25/09/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

REGISTRATUR TAL-QRATI SUPERJURI vs GRIMA ADRIAN PRO ET NOE

N/A

PARTIAL SENTENCE

REGISTRATUR TAL-QRATI SUPERJURI vs GRIMA ADRIAN PRO ET NOE - 182/2000/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

CITAZZJONI, DIKJARAZZJONI GURAMENTATA TISTA` SSERVI BIEX TICCARAHA - CITAZZJONI, TIFSIRA CARA U SEWWA TAL-OGGETT U R-RAGUNI TAT-TALBA - DISPREZZ LEJN L-AWTORITA` TAL-QORTI, INOSSERVANZA TA` MANDAT TA` INIBIZZJONI - DISPREZZ LEJN L-AWTORITA` TAL-QORTI, NATURA TAL-PROCEDURI - DISPREZZ LEJN L-AWTORITA` TAL-QORTI, ORDNI TAL-QORTI MA JISTGHAX JIGI INJORAT - DISPREZZ LEJN L-AWTORITA` TAL-QORTI, PROCEDURI JINBDEW MIR-REGISTRATUR TAL-QORTI - DISPREZZ LEJN L-AWTORITA` TAL-QORTI, RATIO TA` L-ISTITUT

Dwar x'jikkostitwixxi tifsir car u sewwa fil-kaz ta' att tac-Citazzjoni, l-ligi tippreskrivi, fost l-ohrajn, li c-Citazzjoni ghandu jkun fiha tifsir car u sewwa tal-oggett u r-raguni tat-talba. Dan ifisser ukoll li l-premessi ghat-talbiet ghandhom iwasslu lil min qieghed jaqra l-att biex jara rabtabejn dawk il-premessi u t-talbiet. Marbut ma' dan ir-rekwizit, hemm il-principju li l-parti mharrka trid tinghata l-fakolta' li tkun tista' tiddefendi kif jixraq lilha nnifisha mill-pretensjoni ta'min iharrikha.

Huwa sewwasew dwar din id-dispozizzjoni li wiehed isib ghadd ta' decizjonijiet tal-Qrati taghna li jfissru l-limiti taghha fid-dawl tal-eccezzjoni tan-nullita' tal-Att tac-Citazzjoni minhabba n-nuqqas ta' harsien tal-ligi. Hafna minn dawn id-decizjonijiet inghataw minhabba lijkun gie allegat li t-talba kienet incerta, x'aktarx sintesi ta' jeddijiet li kull wiehed minnhom jaghti lok ghal azzjoni distinta u separata. Ghal xi zmien, il-forma tal-att gudizzjarju kienet issaltan, imma, biz-zmien u b'interventi tal-legislatur, issawret it-tejorija maghrufa bhala tal-ekwipollenti li nisslet il-principju li m'hijiex mehtiega ebda ghamla espressa ghall-proposizzjoni tal-azzjoni.

Ghalhekk, citazzjoni m'ghandhiex tigi mwaqqgha ghajr ghal ragunijiet gravi. Madankollu, jekk in-nuqqas ta' kjarezza jkun ta' ghamla u kwalita' tali li jcahhad b'mod serju lill-imharrek mid-difiza tieghu, ic-citazzjoni ghandha tigi mwaqqgha;

Dwar l-element ta' kjarezza fl-Att tac-Citazzjoni, l-ligi ma tinsistix fuq formola preciza jew kliem partikolari, u sakemm it-talba tkun tista' tinftiehem, ma jimpurtax jekk il-kawzali tkunx imfissra b'mod xott jew sahansitra mifhuma jewimplikata mit-talba nnifisha;

Inghad ukoll li fejn ma jkunx hemm kontradizzjoni ghall-ahharbejn il-premessi u t-talbiet jew bejn it-talbiet innifishom, il-Qrati ghandhom iqisu b'cirkospezzjoni eccezzjoni ta' nullita' ta' att gudizzjarju. Biex att ta' Citazzjoni jghaddi mill-prova tal-validita' huwa bizzejjed li t-talba tkun imfassla b'mod tali li l-persuna mharrka tifhem l-intenzjoni ta'min harrikha u li tali tifsila ma tkunx ta' hsara ghall-imharrek li jiddefendi lilu nnifsu mit-talba tal-attur;

Huwa wkoll mizmum bhala principju generali li n-natura u l-indoli tal-azzjoni ghandhom jigu misluta mit-termini tal-att li bih ikunu nbdew il-proceduri. Normalment, b'dan wiehed jifhem li dak li kellu f'mohhu min ikun fetah il-kawza jkun irid jirrizulta mill-att tac-Citazzjoni innifsu u mhux minn provi li jitressqu izjed 'il quddiem fil-kawza, u ghalkemm id-dikjarazzjoni mahlufa hija mehtiega ad validitatem biex ic-Citazzjoni tkun tiswa, dak li jinghad fl-istess dikjarazzjoni ma jiswa qatt biex jirrimedja dak li jista' jkun nuqqas fl-Att tac-Citazzjoni, ghalkemm jista' jitfa' dawl fuq il-kawzali u jiccaraha. B'dan il-mod, jekk id-difett fit-tfassila tal-att li bih tkuninbdiet il-kawza ma jgibx pregudizzju serju lill-parti mharrka, allura l-procedura tkun tista' tigisalvata basta dan ma jaffettwax is-sustanza tal-azzjoni jew tal-eccezzjonijiet;

Il-procediment tad-disprezz m'huwiex rimedju ghall-persuna li tkun talbet it-tehid tieghu, imma sanzjoni kontra min ikun gab b'idejh u b'ghemilu (jew bl-omissjoni tieghu, skond il-kaz) ksur ta' ordni moghtija lilu. L-attur f'din il-kawza (u bil-procedura illi tfasslet ghal dan il-ghan fl-1995) qieghed huwa nnifsu jesegwixxi ordni moghtija lilu minn Qorti kompetenti biex jibda dawn il-proceduri. L-attur m'ghandu x'jirbah xejn b'tali proceduri ghajr li jizgura li tigi mharsa l-amministrazzjoni tajba tal-gustizzja;

Fil-kaz ta' allegat ksur ta' ordni moghti fil-hrug ta' Mandat ta' Inibizzjoni, wiehedisib dispozizzjoni espressa tal-ligi li tghid x'ghamla ta' sanzjoni jwassal mieghu l-ksur ta' ordnibhal dik. Izda dik is-sanzjoni taghti rimedju lill-parti li favur taghha jkun inhareg il-Mandat, ughalhekk kull allegat ksur ta' dik l-ordni taghti lok ukoll ghat-tmexxija 'l quddiem ta' proceduri kif mahsuba fit-Titolu XVII tal-Kap 12. Min-naha l-ohra, mal-medda tas-snin il-Qrati taghna stabilewminghajr tlaqlieq ta' xejn li min jinsab hati ta' ksur ta' ordni ta' Qorti moghti f'mandat ta' inibizzjoni jsir hati ta' disprezz lejn l-awtorita' taghha ukoll jekk ikun hekk agixxa ghal raguni li wiehed jista' jissimpatizza maghha jew fuq il-fehma li kellu xi jedd jagixxi kif agixxa. Dan il-principju jibqa' japplika wkoll fejn, wara, jirrizulta li l-mandat ta' inibizzjoni nnifsu jkun milqut minn difett li jaghmlu ma jiswiex, u sakemm tali mandat ma jkunx gie mhassar;

M'hemmx dubju li l-procediment ta' disprezz huwa wiehed ta' natura penali, ukoll jekk jiehdu s-sura ta' proceduri civili. Dan igib mieghu illi kull ma tghid il-ligi dwar dan l-istitut ghandu jithares skond il-kelma tal-ligi u l-ispirtu li jhares il-jeddijiet tal-"akkuzat" f'dak kollu li jista' jitqies ta' natura penali. Ghalhekk mhux permess li l-istitut tar-rispett li ghandu jingieb lill-Qorti jitwessa' b'analogija, tixbieh jew tehid minn min ikun ta' inizzjativa li ma hix moghtija lilu mil-ligi. Kien minhabbaf'hekk li l-bidliet fil-ligi procedurali fl-1995 stabilew min ghandu jedd jibda tali proceduri u f'liema cirkostanza, wara zmien twil fejn kien dibattut f'ghadd ta' sentenzi l-problema tal-agent legittimu ta' proceduri bhal dawn;

Il-ligi tfisser min ghandu jibda proceduri ta' disprezz fl-artikolu 1003A tal-Kapitolu 12. F'dak l-artikolu persuna wahda ghandha din is-setgha u dik il-persunam'hijiex individwu privat jew persuna li tallega li nkisrulha l-jeddijiet taghha. Dik il-persuna wahdanija moghtija s-setgha li tibda tali proceduri u li titqies bhala attur fihom hija r-Registraturtal-Qrati. Hemm modi kif persuna li thoss li sar kontra taghha ghamil li jista' jitqies bhala wiehed li jikkwalifika bhala disprezz lejn il-Qorti tigbed l-attenzjoni tar-Registratur biex jibda l-proceduri mehtiega;

Il-process ta' disprezz jimxi indipendentement minn dak civili, u li l-ghanijiet tieghu jmorru lil hinn minn kull kwestjoni, ewlenija jew ancillari, li wiehed jistenna li sejrinikunu meqjusin minn Qorti jew tribunal investit bis-smigh tal-process civili;

In-natura tal-azzjoni ghal disprezz m'hijiex l-istess bhal dik ta' kawza civili "ordinarja", u dan ghaliex huwa accettat li l-azzjoni ghad-disprezz ghandha minn azzjoni penali. Ix-xehta u d-dehra ta' procediment civili m'ghandux ixejjen dan il-fatt. Ladarba dan huwa l-kaz, ir-regoli li jharsu tali procediment ghandhom iharsu wkoll il-htigiet ewlenin marbuta mal-procediment penali, l-izjed fejn jidhol il-harsien tal-jeddijiet tal-parti akkuzata;

Madankollu, lanqas fid-dispozizzjonijiet tal-Kodici Kriminali ma jinghad li c-citazzjoni ghandha ssemmi l-artikolu/i tal-ligi li tahtu jew tahthom tohrog l-akkuza. Nuqqas bhal dan ma jgibx in-nullita' tac-citazzjoni u lanqas tal-procediment mehud tahtha.Fuq kollox, meta l-istess Kodici Kriminali jitkellem dwar il-qima li jmissha tingieb lill-Qorti (Kriminali), dan jaghmel riferenza ghad-dispozizzjonijiet relattivi tal-Kodici tal-Organizzazzjoni u Procedura Civili dwar id-Disprezz;