25/02/2005

CONSTITUTIONAL

DE GAETANO VINCENT, CAMILLERI JOSEPH D., FILLETTI JOSEPH A.

GERA DE PETRI TESTAFERRATA BONICI GHAXAQ vs AVUKAT GENERALI U KUMMISSARJU TAL-ARTIJI

N/A

PARTIAL SENTENCE

GERA DE PETRI TESTAFERRATA BONICI GHAXAQ vs AVUKAT GENERALI U KUMMISSARJU TAL-ARTIJI - 537/1996/1 - CONSTITUTIONAL, MALTA

PROVA, PRODUZZJONI TA` PROVI GODDA FL-ISTADJU TA` L-APPELL

Il-paragrafu (b) tas-subartikolu (1) tal-Artikolu 208 tal-Kap. 12 jiddisponi li:

208. (1) Ebda xhud li ma jkunx ingieb fil-qorti ta' l-ewwel grad, ma jista' jingieb fl-appell, hlief -

...

(b) meta, bil-gurament jew b'mezzi ohra, jigi ppruvat li l-parti li trid iggib ix-xiehda ta' dak ix-xhud ma kinitx taf biha, jew ma setghatx, bil-mezzi li taghti l-ligi, iggib dak ix-xhud fil-qorti ta' l-ewwel grad;

Dan is-subinciz huwa intiz ghal dawk il-provi li kienu jezistu fiz-zmien meta l-kawza kienet quddiem il-qorti ta' l-ewwel grad izda li, jew il-parti ma kienitx taf bihom, jew ma setghetx bil-mezzi li taghti l-ligi - jigifieri minhabba xi impediment legali - iggibhom akonjizzjoni ta' dik il-Qorti ta' l-ewwel grad.

Hawnhekk saret talba sabiex issir prova ta'bdil fic-cirkostanzi wara li inghatat is-sentenza tal-Prim' Istanza.

Il-Qorti ta' l-Appell, bhala qorti ta' revizjoni, hi msejha principalment biex tara jekk l-ewwel Qorti, bil-provi li kellhaquddiemha - u li, bhala regola, ikunu provi li jirreferu ghal fatti kif kienu meta gie intavolat ir-rikors promotur - kienitx korretta, legalment u/jew fattwalment li tasal ghall-konkluzjoni li effettivament waslet ghaliha. Huwa veru li jista' eccezzjonalment ikun hemm fatti u cirkostanzi li javveraw ruhhom wara d-data tar-rikors promotur, u xi minn daqqiet anke wara d-data tas-sentenza ta' l-ewwel grad, li jistghu jincidu materjalment fuq l-ezitu tal-kawza, izda provi godda dwar dawn il-fatti ucirkostanzi ghandhom, se mai, jigu kkunsidrati taht il-paragrafu (d) tal-imsemmi subartikolu 1 tal-Artikolu 208, u mhux taht il-paragrafu (b).

Pero` r-regola tibqa' li dak li jrid jigi ppruvat mir-rikorrent jew mill-attur biex jirnexxi hija s-sitwazzjoni kif kienet fil-mument tal-presentatatar-rikors promotur, u mhux dak li gara wara, wisq anqas dak li gara wara li tkun inghatat is-sentenza appellata. Dan huwa wkoll is-sens ta', u l-ispirtu wara, il-paragrafu (b) tas-subartikolu (1) tal-Artikolu 206, li jipprovdi li "Meta smigh tal-kawza jinghalaq ma tista' tinghata l-ebda xiehda ohra, hlief ghal raguni gusta u bil-permess tal-qorti." Il-buon sens jiddetta li ghandu jkun hemm terminu ghall-presentata tal-provi, u mhux kollox jibqa' "open ended".