01/07/2005

OF APPEAL (CIVIL, SUPERIOR)

DE GAETANO VINCENT, CAMILLERI JOSEPH D., FILLETTI JOSEPH A.

GALEA JOSEPH PRO ET NOE vs CAMILLERI MARIA

N/A

FINAL JUDGEMENT

GALEA JOSEPH PRO ET NOE vs CAMILLERI MARIA - 43/1986/3 - TA' L-APPELLI CIVILI (SUPERJURI), MALTA

SUCCESSJONI, KAPACITA` LI TIDDISPONI B`TESTMENT - PERSUNI LI MA JKUNUX F`SENSIHOM FI ZMIEN IT-TESTMENT - SUCCESSJONI, TESTATUR IKUN SOGGETT TA` QERQ

L-inkapacita` mentali u l-ingann ma jistghux jissussistu flimkien ghax jew it-testatrici kienet kapaci taghmel testment, imma giet ingannata biex tiffavorixxi lil xi hadd a skapitu ta' haddiehor; inkella ma kienitx kapaci xejn ghax milquta minn infirmita` mentali.

Testment huwa prezunt validu u l-annullament tieghu huwa konsiderat haga ferm serja. It-testatur ghandu jitqies li ghamel it-testment bil-pjena volonta` tieghu u b'hekk kwalunkwe allegazzjoni a rigward tal-validita` o meno tat-testment trid tigi ippruvata.

Biex l-ghemil qarrieq ikun mottiv ta' nullita` irid jintwera li l-qerq uzat ikun tali li, minghajru, it-testatur ma kienx jaghmel id-disposizzjonijiet testamentarji li fil-fatt ghamel. Il-fatt wahdu li testatur jiddisponi f'testment b'mod li joqghod ghax-xewqata' persuna ohra u biex jikkuntentaha ma jitqiesx bhala bizzejjed biex jista' jinghad li tali testment huwa frott il-qerq. Ghaliex biex l-impunjattivita` tirnexxi jehtieg jirrizulta li r-rieda tat-testatur giet imdawra minhabba tali qerq u li t-testatur ma kienx jiddisponi kif iddispona li kieku makienx ghall-qerq li twettaq." Inoltre, f'dawn il-kazijiet il-provi ghandhom ikunu cari u konkludenti. Minn dan jirrizulta bic-car li mhux kull zeghil jew suggestjoni huwa kawza ta' nullita` - iridikun hemm id-dolo.

Il-kapacita` li persuna tiddisponi minn hwejjigha permezz ta' testment hija prezunta;

Biex wiehed jiddisponi minn hwejgu mhijiex mehtiega mhix mehtieg mohh perfettament u rigorozament f'siktu imma huwa bizzejjed dak l-uzu limitat tar-raguni li jippermetti l-koxxjenzata' dak illi jsir. Huwa sufficjenti li dak li jiddisponi b'testment ikun moghni b'percezzjoni, razzjocinju jew memoria sufficjenti sabiex ikun kapaci li jiddetermina u jkollu volona' ragunata u jkunjaf jaghzel u jopera dwar il-persuni u l-hwejjeg.

Il-prova ta' l-inkapacita` tispetta lil minjallegaha. Tali provi trid tkun shiha u rigoruza tali li taccerta li de cuius waqt li kien qed jaghmel it-testment ma kienx koxxjenti u ma kellux volonta` proprja dwar l-att li kien qed iwettaq.

Fattur determinanti sabiex tigi stabbilita s-sanita` mentali hija r-ragjonevolezza tad-disposizzjonijiet kontenuti fit-testment. Ghandhom ukoll relevanza qawwija id-deposizzjonijiet ta' nies professjonali bhal tabib kuranti tat-testatrici u n-nutar li ikkonfezzjona t-testment dwar l-istat u l-komportament tat-testatrici fiz-zmien rilevanti.