13/02/2001

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCICLUNA DAVID

CARUANA NANCY vs CAMILLERI ODETTE

N/A

NOT AVAILABLE

CARUANA NANCY vs CAMILLERI ODETTE - 413/1996/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

CITAZZJONI, PIZ TAL-PROVA TA` ALLEGAZZJONI - DANNI, KONTRIBUTORJETA` - DANNI, SKOP TA` AZZJONI GHAR-RIZARCIMENT TA` - DANNI, VOLENTI NON FIT INIURIA - KOLLIZJONI, DOVERI TA` MIN ISUQ - KOLLIZJONI, FORZA MAGGURI - KOLLIZJONI, PIZ TAL-PROVA - KOLLIZJONI, SEAT BELT - PROCEDURI CIVILI - PROCEDURI KRIMINALI - PROVA, GRAD TA` - PROVA, PIZ TA`

Il-piz tal-prova ta' dak li hemm allegat fic-citazzjoni jinkombi fuq l-atturi li qeghdin jaghmlu l-imsemmija allegazzjoni u dana in bazi ghall-principju legali 'ei incumbit probatio qui dicit non ei qui negat'. Il-Qrati taghna pero`, fuq l-iskorta ta' awturi Inglizi eminenti, jaghmlu distinzjoni bejn il-prova li jehtieg li ssir f'kawza kriminali u l-prova li ghandha ssir f'kawza civili fis-sens illi filwaqt illi f'kawza kriminali l-htija ta' l-akkuzat trid tigi ppruvata 'beyond reasonable doubt', f'kawza civili bizzejjed li jkun hemm 'moral certainty', certezza morali f'mohh il-gudikant izda mhux bizzejjed li jkun hemm 'a mere possibility'. Din ic-certezza morali ghandha tigi bbazata fuq fatti ppruvati bi provi espressi u fuq l-inferenzi li naturalment u probabilment jemergu minn dawn il-fatti. Ic-certezza morali, rikjesta f'kawza civili, hija l-effett tal-'balance of probabilities'.

Min jallega li dak li gara kien dovut ghall-'inevitable accident' bhal ma qed jaghmel il-konvenut f'dan il-kaz, fejn qed ighid li dak li gara kien dovut ghal 'casus' ghandu l-obbligu li jippruvah.Dan il-principju huwa ormai pacifiku fil-gurisprudenza nostrali u gie mehud mid-dottrina u gurisprudenza Ingliza.

Minkejja li l-principju generali huwa li l-attur ghandu jipprova l-fatti allegati minnu, meta l-konvenut jallega fatti ohra sabiex jiddefendi ruhu u dawn huma kontestati mill-attur, il-piz tal-prova jinqaleb fuq il-konvenut.

F'certi kazi rigwardanti incidenti tat-traffiku mhux necessarju ghall-attur li jipprova n-negligenza tal-konvenut peress illi l-Ligi tipprezumi tali negligenza min-natura tal-incident.

Il-principju 'volenti non fit iniuria', ifisser li jrid ikun hemm ftehim, espress jew implicitu, bejn il-partijiet li wahda minnhom tiehu riskju li ssofrihsara kagunata mill-ohra. Biex ikun hemm ftehim tacitu jehtieg li jigi ppruvat min sofra d-dannu kellu xjenza pjena tan-natura u estensjoni tar-riskju li kien qed jassumi u li jigi ppruvat ukoll li meta assuma r-riskju, huwa ghamel dan bil-ftehim li r-riskju jaqa' fuqu u mhux fuq haddiehor, u dan ghaliex il-massima hija 'volenti non fit iniuria' u mhux 'scientia non fit iniuria'.

Hawnhekk,l-attrici ma kenitx liebsa seat-belt. Izda lanqas il-konvenuta ma kienet libsitu. Inoltre l-uzu tas-seat-belt fiz-zmien tal-incident kien ghadu mhuwiex obbligatorju. Ma irrizultax li l-konvenuta kienet talbet lill-attrici tilbsu u li din naqset li taghmel hekk. Ma irrizultax li kien hemm xi ftehimbejn il-partijiet la espress u lanqas implicitu li f'kaz ta' dannu r-riskju jaqa' fuq l-attrici. L-uniku ftehim li jidher li kien hemm kien li meta johorgu nhar ta' Sibt daqqa tmur l-attrici ghall-konvenuta u daqqa l-konvenuta ghall-attrici. Fil-gurnata in kwistjoni kienet il-konvenuta li tat lift lill-attrici u d-dover taghha kien li ssuq bi prudenza u twassalha lura z-Zurrieq shiha u mhux tispicca mwegga' f'incident awtomobilistiku. Barra minn hekk minn imkien ma jirrizulta li kieku l-attricikienet liebsa s-seat-belt d-dannu kien jonqos. Il-Qorti ikkonkludiet li ma jistax jitqies li kien hemm xi kontributorjeta` minhabba n-non-uzu tas-seat-belt.

Il-Gustizzja li taf il-Qorti hija dik li fil-limiti tar-realta' u kemm huwa possibbli, terga' tpoggi lill-vittma, ta' kwalsiasi att ingust, fl-istat li kienet qabel. Huwa ingust li f'dawn il-kazijiet, u fejn ir-restituzzjoni fizika tal-gisem u s-sahha tal-vittma ta' l-att illegali u ingust ta' haddiehor mhumiex possibbli, ma tassikurax kemm tista' kompensazzjoni adegwata.