03/07/2003

CIVIL COURT, FIRST HALL

MALLIA TONIO

LOMBARD BANK MALTA PLC vs IV'S CO LTD (GIA SANTA GROUP LIMITED) ET

N/A

FINAL JUDGEMENT

LOMBARD BANK MALTA PLC vs IV'S CO LTD (GIA SANTA GROUP LIMITED) ET - 63/2002/1 - CIVILI, PRIM AWLA, MALTA

LEGITTIMU KONTRADITTUR, AZZJONI GHAL DEJN PARAFERNALI - MUTWU, DIFFERENZA BEJN OVERDRAFT U - MUTWU, KAPITALIZZAZZJONI TA` IMGHAX FUQ PERIJODI TA` INQAS MINN SENA - OVERDRAFT FACILITIES, DIFFERENZA BEJN MUTWU U - OVERDRAFT FACILITIES, KAPITALIZZAZZJONI TA` IMGHAX FUQ PERIJODI TA` INQAS MINN SENA - SOCJETA` KUMMERCJALI, BDIL FL-ISEM TA`

Il-bdil ta' l-isem ta' socjeta` kummercjali ma jbiddilx il-personalita` guridika taghha.

F'kaz ta' talba ghar-rifusjoni ta' dejn parafernali ta' persuna mizzewga, hu biss id-debitur li jehtieglu li jigi mharrek u l-konsorti mhux biss mhux mehtieg li tigi wkoll citata, izda teknikament m'ghandhiex tigi citata wkoll peress li la hi u lanqas il-komunjoni tal-akkwisti ma huma interessati direttament b'dak id-dejn.

L-artikolu li jiprojbixxi l-kalkolu ta' l-imghaxijiet komposti huwa l-artikolu 1142 tal-Kodici Civili li jimponi c-cirkustanzi ta' kif u meta kreditur jista' jitlob l-imghax fuq l-imghaxijiet maghluqa. Dan l-artikolu jrid jinqara mat-tlieta precedenti li flimkien jirregolaw id-danni dovuti meta jkun hemm ksur ta' obbligazzjoni li jkollha bhala oggett "il-hlas ta' sommadeterminata" (art. 1139 Kodici Civili). Dawn l-artikoli qed jitkellmu allura fuq obbligazzjoni ta' mutwu, u mhux fuq obbligazzjoni naxxenti minn kuntratt ta' "overdraft". Kuntratt ta' "overdraft" ma jittrattax obbligazzjoni ta' "somma determinata".

Kuntratt li bih Bank jikkoncedi facilita` lill-klijent mhiex titolu ezekuttiv, izda jehtieg dejjem li jkun hemm sentenza li tikkanonizza l-kreditu qabel ma' l-Bank ikun jista' jiehu proceduri ezekuttivi fir-rigward.

Is-sistema adoperatamill-Bank li f'kaz ta' konti kurrenti (overdrafts), izidu l-imghax kull sitt xhur fuq il-bilanc, giet accettata mill-Qorti taghna bhala valida u legali f'diversi sentenzi.

Din il-koncessjoni tibqa' topera pero', f'kaz li jibqa jopera l-overdraft facility, ghax meta l-kont kurrent jigi terminat, l-imghax irid jigi kalkolat bis-sistema normali stabbilit fil-Kodici Civili.

Dan isehh ghax darba li l-facilita' tigi terminata, is-somma dovuta tigi determinata, u bhal obbligazzjoni li ghandha bhala oggett taghha il-hlas ta' somma determinata, ma jistax jintalghab imghax fuq imghax jekkmhux kif kontemplat fl-artikolu 1142 tal-Kodici Civili.

Mhux l-istess jista' jinghad ghall-kaz ta' loan account, u dana peress li l-artikolu 1142 tal-Kodici Civili li japplika ghal kaz ta' self, huwa, fil-fehma tal-Qorti, artikolu ta' ordni pubbliku u ma jistax jigi injorat bis-semplici skuzata' prattika bankarja.

Il-projbizzjoni ta' l-imghaxijiet komposti tinsab cara fl-artikolu 1142 tal-Kodici Civili; ma hemm ebda ligi li tippermetti li ssir xi eccezzjoni ghall-din ir-regola, uallura kull prassi kontra dik ir-regola tista' ssib konfort biss fil-konsuetudini.

Ma jista jkun hemm ebda dubju, li l-artikolu 1142 tal-Kodici Civili huwa regola ta' ordni pubbliku. Dan jirrizulta min-natura ta' din ir-regola infisha u, partikolarment, fid-dawl ta' l-artikolu 1850(3) u li jiddisponi li kull arrangament kuntrarju ghad-dispozizzjoni tal-ligi li tipprojbixxi li l-imghaxijietjigu komposti fi zmien anqas minn sena, huwa null, u kwindi il-consuetudo abrogatoria ma tistax tigi accettata f'dan il-kaz.

F'kaz ta' self mhux permissibbli ghal bank kummercjali li jikapitalizza l-imghax jekk mhux bil-mod li tistabilixxi l-ligi fl-artikolu 1142 tal-Kodici Civili. Jista' jkun li, b'dan il-metodu, f'certi cirkostanzi, l-ammont talvolta dovuta tista' tkun akbar mis-somma li tkun dovuta li kieku l-komputazzjoni ssir bil-procedura normali li jadottaw il-banek, pero', il-principju ghandu jkun li f'kaz ta' self, l-imghaxijiet ghandhom dejjem jinhadmu bis-sistema li timponil-ligi fil-Kodici Civili. F'kaz ta' self, ma jista' jkun hemm ebda prattika li jista' jkollha n-natura ta' consuetudo abrogatoria, u kwindi l-kont ghandu jinhadem b'sistema normali u, kif trid il-ligi, bil-hlasijiet akkont li jsiru jkunu addebitati, fl-ewwel lok, lill-imghax, u wara lill-kapital (artikolu 1169 tal-Kodici Civili).