09/10/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

BENMAR COMPANY LTD vs SALIBA CHARLTON FRANK

N/A

FINAL JUDGEMENT

BENMAR COMPANY LTD vs SALIBA CHARLTON FRANK - 1372/2001/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

Iva

ACTIO PUBLICIANA, ELEMENTI TA` - ACTIO PUBLICIANA, RAPPORT MA` L-ACTIO REI VINDICATORIA - ACTIO PUBLICIANA, TISTA` TIGI EZERCITATA KUMULATTIVAMENT MA` L-ACTIO REI VINDICATORIA - ACTIO REI VINDICATORIA, GRAD TA` PROVA - ACTIO REI VINDICATORIA, META L-KONVENUT JALLEGA TITOLU - ACTIO REI VINDICATORIA, RAPPORT MA` L-ACTIO PUBLICIANA - ACTIO REI VINDICATORIA, TISTA` TIGI EZERCITATA KUMULATTIVAMENT MA` L-ACTIO PUBLICIANA

L-attur f'actio rei vindicatoria jrid jipprova t-titolu tieghu, titolu li suppost ghandu jwassal ghall-wiehed originali, izda fid-dawl tad-diffikulta', jekk mhux impossibilita' (tant li tissejjah diabolica probatio) ta' din il-prova, il-gurisprudenza u l-awturi immitigaw din il-prova li tispetta lill-attur, u l-prova rikjesta ma baqghetx mehtiega li tkun daqshekk rigida, izda ghandha tkun imqabblama' dik tal-konvenut possessur.

Il-principju li min ghandu titolu ahjar jirbah il-kawza, minghajr htiega li dak li jkun jipprova titolu asoslut, illum tinsab assodata fid-duttrina.

Dinit-teorija tal-prova migliore ghandha l-bazi taghha fid-Dritt Ruman, u kienet tissejjah l-actio Publiciana. Li din l-azjoni ghadha tezisti fid-dritt malti jirrizulta mill-gurisprudenza.

Fl-azzjoni rivendikatorja, il-piz tal-prova tal-proprjeta' jinkombi fuq l-attur. Imma ladarba dan jissodisfa dak il-piz billi juri t-titolu tieghu, jkun jinkombi lill-konvenut li jikkontrapponi, permezz ta'provi cari, univoci u indubbi, it-titolu proprju'. Jekk l-istess citat jaghzel spontaneament li ghall-azzjoni attrici jeccepixxi dritt ta' proprieta', huwa jkun qieghed implicitament jirrikonoxxi d-dominju jew titolu tal-attur, izda jkun qieghed jghid illi t-titolu tieghu huwa aktar validu u kwindi skond ir-regoli probatorji `reus in excipiendo fit actor', din id-difiza timporta li l-konvenut jghaddi ghall-provi tat-titolu tieghu, u jekk ma jirnexxix fil-meritu, ikollha tipprevali l-massima `melius est non habere titulum quam habere vitiosum'. Meta l-konvenut f'azzjoni rivendikatorja ma jiddefendix ruhu bil-pussess imma billi jinvoka favur tieghu titolu fuq il-haga rivendikata ssir impellenti ghall-Qorti li tezamina t-titolu pretiz mill-konvenut. U jekk il-konvenut ma jirnexxilux jipprova t-titolu minnu allegat u jibqa' sokkombenti f'din il-prova, huwa prekluz milli jinvoka favur tieghu l-pussess.'