15/12/2005

OF CRIMINAL APPEAL (SUPERIOR)

DE GAETANO VINCENT, FILLETTI JOSEPH A., SCICLUNA DAVID

IR-REPUBBLIKA TA' MALTA vs NOEL MIZZI

N/A

FINAL JUDGEMENT

N/A

APPELL MILL PIENA - INTERPRETAZZJONI JEW APPLIKAZZJONI SKORRETTA JEW INKOMPLETA TAL LIGI LI ESTA KELLHA INFLUWENZA FUQ IL VERDETT TAL GURATI - PROVOKAZZJONI U AGITAZZJONI TAL MOHH

Il-kwistjoni kollha tirrigwarda l-interpretazzjoni moghtija mill-ewwel Qorti ghall-element ta' provokazzjoni mehtieg sabiex offiza volontarja tista' titqies skuzabbli fic-cirkostanzi msemmija fil-paragrafu (a) u fil-paragrafu (c) ta' l-artikolu 230 tal-Kodici Kriminali. Il-paragrafu (a) jirreferi ghas-sitwazzjoni fejn offiza volontarja fuq il-persuna tkun saret mill-hati wara li kien "ipprovokat b'offiza gravi fuq il-persuna jew b'delitt iehor kontra l-persuna, meta dan id-delitt ikun suggett ghall-piena ta' aktar minn sena prigunerija". Il-paragrafu (c) jirreferi ghas-sitwazzjoni fejn offizavolontarja fuq il-persuna tkun saret mill-hati wara li kien ipprovokat "minn delitt, ta' kull xortali jkun, kontra l-persuna".

L-esposizzjoni tal-ligi li ghamel l-Imhallef li ppresjeda l-gurima kinitx preciza. Difatti l-kliem li uza li "l-hsara tkun tali li f'nies ta' temperament ordinarjukomunement iggib l-effett li ma jkunx kapaci li jqis il-konsegwenzi tad-delitt" huwa kliem il-ligi fejn tittratta d-difiza tal-passjoni istantanja jew agitazzjoni tal-mohh skond il-paragrafu (c) ta' l-artikolu 227 tal-Kodici Kriminali, u huma kliem li jinsabu fil-proviso ta' dak il-paragrafu u japplikaw biss ghal dak il-paragrafu. Fil-kazijiet prospettati mid-difiza taht l-artikoli 230(a) - b'referenza ghall-artikolu 227(a) - u 230(c), it-test huwa wiehed oggettiv (kif qal l-Imhallef li ppresjeda l-guri), izda dan fis-sens li dak li jrid jigi determinat huwa: (1) jekk l-akkuzat ikunx ghamel offiza volontarja fuq il-vittma u (2) jekk tali offiza saritx bhala reazzjoni (jigifieri hemmx verament in-ness immedjat ta' kawza u effett) ghall-aggressjoni fuqu mill-vittma. Jekk l-offiza saret bhalareazzjoni ghall-aggressjoni kif inghad, irid jigi determinat: (3) jekk saritx offiza gravi fuq il-persuna ta' l-akkuzat jew delitt iehor kontra l-persuna suggett ghall-piena ta' aktar minn sena prigunerija (art. 230(a)) - jew (4) jekk sarx delitt, ta' kull xorta li jkun, kontra l-persuna ta' l-akkuzat (230(c)). Dawn il-provokazzjonijiet, pero`, jiswew lill-akkuzat, ossia lill-hati, biss meta jkunu saru "fil-waqt ta' l-azzjoni li taghha jingiebu bhala skuza" (art. 235), u cioe` li l-akkuzat ikunirreagixxa ghal aggressjoni li qed issirlu dak il-hin stess, irreagixxa ghal att estern specifiku.

Kwantu ghall-applikazzjoni ta' l-artikolu 229 tal-Kodici Kriminali, l-appellant huwa korrettmeta jghid li dan strettament mhux applikabbli ghall-kazijiet indikati fl-artikolu 230(a) u (c). L-artikolu 229 difatti jirreferi biss ghal sitwazzjonijiet fejn l-iskuza tal-passjoni istantanja jew agitazzjoni tal-mohh imsemmija fl-artikolu 227(c) mhix ammissibbli. U mit-traskrizzjoni ta' l-indirizzjidher evidenti li l-ewwel Qorti abbinat dan l-artikolu ma' l-iskuzanti taht l-artikolu 230(a) u (c); ghandu jizdied jinghad, pero`, li kemm fid-duttrina kif ukoll fil-gurisprudenza d-difiza, ossia skuzanti, tal-provokazzjoni (sija taht il-paragrafu (a) ta' l-artikolu 227 kif ukoll taht il-paragrafu (c) ta' l-artikolu 230) giet ritenuta mhux ammissibbli meta min jinvokaha ikun hu stess li pprovoka jew ta lok ghall-agir imsemmi fil-paragrafi (a) u (c) surriferiti. Hekk ukoll mhux ammissibbli l-iskuzanti tal-provokazzjoni meta l-akkuzat ikun gja` ghamel il-hsieb li joqtol jew li jaghmel offizavolontarja fuq il-persuna qabel ma ssehh l-aggressjoni tal-vittma, ghax f'dan il-kaz ma jkunx jista'jinghad li l-akkuzat ikun verament "irreagixxa" ghall-agir tal-persuna l-ohra.

Minkejja xi nuqqasijiet fl-indirizz il-Qorti trid tiddetermina jekk minkejja dawn in-nuqqasijiet jistax jinghad "illi ma saret ebda amministrazzjoni hazina tal-gustizzja" (artikolu 501(1)(b) proviso tal-Kodici Kriminali), u dan jinnecessita ezami approfondit tal-provi.