08/07/2004

CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION)

MICALLEF JOSEPH R.

ELLUL SULLIVAN ANDREW ET vs L-AVUKAT GENERALI ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

ELLUL SULLIVAN ANDREW ET vs L-AVUKAT GENERALI ET - 10/2003/1 - CIVIL FIRST HALL (CONSTITUTIONAL JURISDICTION), MALTA

Yes

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, IMPARZJALITA` OGGETTIVA - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, IMPARZJALITA` SOGGETTIVA - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, LIMITI TA` GURISDIZZJONI TAL-QRATI B`KOMPETENZA KOSTITUZZJONALI - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, PREZUNZJONI TAL-INNOCENZA - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, RIKORS KOSTITUZZJONALI MA JISTAX ISERVI BHALA FORMA TA` APPELL MILL-QRATI ORDINARJI - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, SMIEGH XIERAQ - PREZUNZJONI TA` L-INNOCENZA ELEMENT ESSENZJALI TA`

Il-garanziji minimi msemmija fl-artikoli 6 u 7 tal-Konvenzjoni ghad-Drittijiet Fundamentali tal-Bniedem huma l-anqas garanziji li persuna mixlija b'reat kriminali ghandha x'tistenna li tinghata fil-procediment li tkun imdahhla fihom: inghad b'awtorita' mill-Qorti ta' Strasburgu li l-jedd ghal smighxieraq minn qorti indipendenti u imparzjali huwa wiehed miftuh, moghni bil-possibilita' li jigbor fih jeddijiet ohrajn li dak l-artikolu specifikatament ma jsemmix. Fost dawn, wiehed isib il-principju tal-prezunzjoni tal-innocenza.

Il-prezunzjoni tal-innocenza tfisser, fost l-ohrajn, li l-piz tal-prova jaqa' generalment fuq il-prosekuzzjoni. Madankollu, dan ma jfissirx li f'kull kaz il-piz tal-prova irid ikun biss fuq il-prosekuzzjoni. L-artikolu 6(2) tal-Konvenzjoni u kif ukoll l-artikolu 39(5) tal-Kostituzzjoni taghna jaghrfu dan, f'tal-ahhar b'mod espress permezz ta' proviso. L-artikoli msemmija ma humiex kontra li xi ligi tistipula ghal prezunzjonijiet ta' fatt jew ta' drittli jahdmu kontra l-persuna mixlija. Izda huwa mistenni li l-Istat jillimita tali prezunzjonijiet b'mod ragonevoli li jiehu qies tas-siwi ta' dak li l-kaz jinvolvi u tal-jeddijiet tad-difiza xierqa.Fost tali prezunzjonijiet li tqiesu li ma jmorrux kontra l-imsemmija artikoli giet identifikata dikfejn direttur ta' kumpannija jitqies hati ta' offiza mwettqa mill-kumpannija li taghha huwa direttur.

Ir-rimedju kostituzzjonali ma jaghtix lok ghal ri-interpretazzjoni tal-ligi u tal-fatti lijkunu saru minn Qorti precedenti u li allegatament tkun kisret id-drittijiet tar-rikorrent.

Ghar-rigward tal-jedd ta' smigh xieraq minn qorti imparzjali, irid jigi iccarat li meta wiehed jigibiex iqis kif japplika l-artikolu 6(1) tal-Konvenzjoni b'rabta mal-Qorti tal-Appell, iridu tabilforsjitqiesu l-fatturi processwali partikolari tal-kaz, b'mod illi biex wiehed jiddetermina jekk kienxhemm ksur tal-jedd ta' smigh xieraq, wiehed irid iqis il-process kollu kemm hu, maghduda maghhom l-imgiba tal-Qorti li tkun u kif ukoll ta' kif l-interessi tal-persuna mixlija kienu mressqa u mharsinmill-istess qorti.

Jidher li meta quddiem il-Qrati Maltin tqanqlet il-kwestjoni tal-parzjalita' ta' gudikant bhala okkazjoni ta' ksur ta' jedd ghal smigh xieraq, kellu jintwera ghas-sudisfazzjon ta' din il-Qorti li, fil-kaz partikolari, jehtieg jirrizultaw flimkien zewg kwalitajiet ta' parzjalita', jigifieri dik suggettiva u dik oggettiva. B'tal-ewwel, wiehed jifhem id-dispozizzjoni u konvinciment partikolari tal-gudikant li jkun, u, b'tat-tieni, jekk il-gudikant li jkun kienx jaghti garanziji bizzejjed li jnehhi kull dubju legittimu li l-konvinciment personali tieghu fil-kaz ma kienxwiehed suspett. Minhabba li tezisti l-presunzjoni li gudikant huwa imparzjali sakemm ma jintweriexmod iehor, min jallega l-parzjalita' ta' gudikant irid jipprova tali parzjalita' fil-fatt u mhux biss iqanqal dubju legittimu b'inferenza jew semplici bizgha.

Huwa stabilit ukoll li l-fatt wahdu li gudikant jigi msejjah jiddeciedi aktar minn darba wahda kawzi li jolqtu lill-istess persuna mnissilin minn "fatti" differenti, ma jgibx mieghu il-konsegwenza li, hekk kif jaqta' l-ewwel wahda minn tali kawzi, isir "pregudikat" dwar dik il-persuna fir-rigward tal-kawzi li jifdal. Dan jinghad sewwsew b'harsien tal-prezunzjoni fuq imsemmija tal-imparzjalita' tal-gudikant li "se presume jusqu'ala preuve du contraire". Min-naha l-ohra, ghal dak li jirrigwarda t-test oggettiv, wiehed irid jarajekk tirrizultax xi cirkostanza li tnissel fil-parti jew f'mohh il-pubbliku suspett legittimu dwarl-imparzjalita' tal-Qorti. Cirkostanza wahda, fil-qafas tal-process kollu, tista' tkun bizzejjed biex issejjes l-ilment tan-nuqqas ta' imparzjalita'.

M'huwiex bizzejjed li l-kriterju ta' imparzjalita' soggettiva jissemma bhala semplici suspett: jehtieg li jkun ippruvat kif imiss. Kulhadd jista' jidhollu suspett li l-gudikant li jkun ta sentenza li l-ezitu taghha ma jintghogobx minn xi parti, sata' ma kienx imparzjali. Imma dan m'huwiex bizzejjed biex iwassal ghas-sejbien ta' cirkostanza ta' imparzjalita' jew ta' smigh xieraq.

Biex kumment minn gudikant jitqies li juri xaqlibjew imparzjalita' li tikser il-jedd ta' smigh xieraq, jehtieg li jintwera li dak il-kumment ikun imur izjed 'il barra mil-limiti ta' apprezzament ghall-mertu li jkun jinsab quddiem dak il-gudikant. Ezempju li jista' jinghata ta' kumment jew rimarka parzjali censurabbli waqt smigh huwa dak fejn, irrispettivament mill-mertu li jkun qieghed jigi mistharreg, il-gudikant jghaddi rimarka li tolqot lill-parti dwar ir-razza, s-sess, it-twemmin jew il-fama taghha u li ma jkollhom x'jaqsmu xejn mal-mertu tal-kawza.

Meta gudikant ifisser il-fehma tieghu fil-kitba ta' sentenza jew provvediment lijkun qieghed jaghti, f'dak il-waqt huwa mistenni li jkun wasal ghal xi ghamla ta' konkluzjoni. Fil-mument meta qieghed jaghti s-sentenza huwa mistenni li juri grad ta' konvinzjoni li tkun il-frott ta' deliberazzjoni serena, konsiderazzjoni u studju li jipprecedu l-ghoti ta' dik is-sentenza jew ta'dak il-provvediment. Il-fatt li, mbaghad, is-sentenza tkun minsuga fuq dik il-fehma huwa l-espressjoni konsegwenzjali logika tal-konsistenza li sentenza trid tixhed li thaddan. Izda din il-konvinzjoni murija f'sentenza jew fi provvediment m'hijiex xhieda, wahedha, ta' pregudizzju jew ta' parzjalita' fil-gudikant.