25/09/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MICALLEF JOSEPH R.

GRECH PAUL ET vs GRECH LAWRENCE ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

GRECH PAUL ET vs GRECH LAWRENCE ET - 380/2001/1 - CIVIL COURT, FIRST HALL, MALTA

DIVIZJONI, KOMODAMENT DIVIZIBBLI - DIVIZJONI, KOMODAMENT DIVIZIBBLI - DEPREZZAMENT - DIVIZJONI, KONSIDERAZZJONIJIET TA` PPJANAR - DIVIZJONI, LICITAZZJONI RIMEDJU STRAORDINARJU - DIVIZJONI, MHUX NECESSARJU LI SSIR TALBA AD HOC GHALL-LICITAZZJONI - DIVIZJONI, PRINCIPJI GENERALI TA` KIF GHANDHA SSIR - DIVIZJONI, PRINCIPJI REGOLATURI TAL-BEJGH IN LICITAZZJONI - PROVA, META HUWA MEHTIEG PERIT TEKNIKU - PROVA, META RAPPORT PERITALI JISTA` JIGI SKARTAT - PROVA, RAPPORT PERITALI

Bil-ligi u b'harsien tal-massima dictum expertorum numquam transit in rem judicatam, il-Qorti mhix marbuta li taccetta l-konkluzjonijiet tar-rapport tal-perit mahtur minnha kontra l-konvinciment taghha nfisha. Imma l-fehmiet ta' perit mahtur minn qorti u maghmula f'rapport imressaq minnu m'humiex semplicement opinjonijiet izda jikkostitwixxu prova ta' fatt, specjalment f'oqsma fejn il-hatra tkundwar hwejjeg teknici. Fehmiet bhal dawk m'ghandhomx, l-aktar fejn parti ma tkunx irrikorriet ghall-hatra ta' periti addizzjonali, tigi mwarrba kif gieb u lahaq, sakemm ma jkunx jidher soddisfacentement li tali fehmiet huma, fil-kumpless kollu tac-cirkostanzi, irragonevoli;

Dan ifisser li huwamholli fid-dehen u d-diskrezzjoni tal-Qorti li tqis jekk il-gid mizmum in komuni jistax jinqasam minghajr xkiel u hsara, skond kriterji stabiliti fid-dritt, kif sejjer jintwera aktar 'il quddiem;

Il-ligi thares il-kwestjoni tal-bejgh b'licitazzjoni kemm fil-Kodici tal-Organizzazzjoni u Procedura Civili (Kapitolu 12) u kif ukoll fil-Kodici Civili (Kapitolu 16), bid-differenza ewlenija bejniethom tikkonsisti filli f'tal-ewwel il-bejgh jintalab minn kreditur ta' sid il-post li jkun ser jinbiegh b'irkant taht l-awtorita' tal-Qorti, filwaqt li f'tat-tieni l-bejgh jitnissel mir-rieda li xihadd minn ghadd ta' sidien li ma jridx jibqa' izjed fi shab mas-sidien l-ohrajn;

Ghalkemm il-bejgh f'licitazzjoni ta' gid immobbli jista' jsir bil-mod li jaqblu dwaru s-sidien kollha, jekk kemm-il darba jsir b'ordni tal-Qorti f'sentenza jew ghax ma jkunx hemm fehma wahda bejn is-sidien kollha,l-ghazla ta' liema procedura ghandha tigi segwita hija mhollija f'idejn il-Qorti, li tista' tordnali l-partijiet isegwu process li jixbah lil dak imfassal mil-ligi ghall-bejgh fl-irkant bil-qorti;

Hija ghazla ta' kull wiehed li ghandu sehem f'gid immobbli li sejjer jinbiegh b'irkant taht is-setgha tal-qorti, zghir kemm hu zghir sehemu mill-istess gid, li jitlob li fl-irkant il-barranin jigu mistiedna joffru wkoll. Il-bejgh f'licitazzjoni ta' gid li thalla jitgawda b'uzufrutt, jista' jintalab ukoll minn uzufruttwarju ;

It-talba sabiex gid immobbli mizmum minn ghadd ta' sidien jinbiegh b'licitazzjoni, trid titqies fid-dawl tal-principji ewlenin li jsawru l-istitut tal-ligi lititkellem dwar gid komuni. Fost dawn il-principji hemm dak li kull wiehed mis-sidien ta' haga komuni ghandu l-jedd li jiehu s-sehem tieghu tal-gid in natura, u l-principju l-iehor li hadd ma jista'jigi mgieghel jibqa' jzomm haga flimkien ma' haddiehor. Ghalhekk, meta ssir il-qasma, r-regola hijali kull wiehed mis-sidien jiehu (skond is-sehem tieghu) bizzejjed mill-gid komuni fil-kwalita' li dak il-gid ikollu fil-waqt tal-qasma. Dan igib mieghu l-effett li l-licitazzjoni hija l-eccezzjoni ghar-regola, u tikkwalifika bhala rimedju straordinarju fil-konfront tar-rimedju ordinarju tal-qasmain natura. Kemm hu hekk, l-artikolu 515 tal-Kap 16 ifisser f'liema cirkostanzi ghandha ssir;

Huwa possibbli li ssir il-qasma in natura wkoll fejn l-ishma ma jkunux daqsinsew. Madankollu, jekkbiex jitharsu l-principji fuq imsemmija l-qasma tal-hwejjeg komuni tkun qeghda ssir biss fid-dieheru tkun mghobbija b'soluzzjonijiet imgebbda, bhal, per ezempju, ekwiparazzjonijiet qawwija, f'dan il-kaz ikun ghaqli li ssir il-licitazzjoni u tkun qeghda tithares il-ligi fil-kelma u l-ispirtu taghhajekk l-eccezzjoni teghleb lill-principju. Daqstant iehor irid jinghad li l-ligi ma tridx li, biexissir il-qasma, min ikun jifred il-fondi fi bcejjec jew johloq fuqhom servitujiet. F'kaz bhal dan,jidher xieraq li ssir il-licitazzjoni;

Huwa mghallem ukoll f'dan il-qasam li ma tistax issiril-licitazzjoni ta' gid immobbiljari wiehed jekk is-sidien ikunu jzommu bejniethom gid komuni iehor.M'huwiex imholli lis-sidien komuni li jwettqu process spezzettat tal-qasma ta' gidhom komuni, bhalma lanqas huwa moghti (ghaliex intempestiva) li ssir talba ghal-licitazzjoni ta' post li jaghmel bicca minn wirt li ghadu ma giex likwidat;

Ghandu jibqa' dejjem meqjus li l-licitazzjoni ssir inevitabbli biss fejn il-gid komuni ma jkunx jista' jinqasam minghajr xkiel jew fejn ikun hemm xi gidli l-ebda wahda mill-partijiet ma tkun tista' jew tkun trid tiehu ghandha. Fuq kollox, il-fondi lijistghu jinbieghu b'licitazzjoni jridu jkunu tassew ma jistghux jinqasmu bla xkiel min-natura u l-bixra taghhom, u mhux ghaliex imqeghda f'dak l-istat minhabba xi twahhid artificjali jew bidliet strutturali li jisnaturaw l-istess fondi;

Inghad li l-kliem "bla xkiel" fil-ligi jfissru bhala "minghajr ma ssir hsara lill-interessi ta' dawk li qeghdin jaqsmu", filwaqt li "bla hsara" jfissru "minghajr ma jkun hemm tnaqqis fil-valur tal-gid bil-qasma tieghu". L-applikazzjoni ta' tali kriterjif'dan ir-rigward huma hija wahda ta' fatt. Il-kwestjoni ghalhekk dwar jekk ghandhiex tigi ordnata l-licitazzjoni bhala mezz estrem biex wiehed johrog mill-komunjoni, minflok ir-rimedju ordinarju tad-divizjoni, tirriduci ruhha f'jekk il-qasma materjali hijiex possibbli fil-limiti hawn fuq imfissra;

Huwa accettat ukoll li t-talba ghall-qasma timplika fiha wkoll talba ghal-licitazzjoni metajohrog li l-gid komuni ma jistax jinqasam minghajr xkiel u hsara. B'mod partikolari, l-Qorti ghandha s-setgha li tordna l-licitazzjoni meta tkun intalbet il-qasma, kif ukoll tista' tordna l-qasma minkejja tkun intalbet il-licitazzjoni, u dan ghaliex il-licitazzjoni m'hijiex ghajr modus divisionis;

Hawnhekk wiehed mill-kriterji uzati mill-Qorti fil-valutazzjoni li l-art in kwistjoni ma kienetx komodament divizibbli kien li x'aktarx ma kienx ser jinhareg permess ghall-izvilupp fuq l-artijiet rizultanti mid-divizjoni.