ghandha taghmel hu li tiddecidi jekk hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imputat jitqieghed taht att ta' akkuza jew le. L-artikolu 445 (3) tal-Kodici Kriminali jipprovdi illi fiz-zmien stabbilit wara li l-Qorti ta' Istruttorja tkun waslet ghall-konkluzjoni li m'hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imputat jitpogga taht att ta' akkuza u tkun illiberatu, l-Avukat Generali jista' johrog mandat ta' arrest kontra l-persuna illiberata jekk l-Imhallef li jkun skond dak l-artikolu qabel mieghu li hemm ragunijiet bizzejjed biex johrog att ta' akkuza. Dan evidentement juri illi lanqas f'dik li hi decizjoni lima hemmx ragunijiet bizzejjed biex l-imutat jitqieghed taht att ta' akkuza l-legislatur ma ta' poterassolut lill-Qorti Istruttorja u f'dan is-sens tohrog wahedha l-konkluzjni li taht ebda cirkostanzama tista' l-Qorti Istruttorja tiddecidi b'mod illi haddiehor ikollu jdejh marbuta. L-artikolu 445(3) mhux appell izda biss ezercizzju ta' l-Avukat Generali li f'dan il-kaz ghandu funzjoni li hi superjuri ghal dik tal-Qorti Istruttorja. Appena jircievi l-atti tal-kumpilazzjoni ghandu ukoll funzjoni guridika. Jista', anke jekk il-Qorti Istruttorja tkun qalet li hemm ragunijiet bizzejjed biex johrog l-att ta' akkuza, jordna minflok in-nulla prosegwi. Jista' ma johrog ebda att ta' akkuza u jirrimetti lill-Qorti ta' Istruttorja biex tiddecidi hi l-kawza jekk ikun il-kaz u skond il-ligi. Jista' ukoll jekk il-Qorti Istruttorja tkun illiberat taht l-artikolu 413 (2) ma jiehu ebda provvedimentbilli jibqa' passiv. Ghaldaqstant il-gurisdizzjoni tal-Qorti Istruttorja hi limitata u cirkoskritta u d-decizjoni taghha soggetta ghall-iskrutinju ta' l-istess Avukat Generali.