21/04/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

SCIBERRAS PHILIP

HERRERA JOSE' DR. vs DEBATTISTA GAETANO

N/A

FINAL JUDGEMENT

N/A

DANNI, EX CONTRACTU - ECCEZZJONIJIET, ELEMENTI TAL-ECCEZZJONI INADEMPLENTI NON EST ADEMPLENTUM - KUNTRATT, INADEMPJENZA KONTRATTWALI - KUNTRATT, INADEMPLENTI NON EST ADEMPLENTUM - KUNTRATT, NECESSITA` TA` DIKJARAZZJONI GUDIZZJARJA GHAL-HALL TA` - KUNTRATT, RIMEDJI DISPONIBBLI F`KAZ TA` INADEMPJENZA

Kif jinghad fl-Artikolu 992 (1) tal-Kodici Civili, "il-kuntratti maghmula skond il-ligi ghandhom sahha ta' ligi ghal dawk li jkunu ghamluhom". Din l-espressjoni tesprimi enfatikament il-kuncett illil-kuntratt, kemm ghal dik li hi modifikazzjoni tieghu, l-obbligazzjonijiet reciproci u r-rizoluzzjoni tieghu, ma jistax jigi alterat jew rizolut bil-volonta` unilaterali ta' xi parti fost il-kontraenti. Fi kliem iehor f' dan it-tip ta' kuntratt hadd mill-partijiet ma seta' jaqbad u jirrizolvih ad nutum u b' mod unilaterali, kif hekk insibu, ad exemplum, fil-kaz tal-kommittent taht il-kuntratt ta'appalt a norma ta' l-Artikolu 1640 (1) tal-Kodici Civili;

A propozitu, jissokta jinghad fis-subinciz (2) ghall-imsemmi Artikolu 992 tal-Kapitolu 16 illi "l-kuntratti ma jistghux jigu mhassra hlief bil-kunsens ta' xulxin tal-partijiet, jew ghal ragunijiet maghrufin mil-ligi".

Fost ir-ragunijiet preveduti mil-ligi ghar-rizoluzzjoni tal-kuntratti hemm il-kondizzjoni rizoluttiva tacitafil-kaz li wahda mill-partijiet tkun inadempjenti (Artikolu 1068 tal-Kodici Civili) ... Hemm bzonn illi l-inadempiment ikun gravi u proporzjonat ghall-konsegwenzi derivanti mir-rizoluzzjoni.

L-eccezzjoni "inadempleti contractus" tista' tigi sollevata b'mod generali fil-kuntratti sinallagmatici kollha, u indipendentement mir-rizoluzzjoni tal-kuntratt, jissokta jirrileva illi "ir-rekwiziti biex din l-eccezzjoni tirnexxi huma (I) l-inadempjenza ta' l-attur tkun tolqot xi obbligu tieghu li jkun parti ntegrali mill-ftehim (ii) l-inadempjenza trid tkun verament imputabbli lill-attur u (III) irid ikun hemm proporzjonalita` bejn l-inadempjenza tal-partijiet.

Hu principju tal-ligi li l-kolpa ta' l-inadempiment hi prezunta. Dan a sensu ta' l-Artikolu 1125 tal-Kodici Civili. L-Artikolu 831 ta' l-Ordinanza VII ta' l-1868 (illum l-Artikolu 1125 tal-Kapitolu 16) jistabbilixxi principjugenerali applikabbli ghal kull xorta ta' obbligazzjonijiet u jaghti azzjoni ta' danni kontra min jonqos u jikser l-obbligazzjonijiet li jkun refa' fuq spallejh";

B' mod generali wkoll id-dannijikkonfiguraw ruhhom fit-telf li l-kreditur ikun bata u l-qligh li jkun gie mtellef (Artikolu 1153). Naturalment, eliminat il-fatt ta' l-ghemil doluz, "id-debitur hu obbligat biss ghal dawk id-dannili basar jew li wiehed seta' jobsor fiz-zmien ta' l-obbligazzjoni." (Artikolu 1136);