09/01/2002

CIVIL COURT, FIRST HALL

PACE RAYMOND C.

RABAT CONSTRUCTION LTD vs CUTAJAR CONSTRUCTION COMPANY LTD

N/A

FINAL JUDGEMENT

RABAT CONSTRUCTION LTD vs CUTAJAR CONSTRUCTION COMPANY LTD - 1209/2000/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

RES JUDICATA, EADEM CAUSA PETENDI - RES JUDICATA, EADEM PERSONAE - RES JUDICATA, EADEM RES - RES JUDICATA, ELEMENTI TA` - RES JUDICATA, IL-GUDIKAT JASSORBI KULL ECCEZZJONI LI KIEN IMISSHA, JEW SETGHET, GIET SOLLEVATA FL-MERTU - RES JUDICATA, IL-GUDIKAT JIKKOMPRENDI DAK KOLLU LI SETA` GIE DISKUSS

Sabiex tintlaqa` l-eccezzjoni tal-gudikat iridu jikkonkorru tlett elementi:

1. Eadem res - dan jinkorpora li l-oggett mitlub fit-talba l-gdida hu identiku ghal talba precedenti li giet determinata minn sentenza li ghaddiet in gudikat. Il-bazi ghal dan ir-rekwizit hija cara: sentenza li tikkostitwixxi gudikat ma tistax timpedixxi talba gdida milli tigi proposta quddiem il-Qorti, jekk din hintiza sabiex tottjeni xi haga differenti ghal dak li kien ipprova jitlob b'talba precedenti li gietdeterminata minn sentenza precedentement. Minn dan isegwi li anki jekk l-oggett ta' talba gdida husimili ghal ta' decizjoni precedenti, din is-similarita` mhix ostaklu ghall-talba gdida ghaliex l-effetti ta' sentenza li tkun ghaddiet in gudikat huma limitati ghal dak li kienu ssottomettew il-partijiet u ghal dak li jkunu ddecidew il-Qrati. Mill-interpretazzjoni li jaghtu d-diversi awturi ta' kifghandha tigi determinata l-identita` ta' l-oggett jidher illi l-ahjar mod hu li tezamina jekk il-kwistjoni mqajjma fit-talbiet attrici gietx jew le deciza minn sentenza li tkun ghaddiet in gudikat.Illi ghalhekk, wiehed irid jara jekk il-punt imqajjem fl-istess talbiet gewx determinati mis-sentenza l-ohra jew jekk baqax irrisolt. Illi jekk il-kwistjoni tkun giet diskussa u deciza, allura jkunhemm l-identita` ta' l-oggett. Dwar l-identita` tal-haga mitluba hu pacifikament ammess li mhux necessarju li l-identita` tkun assoluta u materjali izda bizzejjed l-identita` guridika.

Jekk bejn it-talbiet fit-tieni kawza u dak li gie deciz fl-ewwel kawza jkun hemm kontradizzjoni u mpossibilita` ta' ko-esistenza, allura jokkorri l-element fondamentali tal-gudikat fl-identita` tal-oggett; madan jizdied illi dwar l-indentita` tal-haga mitluba bhala wiehed mir-rekwiziti tal-gudikat, hu pacifikament ammess li mhux necessarju li l-identita` tkun assoluta u materjali, imma tibbasta l-identita` guridika.

Il-gurisprudenza nostrali tmur anke oltre minn hekk peress li huwa ormaj principju assodat tant li gie deciz li l-eccezzjoni ta' res judicata hija wkoll applikabbli meta parti tippretendi li tista' tinnewtralizza l-effikaccja ta' gudikat billi tippromuovi proceduri li huma dijametrikament opposti ghal dawk tal-gudikat.

Il-gudikat jifforma ruhu mhux biss ghar-rigward ta'dak li gie diskuss espressament, imma anke` ta' dak li messu gie diskuss u ma giex diskuss mill-parti li kellha tiddiskutih biex isostni d-domanda jew l-eccezzjonijiet taghha.

Hemm lok ta' eccezzjoni tal-gudikat anke` meta l-mertu tal-kawza ghalkemm distint minn dak ta' qabel jifforma parti mill-istess haga, jekk il-punt kontrovers jibqa' l-istess.

Hu pacifiku li l-gudikat jassorbixxi kull eccezzjoni li, in meritu tal-azzjoni, kien imissha, jew setghet, giet sollevata in relazzjonighall-azzjoni stess.

Dicitura differenti fl-impostazzjoni ta` zewg azzjonijiet rigwardanti l-istess mertu ma jeskludix l-eadem res.

2. Eadem Causa Petendi - Din il-kondizzjoni tirrikjedi li "the cause of the claim" kontenuta fit-talba l-gdida, tkun l-istess bhat-talba precedenti u ligiet deciza minn sentenza li ghaddiet in gudikat. Il-causa petendi hi "the title on which the demandis based". Illi ghalhekk, din hija t-titlu, cioe', l-fatt guridiku li fuqu d-dritt pretiz hu bbazat. Illi sabiex il-kundizzjoni ta' l-"eadem causa petendi" tirnexxi, irid jigi ppruvat li l-kawzali kontenuta fit-talba l-gdida hi fondata fuq l-istess fatt guridiku li kien jifforma l-bazi tat-talba precedenti, li giet determinata b'sentenza li ghaddiet in gudikat. Il-gudikat ma jigix nieqes minhabba id-diversita` ta' motivi tal-'causa petendi'.

3. Eadem Personae - l-identita` tal-kontendenti fiz-zewg kawzi. Dan ma jfissirx li "l-promoturi tal-istess procedura setghu jipproponu mill-gdidkawza identika bl-inseriment ta' persuna li l-presenza taghhom ma kinietx verament necessarja mill-aspett legali.