10/10/2003

CONSTITUTIONAL

DE GAETANO VINCENT, CAMILLERI JOSEPH D., FILLETTI JOSEPH A.

BEZZINA WETTINGER FRANCIS ET vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET

N/A

FINAL JUDGEMENT

BEZZINA WETTINGER FRANCIS ET vs KUMMISSARJU TAL-ARTIJIET - 691/1999/1 - KOSTITUZZJONALI, MALTA

DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI - META L-PROCEDURA DDUM NUMRU TA` SNIN BIEX TINTEMM - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, ESPROPRJAZZJONI GHAL SKOPIJIET PUBBLICI - PRINCIPJI REGOLATURI - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, LIMITAZZJONIJIET TAL-UZU TA` PROPRJETA` - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, META INTERESS LI FUQ TKUN SARET ESPROPRJAZZJONI PUBBLIKU MA JIBQAX ISEHH - DRITTIJIET FONDAMENTALI TAL-BNIEDEM, VJOLAZZJONIJIET QABEL ID-DHUL FIS-SEHH TAL-KONVENZJONI F`MALTA - ESPROPRJAZZJONI, EFFETTI TAD-DIKJARAZZJONI TAL-PRESIDENT TA` MALTA FIL-GAZZETTA TAL-GVERN

L-Artikolu 7 ta' l-Att XIV ta' l-1987 jistabilixxi li ebda ksur tad-drittijiet tal-bniedem u libertajiet fondamentali imwettaq qabel it-30 ta' April 1987 ma jaghti lok ghat-tehid ta' azzjoni taht l-Artikolu 4 ta' dak l-Att.

Il-process ta' l-esproprjazzjoni jigi avvjat bid-dikjarazzjoni relattiva fil-Gazzetta tal-Gvern u ma jitqiesx bhala xi att istantaneju, izda huwa wiehed kontinwat sakemmjintemm meta jsir il-kuntratt definittiv tat-trasferiment ta' l-art lill-Gvern. Ghalhekk ma jkunx jista' jinghad li ghaliex id-dikjarazzjoni presidenzjali tkun saret qabel l-imsemmija datata izda mbaghad il-process ta' l-esproprju ma jkun xgie mitmum l-Att XIV ta' l-1987 jigi eskluz.

Ma jista' jkun hemm l-ebda dubju illi d-dritt tal-proprjeta' fuq l-art jibqa' tas-sid sakemm effettivamentjigi pubblikat l-att definittiv li bih din tigi legalment trasferita mill-Gvern. Id-dikjarazzjoni presidenzjali timporta biss allura restrizzjoni, anke jekk assoluta, fuq l-uzu tal-proprjeta' minn sidha, u tinvesti lill-Istat bid-dritt li jaghmel uzu mill-istess proprjeta' ad eskluzzjoni ta' sidha jew ta' terzi persuni. Ma hemm allura xejn istantaneju fid-dikjarazzjoni presidenzjali. Ghall-kuntrarju hi dikjarazzjoni li bl-ebda mod ma tippriva lill-proprjetarju mid-dritt u mit-titolu li kellu fuql-art. Tillimitalu biss l-uzu taghha. Limitazzjoni li l-Istat jista', meta u x'hin irid, inehhi.

L-utilita` pubblika trid tirrizulta pozittivament lill-Qorti. Fi kliem iehor
ma tistax tithalla fuq il-mera ipotesi ta' bzonn potenzjali, kif lanqas hu lecitu illi l-istat jibqa' jippriva individwu mit-tgawdija tal-possedimenti tieghu, meta l-uzu fl-interess pubbliku jew fl-interess generali, li kien originarjament jissussisti ma jibqax ghal xi raguni jew ohra mehtieg.

Kien l-istatli kellu jaghmel il-prova, mhux biss illi kien hemm konkretament il-htiega ta' l-uzu tal-proprjeta`fl-interess pubbliku jew fl-interess generali, imma wkoll li dak il-bzonn jibqa' jissussisti sal-mument meta l-art tkun ghaddiet definittivament f'idejn l-istat bit-temm tal-proceduri ta' esproprijazzjoni.

Id-Dikjarazzjoni Presidenzjali hija biss parti mill-process ta' esproprijazzjoni. Process li kellu jintemm meta jsir il-kuntratt definittiv tat-trasferiment ta' l-art lill-Gvern. Isegwi allura li l-interess pubbliku kellu jibqa' jissussisti sa dakinhar li jigi ppubblikat dak il-kuntratt.