22/10/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

CUSCHIERI NOEL

DIRETTUR TAL-KUNTRATTI vs OFFICE ELECTRONICS LIMITED

N/A

FINAL JUDGEMENT

DIRETTUR TAL-KUNTRATTI vs OFFICE ELECTRONICS LIMITED - 707/1998/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

KAZ FORTUWITU, ELEMENTI TA` - KAZ FORTUWITU, ZIEDA FIL-PREZZIJIET

Gie ritenut li f' kaz ta' inadempjenza kontrattwali, biex id-debitur jezimi ruhu minn kwalumkwe responsabbilita' jehtieg jipprova li l-inadempjenza tieghu kienet dovuta ghall-ostakolu derivanti minn kawza esterna, li ma kienx imputabbli ghalih, la direttament u lanqas indirettament, u li wkoll kieninsormontabbli u imprevedibbli permezz tad-diligenza ordinarja li huwa kien obbligat juza; ghax mhux obbligat li juza d-diligenza straordinarja peress illi fin-nuqqas ta' dina ma hemmx htija skond il-ligi. Inoltre, "ghall-applikazzjoni tal-prevedibbilita' ta' l-event ghandha tigi applikata t-teorija tal-bonus paterfamilias li fin-nuqqas taghha ggib il-culpa tad-debitur, li allura jisnatura l-kuncett ta' forza maggiore".

L-applikazzjoni tat-teorija tal-'presupposti kontrattwali' jew klawsola rebus sic stantibus li skond il-principji taghna huwa presuppost illi l-partijiet riedu dak il-kuntratt that ic-cirkostanzi imperanti fil-mument tal-kontrattzzjoni.

Il-prova tal-forza magguri jew tal-kaz fortuwitu, bhala kawza liberatrici tar-responsabbilita', ghandu jaghmilha d-debiturli qed jallegaha; u l-kreditur kull ma jirid jipprova huwa l-ezistenza tal-obbligazzjoni. Spetta allura ghad-debitur li jressaq il-prova tal-inesegwibilita' tal-obbligazzjoni minnu assunta minhabbaforza rrezistibbli minnu allegata. Inoltre, kull kaz ghandu jigi konsidrat ghalih peress illi c-cirkustanzi ta' zmien jew ta' natura ohra jistghu jbiddlu s-soluzzjoni fis-sens illi l-event, fejn kien imprevidibbli f' kaz isir previdibbli f' kaz iehor, u ghalhekk l-esekuzzjoni jew l-inevitabilita ma tkunx impossibbli.

Fuq il-kazijiet ta' diffikulta' fl-ezekuzzjoni ta' kuntratt minhabba awment fil-prezzijiet, il-gurisprudenza nostrana tinsenja: "Veru huwa . li l-gholi tal-prezz mhix raguni valida biex tiggustifika l-'forza maggiore' specjalment fil-kuntratti aleatorji, kif inhu l-appalt, izda gie anke ritenut illi l-prezz, anzi f' kazijiet bhal dawn, ma ghandhux ikun tali illi jgib hsara enormi lid-debitur" " .. meta l-ezekuzzjoni ta' l-obbligazzjoni ssir impossibbli jew tant gravuza ghad-debitur, illi min ghandu jiggudika jara li ma jkunx gust li d-debitur jigi kundannat ghall-adempiment taghha."