01/03/2004

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

CARUANA FRANCESCO vs CARUANA NAZZARENO ET

N/A

PARTIAL SENTENCE

CARUANA FRANCESCO vs CARUANA NAZZARENO ET - 1153/1974/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

SUCCESSJONI, LEGITTIMA - KIF TIGI KALKOLATA - SUCCESSJONI, LEGITTIMA - KOMPUTAZZJONI TA` - SUCCESSJONI, LEGITTIMA - NATURA TA` - SUCCESSJONI, LEGITTIMA - ZMIEN RELEVANTI GHALL-KOMPUTAZZJONI TA` - SUCCESSJONI, LEGITTIMARJU MHUX WERRIET

Il-ligi tqis il-legittima bhala parti mill-gid tal-mejjet u mhux bhala sehem mill-wirt tieghu (hereditatis portio) u ghalhekk il-legittimarju m'huwiex semplici kreditur tal-wirt u lanqas ma huwa mistenni li jaghmel tajjeb ghad-djun tieghu (ghalkemm l-ammont ta' djun tal-wirt ihallu effett fuq is-sehem tal-legittima li l-legittimarju jkollu jedd jircievi). Il-legittimarju, ghalhekk, ma jitlifx il-jedd ghal-legittima jekk kemm-il darba jirrinunzja ghall-wirt, u ma jistax jippretendi dak li jmissub'legittima qabel ma jkun irrinunzja ghall-wirt. Il-legittimarju jrid jitlob il-legittima minghandmin ikun inhatar (jew accetta li jkun) werriet;

Isegwi li l-legittima trid tinghata in natura, jigifieri tkun maghmula minn kull haga mill-gid tal-mejjet li jew tkun ghadha taghmel parti mill-assi tieghu mal-mewt, jew tkun iddahhlet idejalment lura fil-wirt jekk il-mejjet ikun matul hajtu iddispona b'liberalita' minn izjed minn dak li taghtih il-ligi. Il-legittima tinhadem fuq il-wirt kollu (maghdud dak li t-testatur ikun ta b'xejn matul hajtu wkoll bi hsieb ta' z-zwieg), wara li jitnaqqsu d-djun u l-ispejjez tal-funeral u dak il-gid kollazzjonabbli li l-legittimarju ikun ha minghandit-testatur, u tinghata fi proprjeta' shiha mehlusa minn kull piz jew kondizzjoni;

Il-gurisprudenza gharfet zewg sitwazzjonijiet partikolari f'kaz fejn tintalab il-legittima: l-ewwel kaz hu dak li jikkontempla l-aljenazzjoni mill-werrieta ta' bicca mill-gid tal-wirt wara l-ftuh tieghu (u waqt li kien ghaddej is-smigh tal-kawza), filwaqt li t-tieni kaz hu dak li jikkontempla s-sitwazzjoni fejn il-gid li minnu kellha tittiehed il-legittima baqa' kollu f'idejn il-werrieta. Fl-ewwel ipotezi, il-kriterju kellu jkun li l-valur tal-gid hekk trasferit kellu jitqies bhala dak taz-zmien meta sejra tigi likwidata l-kwota legittimarja bis-sentenza. Fil-kaz tat-tieni ipotezi, il-valur tal-gid kellu jkun dak fiz-zmien li nfetah il-wirt, u b'mod izjed preciz: "li, ghall-finijiet tal-operazzjonipreliminari ta' komputa li hija r-riunjoni fittizja tal-assi ereditarju in kwantu diretta ghar-rikostruzzjoni tal-patrimonju kollu tad-decuius (li l-ligi tikkunsidra bhala terminu ta' riferiment ghad-determinazzjoni tal-kwota disponibbli u, b'rifless ta' dik indisponibbli, anke biex talvolta tigi affermata jew eskluza l-ezistenza tal-lezjoni tal-legittima) bilfors wiehed irid jirriporta ruhu ghall-valuri fiz-zmien tal-apertura tas-successjoni, tenut kont, naturalment, f'dan ir-rigward, tad-dispozizzjonijiet rilevanti tal-ligi relattivi ghall-kollazzjoni";

Jidher li ghal din ir-regola hemm eccezzjoni fil-kaz fejn il-gid li jkun imiss lil-legittimarju jitgharraq ghal raguni jew kawza fortuwita jew minhabba force majeure li ghaliha l-werriet ma jkunx jahti jew fejn il-werriet ma jkunxjahti ghad-dewmien biex il-legittimarju jitqieghed fil-pussess tal-gid li jmissu bhala legittima.F'dawn il-kazi, hemm il-fehma li l-legittima ghandha titqies fuq kemm ikun sar jiswa dak il-gid fil-kundizzjoni li jkun gie ridott, salv kull jedd li l-legittimarju jiehu sehem minn xi kumpens li jista' jithallas dwar il-hsara mgarrba minn dak il-gid;